ਰਾਗਿਨੀ ਦੇਵੀ
ਰਾਗਿਨੀ ਦੇਵੀ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | ਐਸਟਟ ਲੁਏਲਾ ਸ਼ਰਮਨ 18 ਅਗਸਤ 1893 |
| ਮੌਤ | 23 ਜਨਵਰੀ 1982 (ਉਮਰ 88) |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ, ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ |
ਰਾਮਲਾਲ ਬਲਰਾਮ ਬਾਜਪਾਈ
(ਵਿ. 1921; |
| ਬੱਚੇ | ਇੰਦਰਾਨੀ ਰਹਿਮਾਨ |
| ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ | ਹਬੀਬ ਰਹਿਮਾਨ (ਜਵਾਈ) |
ਐਸਥਰ ਲੁਏਲਾ ਸ਼ਰਮਨ (18 ਅਗਸਤ 1893- 23 ਜਨਵਰੀ 1982), ਜੋ ਕਿ ਰਾਗਿਨੀ ਦੇਵੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਭਰਤ ਨਾਟਿਅਮ, ਕੁਚੀਪੁੜੀ, ਕਥਕਲੀ ਅਤੇ ਓਡੀਸੀ ਦੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੀਤਾ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਰਾਗਿਨੀ ਦੇਵੀ (née Esther Luella Sherman) ਦਾ ਜਨਮ 1893 ਵਿੱਚ ਪੇਟੋਸਕੀ, ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਦੇ ਝੀਲ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ, ਇਡਾ ਬੇਲ ਪਾਰਕਰ ਸ਼ਰਮਨ, ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਓਟੋ ਸ਼ਰਮਨ, ਕੈਨੇਡੀਅਨ-ਜਰਮਨ ਵੰਸ਼ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਦਰਜ਼ੀ ਸੀ। ਐਸਤਰ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮਿਨੀਆਪੋਲਿਸ, ਮਿਨੇਸੋਟਾ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਐਸਤਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ। ਉਹ ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਭਰਾ, ਡੀਵਿਟ, ਮਿਨੀਸੋਟਾ ਵਿੱਚ ਲੇਕ ਹੈਰੀਏਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਕਲੈਪਬੋਰਡ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ।[2]
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਐਸਟਰ ਨੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਡਾਂਸ ਟੀਚਰ ਤੋਂ ਰਸਮੀ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਈ, 1910 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਡਾਂਸ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਜਨੂੰਨ, ਜੋ ਹੁਣ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਥਾਪਤ ਹੈ, ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਆਦਮੀ (ਇੱਕ ਰੂਸੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ) ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬੈਲੇ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਜਲਦੀ ਹੀ, ਇਹ ਜੋੜੀ ਮਿਨੀਆਪੋਲਿਸ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਸਥਾਨਕ ਕੈਬਰੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਥੀਏਟਰਾਂ ਵਿੱਚ "ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ" ਡਾਂਸ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਸਟੇਜ ਦੇ ਨਾਮ "ਰੀਟਾ ਕੈਸੀਲਾਸ" ਅਤੇ "ਟੋਡੀ ਰਾਗਿਨੀ" ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਰਮਨ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਰੂਸੀ ਲੋਕ ਨਾਚਾਂ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸ਼ੈਲੀ ਵਾਲੇ ਯੂਨਾਨੀ-ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ-ਥੀਮ ਵਾਲੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦਿਨ ਸੇਂਟ ਪਾਲ (ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਜੋਂ) ਵਿਖੇ ਮਿਨੀਸੋਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਈਆਂ।[3]
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਐਸਟਰ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਰਾਮਲਾਲ ਬਲਰਾਮ ਬਾਜਪਾਈ (1880-1962),[4] ਨਾਗਪੁਰ, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਬਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਦੀ ਜਨਤਕ ਮੂਰਤੀ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਲਈ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਲੋੜੀਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਫੜਨ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ, 1916 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਮਿਨੇਸੋਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। 1921 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ, ਸ਼ਰਮਨ ਨੇ ਵਿਲਮਿੰਗਟਨ, ਡੇਲਾਵੇਅਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਵਲ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਬਾਜਪਾਈ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਐਸਟਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ 'ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਅਤੇ "ਰਾਗਿਨੀ ਦੇਵੀ" ਨਾਮ ਰੱਖਿਆ[5] ਅਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਉਹ ਬਰੁਕਲਿਨ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਚਲੇ ਗਏ।
ਇਹ ਜੋੜਾ 1920 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਟੀ ਇੰਦਰਾਣੀ ਬਾਜਪਾਈ ਦਾ ਜਨਮ 19 ਸਤੰਬਰ 1930 ਨੂੰ ਮਦਰਾਸ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[6] ਜਿਸ ਨੇ ਭਰਤ ਨਾਟਿਅਮ, ਕੁਚੀਪੁੜੀ, ਕਥਕਲੀ ਅਤੇ ਓਡੀਸੀ ਨਾਚ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਇੰਦਰਾਣੀ ਨੂੰ 1952 ਵਿੱਚ ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਤਾਜ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ, 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, 1945 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ-ਮੁਸਲਿਮ ਆਰਕੀਟੈਕਟ, ਹਬੀਬ ਰਹਿਮਾਨ (1915-1995) ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਭੱਜ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਜੋੜੇ ਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ, ਕਲਾਕਾਰ ਰਾਮ ਰਹਿਮਾਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ, ਸੁਕੰਨਿਆ ਰਹਿਮਾਨ (ਵਿਕਸ),[7] ਸੀ ਜੋ ਮਾਂ ਅਤੇ ਦਾਦੀ ਨਾਲ ਨੱਚਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪੋਤੇ ਵਾਰਡਰੇਥ ਅਤੇ ਹਬੀਬ ਵਿਕਸ ਹਨ।
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਉਸਨੇ ਐਂਗਲਵੁੱਡ, ਨਿਊ ਜਰਸੀ ਵਿੱਚ ਐਕਟਰਜ਼ ਫੰਡ ਹੋਮ ਅਸਿਸਟਿਡ ਲਿਵਿੰਗ ਫੈਸਿਲਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਜਿੱਥੇ 22 ਜਨਵਰੀ, 1982 ਨੂੰ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[8] ਉਸ ਦੀ ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਮੌਤ (26 ਜਨਵਰੀ, 1982) ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਦੇਵੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ "ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਚਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਸੀ।"
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Anna Kisselgoff (26 January 1982). "RAGINI DEVI DIES; DANCER WAS 86". The New York Times. p. 10. Retrieved 1 April 2021.
- ↑ Rachel Mattson. "Devi, Ragini (née Esther Luella Sherman)" (PDF). Retrieved 1 April 2021.
- ↑ Rachel Mattson. "Devi, Ragini (née Esther Luella Sherman)" (PDF). Retrieved 1 April 2021.Rachel Mattson.
- ↑ Anjana Basu (4 March 2002). "Dancing in the Family Book Review". South Asian Women Forum. Archived from the original on 12 April 2003.
- ↑ Kuldip Singh (18 February 1999). "Obituary: Indrani Rehman".
- ↑ "Remembering Indrani". Sukanya Rahman. 24 September 2009. Retrieved 1 April 2021.
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedIndrani - ↑ Sunil Kothari (15 October 2019). "Ragini Devi: The first American female dancer in the male bastion of Kathakali". The Asian Age. Retrieved 2 April 2021.
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ
[ਸੋਧੋ]- Nritanjali: an introduction to Hindu dancing, by Sri Ragini Devi. ISBN 978-81-906-7243-6ISBN 978-81-906-7243-6
- Dancing in the Family: An Unconventional Memoir of Three Women, by Sukanya Rahman. 2001, HarperCollins India, ISBN 81-722-3438-4.
- Dance dialects of India, by Ragini Devi. Motilal Banarsidass Publ., 1990. ISBN 81-208-0674-3ISBN 81-208-0674-3, ISBN 978-81-208-0674-0.
- Dancing in the Family: The Extraordinary Story of the First Family of Indian Classical Dance by Sukanya Rahman. 2019, Speaking Tiger Publishing Pvt. Limited. ISBN 93-888-7469-2ISBN 93-888-7469-2, ISBN 978-93-888-7469-4
- Some Dancers of India by Susheela Misra. 1992, Harman Publishing House. ISBN 978-81-851-5158-8ISBN 978-81-851-5158-8
- Dance of India in USA, 1906-1970 by Marianne Elizabeth Jirgal Fainstadt's. 1970, UCLA
- The Seductions of Dissonance: Ragini Devi and the Idea of India in the U.S., 1893-1965 by Rachel Mattson