ਰੰਗੋਲੀ
ਰੰਗੋਲੀ ਇੱਕ ਕਲਾ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਊਡਰ ਚੂਨੇ ਦੇ ਪੱਥਰ, ਲਾਲ ਊਚਰੇ, ਸੁੱਕੇ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਆਟਾ, ਰੰਗੀਨ ਰੇਤ, ਕੁਆਰਟਜ਼ ਪਾਊਡਰ, ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਰੰਗੀਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਫਰਸ਼ ਜਾਂ ਟੇਬਲਟੌਪ 'ਤੇ ਨਮੂਨੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਚੱਟਾਨਾਂ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਭਿਆਸ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰੰਗੋਲੀਆਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੀਵਾਲੀ ਜਾਂ ਤਿਹਾੜ, ਓਨਮ, ਪੋਂਗਲ, ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਦੀਵਾਲੀ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਲਾ ਦੇ ਰੂਪ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[1]
ਰੰਗੋਲੀ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਾਂ ਹਨ। ਰੰਗੋਲੀ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਦੋਂ ਘਰਾਂ ਦੇ ਫਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਦੇ ਥ੍ਰੈਸ਼ਹੋਲਡ ਦੇ ਬਾਹਰ, ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਰੰਗੋਲੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਆਸਣ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਸਰਤ ਹੈ। ਰੰਗੋਲੀ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ, ਸਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਅਤੇ ਜੀਵਣਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਸਾਫ਼ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਅਤੇ ਰੰਗੋਲੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਘਰ ਦਰਿਦ੍ਰਾ (ਬੁਰਾ ਕਿਸਮਤ) ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਹੈ।
ਵ੍ਯੁਤਪਤੀ
[ਸੋਧੋ]ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸ਼ਬਦ "रङ्ग" ਤੋਂ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਰੰਗ । ਰੰਗੋਲੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ' ਰੰਗਾਵਲੀ' ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੈ।
ਇਸ ਕਲਾ ਦੇ ਰੂਪ ਅਤੇ ਸਮਾਨ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:[2]
- ਰਾਂਗੋਲੀ (रांगोळी) ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ
- ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿੱਚ ਮੁੱਗੂ (ముగ్గు)
- ਰੰਗੋਲੀ / ਰੰਗੋਲੀ (ರಂಗೋಲಿ/ರಂಗೋಲೆ) ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ
- ਕੋਲਮ (கோலம்) ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ
- ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਮੰਡਨਾ / ਮੰਡਸ (मांडना)
- ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਅਲਪਨਾ / ਅਲਪੋਨਾ ( আল্পনা )
- ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹਰੀਪਨ / ਅਰਿਪਨ (ਆਰਪਨਾ)
- ਉੜੀਸਾ ਵਿੱਚ ਮੁਰੂਜਾ (ମୁରୁଜ) ਜਾਂ ਝੋਟੀ (ଝୋଟି) ਜਾਂ ਚਿਤਾ (ଚିତା)
- ਚੌਕਪੁਰਾਣਾ (छोवकपुराना) ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ
- ਚੌਕਪੂਜਨ (ਚੌਕਪੂਜਨ) ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ
- ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਚੌਂਕਪੂਰਣਾ
- ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਪੁੱਕਕਲਮ (പൂക്കളം)
- ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਰੰਗੋਲੀ / ਸੰਸਕਾਰਭਾਰਤੀ / ਭਾਰਤੀ
- ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਸਾਥੀਆ / ਗਹੂਲੀ
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਰੰਗੋਲੀ
[ਸੋਧੋ]ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰੰਗੋਲੀ ਨੂੰ ਚਾਓਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ 'ਤੇ ਖਿੱਚੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਾਊਡਰਡ ਕੁਆਰਟਜ਼, ਸੁੱਕੇ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਆਟਾ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਧੂੜ ਪਾਊਡਰ ਦੇ ਹੋਰ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਚਾਓਕਸ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਵਾਇਤੀ ਚਾਓਕ ਨਮੂਨੇ ਹਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਰ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਘਰ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਵਰਖਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬੋਲਕਾ ਤਸਵੀਰ ਵਾਂਗ ਨਹੀਂ ਖਿੱਚੀ ਗਈ। ਪੈਟਰਨ ਕੁਝ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਔਰਤਾਂ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਗੋਬਰ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਛਿੜਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਚੌਂਕ ਖਿੱਚਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ, ਘਰਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਰੰਗੋਲੀ ਖਿੱਚੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਅੰਦਰ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਓਨਮ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ, ਜਸ਼ਨ ਦੇ ਦਸ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਲਈ ਫੁੱਲ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਹਰ ਦਿਨ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ, ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਰੰਗੋਲੀ ਜਾਂ ਕੋਲਮ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਂ ਫਰਸ਼ 'ਤੇ ਖਿੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਜਿਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਸਮਮਿਤੀ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਵਰਤੀ ਗਈ ਸਮੱਗਰੀ ਸਮਾਨ ਰੰਗੋਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ: ਪਾਊਡਰ ਕੁਆਰਟਜ਼, ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਆਟਾ ਜਾਂ ਸਲਰੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਮੰਡਾਨਾ ਦੀਵਾਰਾਂ ਉੱਤੇ ਪੇਂਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਮਾਂਡਨੇ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਿਉਹਾਰਾਂ, ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮੌਸਮਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਕਾਰ ਵੀ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੁਮਾਉਂ ਦੇ "ਲਿਖਣ ਦੀ ਬੀਟ' ਜਾਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਲਾਟਿੰਗ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਵਿੱਚ ਥਾਪਾ, ਕਲਾਤਮਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਬੈਲਬੂਟੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੂਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜ ਦੇ ਅਲੀਖਥਾਪ - ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਆਈਕਨ ਅਤੇ ਕਲਾ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉੜੀਸਾ ਵਿੱਚ, ਮੁਰਜਾ ਨੂੰ ਹਰ ਘਰ ਦੇ ਆਂਗਨ ਵਿੱਚ ਤੁਲਸੀ ਦੇ ਪੌਦੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ "ਤੁਲਸੀ ਚਹੁਰਾ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੰਗੋਲੀ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਜਗਨਨਾਥ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹਨ। ਮੁਰਜਾ ਤਿਉਹਾਰ ਕਾਰਤਿਕਾ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਕਾਰਤਿਕਾ ਪੂਰਨਿਮਾ 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ, ਅਲਪੋਨਾ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਆਟੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਲਪੋਨਾ ਕੋਲਮਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਬੰਗਾਲੀ ਲੋਕ ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ, ਕਾਲੀ ਪੂਜਾ, ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਾ, ਕੋਜਾਗੋਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਜੋਗੋਧਾਤਰੀ ਪੂਜਾ ਵਾਂਗ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਤੱਤ
[ਸੋਧੋ]ਰੰਗ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ
[ਸੋਧੋ]ਰੰਗੋਲੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੱਤ ਰੰਗੀਨ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ੁਭ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿਚ ਕੇਂਦਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ। ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ - ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਹਰ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਕਲਾ ਸਿੱਖਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਰੰਗੋਲੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹਨ ਕਮਲ ਦਾ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪੱਤੇ, ਅੰਬ, ਗੁਲਦਾਨੀ, ਮੱਛੀ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਪੰਛੀ ਜਿਵੇਂ ਤੋਤੇ, ਹੰਸ ਅਤੇ ਮੋਰ, ਮਨੁੱਖੀ ਚਿੱਤਰ ਅਤੇ ਪੱਤੇ। ਅਕਸਰ ਦੀਵਾਲੀ ਵਰਗੇ ਖਾਸ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਰੰਗੋਲੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੀਵਾਲੀ ਰੰਗੋਲੀ ਲਈ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਮੂਨੇ ਦੀਆ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੀਪ, ਗਣੇਸ਼, ਲਕਸ਼ਮੀ, ਫੁੱਲ ਜਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਛੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਚਿਹਰਾ, ਜਿਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਆਕਾਰ ਮੋਰ ਦੇ ਨਮੂਨੇ, ਅਤੇ ਗੋਲ ਫੁੱਲਦਾਰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਮੂਨੇ ਰਵਾਇਤੀ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿਛਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਰੰਗੋਲੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਰੰਗੋਲੀ ਨੂੰ ਦਵਾਲੀ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਮੰਡਲਾ ਰੰਗੋਲੀ
[ਸੋਧੋ]ਮੰਡਲਾ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ, ਚਾਰਟ ਜਾਂ ਜਿਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪੈਟਰਨ ਹੈ ਜੋ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨੂੰ ਅਲੰਕਾਰਿਕ ਜਾਂ ਪ੍ਰਤੀਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮਾਂ-ਸੂਖਮ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸੰਗਠਨਾਤਮਕ ਢਾਂਚੇ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਚਿੱਤਰ ਜੋ ਸਬੰਧ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਨੰਤ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਤੱਕ ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਨਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਅਤੇ ਅੰਦਰ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਤੋਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਕੋਰ ਤੱਕ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਰਚਨਾ
[ਸੋਧੋ]ਰੰਗੋਲੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਤਰੀਕੇ ਹਨ, ਸੁੱਕੀ ਅਤੇ ਗਿੱਲੀ, ਰੂਪਰੇਖਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ (ਜੇਕਰ ਚਾਹੋ) ਉਸ ਰੂਪਰੇਖਾ ਨੂੰ ਰੰਗ ਨਾਲ ਭਰੋ। ਚਾਕ, ਰੇਤ, ਪੇਂਟ ਜਾਂ ਆਟਾ ਵਰਗੀ ਇੱਕ ਚਿੱਟੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਕਲਾਕਾਰ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰ-ਬਿੰਦੂ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਮੁੱਖ ਬਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਇੱਕ ਵਰਗ, ਹੈਕਸਾਗਨ ਜਾਂ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ-ਸਧਾਰਨ ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਉਹ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨਮੂਨੇ (ਪੱਤੇ, ਪੰਖੜੀਆਂ, ਖੰਭ) ਅਤੇ ਜਿਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪੈਟਰਨ ਆਮ ਹਨ। ਘੱਟ ਆਮ ਪਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੋਰ, ਆਈਕਨ ਜਾਂ ਲੈਂਡਸਕੇਪ)। "ਰੇਡੀਮੇਡ ਰੰਗੋਲੀ" ਪੈਟਰਨ, ਅਕਸਰ ਸਟੈਂਸਿਲ ਜਾਂ ਸਟਿੱਕਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਆਮ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਜਾਂ ਸਟੀਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਬਣਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗੈਲਰੀ
[ਸੋਧੋ]-
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਦੀਵਾਲੀ ਲਈ ਰੰਗੋਲੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ। 2010
-
ਹਿੰਦੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਲਈ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਲੋਗੋ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੰਗੋਲੀ
-
ਰੰਗੋਲੀ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਰੰਗ ਰਹਿਤ ਡਰਾਇੰਗ ਵਜੋਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕਈ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਪਾਊਡਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-
ਗਲੋਬਲ ਈਵੈਂਟਸ ਦੀ ਰੰਗੋਲੀ
-
ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਰੰਗੋਲੀ
-
ਅਲਪਨਾ (ਪੇਂਟ ਕੀਤੀ ਰੰਗੋਲੀ) ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ
-
ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਮੋਰ ਦੀ ਰੰਗੋਲੀ
-
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਵਿਜਯਾਦਸ਼ਮੀ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਰੰਗੋਲੀ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼
-
GNUnify'13, ਪੁਣੇ ਵਿਖੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਟਕਸ ਰੰਗੋਲੀ
-
ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਘਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੰਗੋਲੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
-
ਰੰਗੋਲੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ
-
ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਰੰਗੋਲੀ ਮੋਲਡ ਵਿਕਰੇਤਾ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਰੰਗੋਲੀ
-
ਚੇਨਈ ਵਿਖੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਰੰਗੋਲੀ
-
ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ ਰੰਗੋਲੀ ''(ਮੱਗੂ)''
-
ਘਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੰਗੋਲੀ ਬਣਾਈ ਗਈ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000005-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ "Kolams, chowkpurana, madana, aripana..." Rediff. Retrieved 12 January 2012.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref>
tag defined in <references>
has no name attribute.
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ
[ਸੋਧੋ]- ਸੇਲਿਨ, ਹੇਲੇਨ (2008)। ਗੈਰ-ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਦਵਾਈ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ, ਖੰਡ 1 । ISBN 140204559X pp 1869-1870।