ਲਲਿਤਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ

ਲਲਿਤਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 9 ਜੂਨ 1964 – 11 ਜਨਵਰੀ 1966
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ	ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ	11 ਜਨਵਰੀ 1910 ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ, ਆਗਰਾ ਅਤੇ ਅਵਧ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ
ਮੌਤ	13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1993 ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ

ਲਲਿਤਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮ: Lalita Shastri; ਜਨਮ ਦਾ ਨਾਮ: ਲਾਲਮਣੀ ਦੇਵੀ; 11 ਜਨਵਰੀ 1910 – 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1993) ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੀ।

ਲਲਿਤਾ ਦੇਵੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ 16 ਮਈ 1928 ਨੂੰ ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੋੜਾ ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲ ਰਿਹਾ। ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਨੌਂ ਸਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਪੈੱਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਲਲਿਤਾ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਘਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ। 1952 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰੇਲ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਤਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਆ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਗ੍ਹਾ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਪਰ 1968 ਵਿੱਚ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਇਹ ਘਰ ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਲਲਿਤਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੂੰ ਅਲਾਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਹ 1993 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਉੱਥੇ ਹੀ ਰਹੀ।

ਅੱਜ ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਟਰੱਸਟ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮੈਮੋਰੀਅਲ, 10 ਜਨਪਥ ਦੇ ਕੋਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼, 1, ਮੋਤੀ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਪਲੇਸ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕੋਲ ਸਥਿਤ ਹੈ।

ਉਸਨੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੇਵਾ ਨਿਕੇਤਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੁਨੀਲ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਇਸ ਦਾ ਮੌਜੂਦ ਚੇਅਰਮੈਨ ਹੈ। ਲਲਿਤਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੀ ਮੌਤ 1993 ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਅਨਿਲ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ, ਸਾਬਕਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ।

ਕ੍ਰਾਂਤ ਐਮ ਐਲ ਵਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਲਲਿਤਾ ਕੇ ਅੰਸੂ ਨਾਮਕ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਕਾਵਿ ਪੁਸਤਕ 1978 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਲਲਿਤਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਬਿਆਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਲਲਿਤਾ ਨੇ ਖੁਦ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖੀਆਂ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਕੁਝ ਗੀਤ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ "भोला भोला रटते रटते") ਚਿਤਰਗੁਪਤ ਦੁਆਰਾ ਟਿਊਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੁਆਰਾ ਗਾਏ ਗਏ।