ਲੀਜ਼ ਮੀਟਨਰ
 | ਇਸ ਲੇਖ ਦੇ ਇੰਫੋਬਾਕਸ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। |
 | ਇਹ ਲੇਖ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। |
 | ਇਹ ਲੇਖ ਵਿਭਿੰਨ ਮਸਲਿਆਂ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਮੱਦਦ ਕਰੋ ਜਾਂ ਗੱਲਬਾਤ ਸਫ਼ੇ ਉੱਤੇ ਇਹਨਾਂ ਮਸਲਿਆਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰੋ। (Learn how and when to remove these template messages)
ਲੇਖ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ, ਵਿਆਕਰਣ ਅਤੇ ਸਭ ਭਾਗਾਂ ਉੱਪਰ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ |
ਲੀਜ਼ ਮੀਟਨਰ | |
|---|---|
 Meitner ਅੰ. 1960 | |
| ਜਨਮ | Elise Meitner 7 ਨਵੰਬਰ 1878 |
| ਮੌਤ | 27 ਅਕਤੂਬਰ 1968 (ਉਮਰ 89) Cambridge, England |
| ਕਬਰ | St James' Church, Bramley, Hampshire, England |
| ਨਾਗਰਿਕਤਾ |
|
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | University of Vienna (PhD) |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ |
|
| ਪੁਰਸਕਾਰ |
|
| ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਰੀਅਰ | |
| ਖੇਤਰ | |
| ਥੀਸਿਸ | Prüfung einer Formel Maxwells ("Examination of a Maxwell Formula") (1906) |
| ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ | |
| ਦਸਤਖ਼ਤ | |
 | |
ਏਲੀਜ਼ "ਲੀਜ਼" ਮੇਇਟਨਾਰ (/ˈliːzə ˈmaɪtnər/-zə MYTE-nər) German: [ˈliːzə ˈmaɪtnɐ] ⓘGerman: [ˈliːzə ˈmaɪtnɐ] ⓘ [ˈliːzə ˈmaɪtnɐ] i] 7 ਨਵੰਬਰ 1878-27 ਅਕਤੂਬਰ 1968 ਇੱਕ ਆਸਟ੍ਰੀਆ-ਸਵੀਡਿਸ਼ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਫਿਸ਼ਨ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ।German: [ˈliːzə ˈmaɪtnɐ] ⓘ
1906 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਖੋਜ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੀਟਨਰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਵਿਯੇਨ੍ਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਦੂਜੀ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕੈਰੀਅਰ ਬਰਲਿਨ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਕੈਸਰ ਵਿਲਹੈਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਭਾਗ ਮੁਖੀ ਸੀ। ਉਹ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1935 ਵਿੱਚ ਨਾਜ਼ੀ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਯਹੂਦੀ-ਵਿਰੋਧੀ ਨਿਊਰਮਬਰਗ ਕਾਨੂੰਨ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਅਹੁਦਾ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 1938 ਵਿੱਚ ਐਂਸਲਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੀ ਆਸਟ੍ਰੀਆ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ। ਜੁਲਾਈ 1938 ਨੂੰ, ਉਹ ਡਰਕ ਕੋਸਟਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਭੱਜ ਗਈ। ਉਹ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸਟਾਕਹੋਮ ਵਿੱਚ ਰਹੀ, ਆਖਰਕਾਰ 1949 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣ ਗਈ, ਪਰ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਚਲੀ ਗਈ।
1938 ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ, ਕੈਸਰ ਵਿਲਹੈਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿਖੇ ਕੈਮਿਸਟਾਂ ਓਟੋ ਹੈਨ ਅਤੇ ਫ੍ਰਿਟਜ਼ ਸਟ੍ਰਾਸਮੈਨ ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਦੇ ਨਿਊਟ੍ਰੋਨ ਬੰਬਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਬੇਰੀਅਮ ਦੇ ਆਈਸੋਟੋਪ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮੀਟਨਰ ਨੂੰ ਹੈਨ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਭਤੀਜੇ, ਸਾਥੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਓਟੋ ਰਾਬਰਟ ਫਰਿਸ਼ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੇ ਹੈਨ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰਾਸਮੈਨ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਅੰਕਡ਼ਿਆਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਕੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। 13 ਜਨਵਰੀ 1939 ਨੂੰ, ਫਰਿਸ਼ ਨੇ ਉਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜੋ ਹੈਨ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰਾਸਮੈਨ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਨੇਚਰ ਦੇ ਫਰਵਰੀ 1939 ਦੇ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਮੀਟਨਰ ਅਤੇ ਫਰਿਸ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ "ਫਿਸ਼ਨ" ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਫਿਸ਼ਨ ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਰਿਐਕਟਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ।
ਮੀਟਨਰ ਨੇ 1944 ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਫਿਸ਼ਨ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਾਂਝਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਓਟੋ ਹੈਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਈ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਨੂੰ "ਬੇਇਨਸਾਫੀ" ਕਿਹਾ ਹੈ। ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪੁਰਾਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਨੂੰ 1924 ਅਤੇ 1948 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ 19 ਵਾਰ ਅਤੇ 1937 ਅਤੇ 1967 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚੋਂ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਲਈ 30 ਵਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮੀਟਨਰ ਨੂੰ 1962 ਵਿੱਚ ਲਿੰਡਾਓ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਹੋਰ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 1997 ਵਿੱਚ ਐਲੀਮੈਂਟ 109 ਮੀਟਨੇਰੀਅਮ ਦਾ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਨਾਮਕਰਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਮੀਟਨਰ ਦੀ ਅਲਬਰਟ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ "ਜਰਮਨ ਮੈਰੀ ਕਿਊਰੀ" ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।[1]