ਲੇਖਕ ਦੀ ਮੌਤ
ਲੇਖਕ ਦੀ ਮੌਤ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: The Death of the Author), ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਸਾਹਿਤ-ਚਿੰਤਕ, ਭਾਸ਼ਾ-ਵਿਗਿਆਨੀ, ਅਤੇ ਆਲੋਚਕ ਰੋਲਾਂ ਬਾਰਥ ਦਾ 1967 ਦਾ ਇੱਕ ਲੇਖ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਲੇਖ ਰਵਾਇਤੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰਾਂ ਤੇ ਕਿੰਤੂ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਕਿ ਕਿਸੇ ਰਚਨਾ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਲੇਖਕ ਦੇ ਇਰਾਦੇ, ਜੀਵਨੀ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ - ਸਾਮਾਜਕ ਸੰਦਰਭਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਵਾਹੀਆਂ, ਆਦਿ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਹਰ ਰਚਨਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਵਿਭਾਜਨ ਰੇਖਾ ਖਿਚੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਿ ਉਹ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਹੀ ਸਰਲ ਰੇਖਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲੇਖਕ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਬੀਤਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ‘ਪਹਿਲਾਂ’ ਅਤੇ ‘ਬਾਅਦ’ ਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਰੇਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੋਈ ਪਿਤਾ ਆਪਣੀ ਸੰਤਾਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਜਿੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਠੀਕ ਵਿਪਰੀਤ, ਆਧੁਨਿਕ ਲੇਖਕ (ਸਕ੍ਰਿਪਟਰ) ਆਪਣੇ ਪਾਠ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੰਮਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਉਸਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਹਸਤੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਦੀ ਵੀ ਹੋਵੇ।[1]
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੇਖ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਮਰੀਕੀ ਰਸਾਲੇ 'ਐਸਪਨ' (Aspen) ਦੇ ਅੰਕ 5-6 (1967) ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਵਿੱਚ ਮੈਗਜ਼ੀਨ 'ਮਾਨਤੀਆ' (Manteia) ਦੇ ਅੰਕ ਨੰ. 5 (1968) ਵਿੱਚ ਛਪਿਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਾਰਥ ਦੇ ਲੇਖ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਇਮੇਜ-ਮਿਊਜਿਕ-ਟੈਕਸਟ (Image-Music-Text) (1977) ਵਿੱਚ ਛਪਿਆ, ਜਿਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਹਦਾ ਲੇਖ 'ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਪਾਠ ਤੱਕ' (From Work To Text) ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
 |
ਇਹ ਲੇਖ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਧਾਕੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। |
