ਲੇਖਕ ਦੀ ਮੌਤ

ਲੇਖਕ ਦੀ ਮੌਤ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: The Death of the Author), ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਸਾਹਿਤ-ਚਿੰਤਕ, ਭਾਸ਼ਾ-ਵਿਗਿਆਨੀ, ਅਤੇ ਆਲੋਚਕ ਰੋਲਾਂ ਬਾਰਥ ਦਾ 1967 ਦਾ ਇੱਕ ਲੇਖ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਲੇਖ ਰਵਾਇਤੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰਾਂ ਤੇ ਕਿੰਤੂ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਕਿ ਕਿਸੇ ਰਚਨਾ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਲਈ ਉਸਦੇ ਲੇਖਕ ਦੇ ਇਰਾਦੇ, ਜੀਵਨੀ ਜਾਂ ਉਸਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ - ਸਾਮਾਜਕ ਸੰਦਰਭਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਵਾਹੀਆਂ, ਆਦਿ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਹਰ ਰਚਨਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਵਿਭਾਜਨ ਰੇਖਾ ਖਿਚੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਿ ਉਹ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਹੀ ਸਰਲ ਰੇਖਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲੇਖਕ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਬੀਤਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ‘ਪਹਿਲਾਂ’ ਅਤੇ ‘ਬਾਅਦ’ ਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਰੇਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੋਈ ਪਿਤਾ ਆਪਣੀ ਸੰਤਾਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਜਿੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਠੀਕ ਵਿਪਰੀਤ, ਆਧੁਨਿਕ ਲੇਖਕ (ਸਕ੍ਰਿਪਟਰ) ਆਪਣੇ ਪਾਠ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੰਮਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਉਸਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਹਸਤੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਜੋ ਉਸਦੇ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਦੀ ਵੀ ਹੋਵੇ।

ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੇਖ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਮਰੀਕੀ ਰਸਾਲੇ 'ਐਸਪਨ' (Aspen) ਦੇ ਅੰਕ 5-6 (1967) ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਵਿੱਚ ਮੈਗਜ਼ੀਨ 'ਮਾਨਤੀਆ' (Manteia) ਦੇ ਅੰਕ ਨੰ. 5 (1968) ਵਿੱਚ ਛਪਿਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਾਰਥ ਦੇ ਲੇਖ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਇਮੇਜ-ਮਿਊਜਿਕ-ਟੈਕਸਟ (Image-Music-Text) (1977) ਵਿੱਚ ਛਪਿਆ, ਜਿਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਹਦਾ ਲੇਖ 'ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਪਾਠ ਤੱਕ' (From Work To Text) ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ

ਇਹ ਲੇਖ ਇੱਕ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।