ਲੌਰਾ ਮੁਲਵੇ
ਲੌਰਾ ਮੁਲਵੇ (ਜਨਮ 15 ਅਗਸਤ 1941) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਫਿਲਮ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਸੇਂਟ ਹਿਲਡਾ ਕਾਲਜ, ਆਕਸਫੋਰਡ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਬਰਕਬੇਕ, ਲੰਡਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਲਮਰਸ਼ੇ ਕਾਲਜ, ਲੰਡਨ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ, ਈਸਟ ਐਂਗਲੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਸੀ।
2008-09 ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੁਲਵੇ ਵੈਲੇਸਲੇ ਕਾਲਜ ਵਿਖੇ ਹਿਊਮੈਨਟੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੈਰੀ ਕਾਰਨੀਲ ਡਿਸਟਿੰਗੂਇਸ਼ਡ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ।[1] ਮੁਲਵੇ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਆਨਰੇਰੀ ਡਿਗਰੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ : 2006 ਵਿੱਚ ਈਸਟ ਐਂਗਲੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਡਾਕਟਰ ਆਫ਼ ਲੈਟਰਸ ; 2009 ਵਿੱਚ ਕੌਨਕੋਰਡੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਡਾਕਟਰ ਆਫ਼ ਲਾਅ ; ਅਤੇ 2012 ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਡਬਲਿਨ ਤੋਂ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਬਲੂਮਸਡੇ ਡਾਕਟਰ।
ਫਿਲਮ ਸਿਧਾਂਤ[ਸੋਧੋ]
ਮੁਲਵੇ 1973 ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫਿਲਮ ਥਿਊਰੀ ਜਰਨਲ ਸਕਰੀਨ ਵਿੱਚ 1975 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਆਪਣੇ ਲੇਖ, "ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਪਲੇਜ਼ਰ ਐਂਡ ਨਰੇਟਿਵ ਸਿਨੇਮਾ" ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਐਂਡ ਅਦਰ ਪਲੈਜ਼ਰਸ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੇ ਉਸਦੇ ਲੇਖਾਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਹੋਰ ਸੰਗ੍ਰਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ। ਉਸਦਾ ਲੇਖ, ਜੋ ਸਿਗਮੰਡ ਫਰਾਉਡ ਅਤੇ ਜੈਕ ਲੈਕਨ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ, ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਿਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਫਿਲਮ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਢਾਂਚੇ ਵੱਲ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਮੁਲਵੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਜੀਨ-ਲੁਈਸ ਬੌਡਰੀ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਮੇਟਜ਼ ਵਰਗੇ ਫਿਲਮ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਨੇ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਮੁਲਵੇ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਫਿਲਮ ਸਿਧਾਂਤ, ਮਨੋਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਨਾਰੀਵਾਦ ਦੇ ਲਾਂਘੇ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। "ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਪਲੇਜ਼ਰ ਐਂਡ ਨਰੇਟਿਵ ਸਿਨੇਮਾ" ਨੇ "ਮਰਦ ਤੱਕਣੀ" ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਆਲੋਚਨਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਲਾ ਆਲੋਚਕ ਜੌਨ ਬਰਗਰ ਦੁਆਰਾ ਜਨਵਰੀ 1972 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਪੇਂਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਨਗਨ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਉਸਦੇ ਸੈਮੀਨਲ ਵੇਜ਼ ਆਫ਼ ਸੀਇੰਗ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮੁਲਵੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਫਰਾਉਡ ਅਤੇ ਲੈਕਨ ਦੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ "ਸਿਆਸੀ ਹਥਿਆਰ" ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਸੰਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਦਲੀਲ ਦੇਣ ਲਈ ਵਰਤਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਲਾਸੀਕਲ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਉਪਕਰਣ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਰਦਾਨਾ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਕ੍ਰੀਨ 'ਤੇ ਔਰਤ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਇੱਛਾ ਦੀ ਵਸਤੂ ਅਤੇ "ਮਰਦ ਤੱਕਣੀ" ਵਜੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਲਾਸੀਕਲ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ, ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਨਾਲ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੁਰਸ਼ ਸਨ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, 1950 ਅਤੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਮਹਿਲਾ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ, ਮਲਵੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਦਿੱਖਣ-ਯੋਗਤਾ" ਨਾਲ ਕੋਡਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਦਰਸ਼ਕ "ਦਿੱਖ ਦਾ ਧਾਰਨੀ" ਬਣਦੇ ਸਨ। ਮੁਲਵੇ ਨੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਦੇ ਦੋ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਢੰਗਾਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ: "ਨੰਗੇਜ਼ਵਾਦ" (ਭਾਵ, ਔਰਤ ਨੂੰ "ਦੇਖੇ ਜਾਣ ਲਈ" ਚਿੱਤਰ ਵਜੋਂ ਦੇਖਣਾ) ਅਤੇ "ਫੈਟਿਸ਼ਿਸਟਿਕ" (ਭਾਵ, ਔਰਤ ਨੂੰ "ਕਮੀ" ਦੇ ਬਦਲ ਵਜੋਂ ਦੇਖਣਾ, ਖੱਸੀਕਰਨ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਡਰ)।
ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਸਿਨੇਮਾ ਪ੍ਰਤੀ ਲੋਕ-ਹੁੰਗਾਰੇ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਲਵੇ ਨੇ ਸਕੋਪੋਫੀਲੀਆ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਸੰਕਲਪ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਿਗਮੰਡ ਫਰਾਈਡ ਦੁਆਰਾ ਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ (1905) ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਆਨੰਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵੇਖਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਨੰਦ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ[2] ਫਰਾਇਡ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿੱਚ ਦੋ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਡਰਾਈਵ[3] ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ, ਸਕੋਫੋਫਿਲੀਆ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਵਿੱਚ ਵਿਯੂਰਿਸਟਿਕ, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਨਾਰਸੀਸਿਸਟਿਕ ਓਵਰਟੋਨ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਪੁਰਸ਼ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਸਕ੍ਰੀਨ 'ਤੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਰੈਡਬੌਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਐਨੇਕੇ ਸਮੈਲਿਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਲਾਸਿਕ ਸਿਨੇਮਾ ਫਿਲਮ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਨੰਗੇਜ਼ਵਾਦ ਅਤੇ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਕੋਪੋਫੀਲੀਆ ਦੇ ਨਾਰਸੀਸਿਸਟਿਕ ਓਵਰਟੋਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਨਾਰਸੀਸਿਸਟਿਕ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਅਨੰਦ ਚਿੱਤਰ ਨਾਲ ਸਵੈ-ਪਛਾਣ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੁਲਵੇ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿੱਚ, ਪੁਰਸ਼ ਦਰਸ਼ਕ ਆਪਣੀ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ, ਪੁਰਸ਼ ਪਾਤਰ ਉੱਤੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਮਰਦ ਦਰਸ਼ਕ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਦੇ 'ਤੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੁਲਵੇ ਦੋ ਧੁਰਿਆਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਕੋਫੋਫਿਲੀਆ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਇੱਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੈਸਵਿਟੀ। ਇਹ "ਬਾਈਨਰੀ ਵਿਰੋਧ ਲਿੰਗ ਹੈ।"[4] ਮਰਦ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਉਹ ਏਜੰਟੀ ਨਾਲ ਸੰਪੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਹੀਣ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਉਹ ਇੱਛਾ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਹਨ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਲਈ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਵਾਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਚੇਤ ਪਿਤਾ-ਪੁਰਖੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਕਾਇਮ ਹੈ।[5]
- ↑ "Staff for 2008–09: Laura Mulvey". wellesley.edu. Newhouse Center for the Humanities, Wellesley College. Archived from the original on 30 December 2008.
- ↑ Freud, Sigmund: Three Essays on the Theory of Sexuality. Basic Books 1962.
- ↑ Jackson, Ronald L. II (ed.), (2010). Encyclopedia of Identity. SAGE Publications.
- ↑ Smelik, Anneke (1998). Feminist Cinema and Film Theory. In Cook, P. (ed.), The Cinema Book, p. 491-504, Edition: 3rd and revised edition.
- ↑ Mulvey, Laura (Autumn 1975). "Visual pleasure and narrative cinema". Screen. 16 (3): 6–18. doi:10.1093/screen/16.3.6.