ਵਰੁਣਾ ਨਦੀ

ਵਰੁਣਾ ਨਦੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਫੂਲਪੁਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿਚ ਸਰਾਏ ਮੋਹਨਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਗੰਗਾ ਵਿਚ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਰਾਏ ਮੋਹਨਾ ਅਤੇ ਸਦਰ, ਵਾਰਾਣਸੀ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੇ ਛੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਵਾਰਾਣਸੀ ਨਾਮ ਦੋ ਨਦੀਆਂ ਵਰੁਣਾ ਅਤੇ ਅੱਸੀ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਵਾਮਨ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅੱਸੀ ਨਦੀ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਇਹ ਨਦੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਵਰੁਣ ਦਾ ਨਾਮ ਵਰੁਣ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ ਜੋ ਅਸਮਾਨ, ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਪਾਣੀਆਂ ਨਾਲ਼ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਨਦੀ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਫੂਲਪੁਰ ਵਿਖੇ ਮੇਲਹੁਮ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਲਗਭਗ 100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਰਾਏ ਮੋਹਨਾ ਵਿਖੇ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ ਅਭੇਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਜੌਨਪੁਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਮੁੰਗੇਰਾਬਾਦ ਸ਼ਾਹਪੁਰ ਕਸਬੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਾਰਾਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੰਧ ਮਾਰ ਕੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ 202 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲ਼ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਫਰਵਰੀ 2023 ਵਿੱਚ, ਡੈਨਮਾਰਕ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ, ਵਰੁਣਾ ਦੀ ਸਫਾਈ ਲਈ 1,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ।