ਵਸਈ ਕਿਲਾ

ਫੋਰਟ ਵਸਈ
ਬੇਸਿਨ ( ਵਸਈ)
ਫੋਰਟ ਵਸਈ (ਵਸਈ ਕਿਲ੍ਹਾ )
ਸਾਈਟ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਕਿਸਮ	ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਲ੍ਹਾ
ਮਾਲਕ	ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ
ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ	ਯਾਦਵ ਰਾਜਵੰਸ਼ (1432) ਗੁਜਰਾਤ ਸਲਤਨਤ (1432-1533) ਪੁਰਤਗਾਲ (1534-1739) ਮਰਾਠਾ ਸੰਘ <id1 class="flagicon" span="" style="padding-left:25px;">  </id1> ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ (1818-1857) ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ (1857-1947) ਭਾਰਤ (1947- ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ)
ਜਨਤਾ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ	ਹਾਂ।
ਹਾਲਤ	ਖੰਡਰ
ਸਥਾਨ
ਫੋਰਟ ਵਸਈ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ
ਤਾਲਮੇਲ	19°19′ 50.4′′N 72°48′ 50.8′′E"72°48′ 50.8" "ਈ"
ਸਾਈਟ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।	1184
ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ	ਦੇਵਗਿਰੀ ਦੇ ਯਾਦਵ
ਸਮੱਗਰੀ	ਪੱਥਰ
ਲਡ਼ਾਈਆਂ/ਜੰਗਾਂ	ਬੇਸਿਨ ਦੀ ਲਡ਼ਾਈ

ਫੋਰਟ ਵਸਈ (ਮਰਾਠੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਵਸਈ ਕਿਲਾ, ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਫੋਰਟਾਲੇਜ਼ਾ ਡੀ ਸਾਓ ਸੇਬੈਸਟੀਆਓ ਡੀ ਬਾਕਾਈਮ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਫ਼ੋਰਟ ਬੇਸਿਨ) ਵਸਈ (ਬਾਸੇਨ) ਦਾ ਇੱਕ ਤਬਾਹ ਹੋਇਆ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇੰਡੋ-ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸੇਂਟ ਸੇਬੇਸਟੀਅਨ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਜੋਂ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹੱਤਵ ਦਾ ਸਮਾਰਕ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ।

ਕਿਲੇ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੱਕ ਵਸਈ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਖੁਦ ਵਸਈ-ਵਿਰਾਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ (ਬੰਬਈ) ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਨਾਏਗਾਓਂ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ (ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਬਈ-ਬੜੋਦਾ ਰੇਲਵੇ) 'ਤੇ ਵਿਰਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਪੂਰਵ-ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਯੁੱਗ

ਯੂਨਾਨੀ ਵਪਾਰੀ ਕੋਸਮਾ ਇੰਡੀਕੋਪਲੇਸਟਸ ਨੇ 6ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਵਸਈ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਯਾਤਰੀ ਜ਼ੁਆਨਜ਼ਾਂਗ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੂਨ ਜਾਂ ਜੁਲਾਈ 640 ਨੂੰ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਜੋਸ ਗੇਰਸਨ ਦਾ ਕੁੰਹਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਵਸਈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਚਾਲੂਕਿਆ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ। [1] 11ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ, ਕਈ ਅਰਬੀ ਭੂਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਵਸਈ ਦੇ ਨੇੜਲੇ ਕਸਬਿਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਠਾਣੇ ਅਤੇ ਨਾਲਾ ਸੋਪਾਰਾ, ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਵਸਈ ਦਾ ਕੋਈ ਹਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [2] ਵਸਈ 'ਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੋਂਕਣ ਦੇ ਸਿਲਹਾਰਾ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਯਾਦਵ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਯਾਦਵ ਰਾਜਵੰਸ਼ (1184–1318) ਅਧੀਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤ ਸਲਤਨਤ ਦੁਆਰਾ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, [3] ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਬਾਰਬੋਸਾ (1514) ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਬਕਸੇ (ਉਚਾਰਿਆ ਗਿਆ ਬਸਾਈ) ਨਾਮ ਹੇਠ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ। [4]