ਵਸੁੰਧਰਾ ਕੋਮਕਾਲੀ
ਵਸੁੰਧਰਾ ਕੋਮਕਾਲੀ | |
|---|---|
 ਵਸੁੰਧਰਾ 'ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ' ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਿਆਂ। | |
| ਜਨਮ | 23 ਮਈ 1931 ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ | 29 ਜੁਲਾਈ 2015 (ਉਮਰ 84) ਦੇਵਾਸ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ |
| ਕਬਰ | ਦੇਵਾਸ 22°57′48.6″N 76°02′44.8″E / 22.963500°N 76.045778°E |
| ਹੋਰ ਨਾਮ | ਵਸੁੰਧਰਾ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡੇ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਸ਼ਾਸ਼ਤਰੀ ਸੰਗੀਤ |
| ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | 1943–2015 |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਕੁਮਾਰ ਗੰਧਾਰਵ |
| ਬੱਚੇ | ਕਲਾਪੀਨੀ ਕੋਮਕਾਲੀ |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ |
ਵਸੁੰਧਰਾ ਕੋਮਕਾਲੀ (1931–2015), ਵਸੁੰਧਰਾ ਤਾਈ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੀ ਖ਼ਿਆਲ ਪਰੰਪਰਾ, ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਕੁਮਾਰ ਗੰਧਾਰਵ[1] ਅਤੇ 2009 ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ।[2] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਬਦਲੇ 2006 ਵਿਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[3]
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਵਸੁੰਧਰਾ ਕੋਮਕਾਲੀ, ਨੀ ਵਸੁੰਧਰਾ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡੇ, ਦਾ ਜਨਮ 23 ਮਈ 1931 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਝਾਰਖੰਡ ਰਾਜ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੇਮੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[4] ਉਸ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਸਾਲ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਰੇ, ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਮਿਊਜ਼ਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਉਹ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ, ਕੁਮਾਰ ਗੰਧਾਰਵ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਨਾਮਵਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ।[5] ਗੰਧਾਰਵ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਪਰ ਦੂਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ।[6] ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਸਟੇਸ਼ਨ ਲਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ 1946 ਵਿਚ ਮੁੰਬਈ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਾਇਕਾ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬੀ.ਆਰ. ਦਿਓਧਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਸਿਖਲਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਗੰਧਾਰਵ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਹ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਗੰਧਾਰਵ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਪਰਤੀ ਅਤੇ 1962 ਵਿਚ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।
ਵਸੁੰਧਰਾ ਨੇ ਅਗਲੇ ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਕੁਮਾਰ ਗੰਧਾਰਵ ਨਾਲ ਵੋਕਲ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ[7] ਅਤੇ 1992 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸੋਲੋ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।[4][8] ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰ ਦੀ ਖਿਆਲ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜੋ ਉਸਦੇ ਗੁਰੂ, ਦੇਵਧਰ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ 1998 ਵਿਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕਾਂ ਲਈ[2] ਛੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫਿਰ 2006 ਵਿਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ[3] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।
ਵਸੁੰਧਰਾ ਕੋਮਕਾਲੀ ਦੀ ਮੌਤ 29 ਜੁਲਾਈ 2015 ਨੂੰ, 84 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਕਾਰਨ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼[9] ਦੇਵਾਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਚ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਅੰਤਮ ਸੰਸਕਾਰ ਦੇਵਾਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।[10][11] ਉਸਦੀ ਧੀ ਕਲਾਪੀਨੀ ਕੋਮਕਾਲੀ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕਾ ਹੈ।[12]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Business Standard report". 30 July 2015. Retrieved 19 December 2015.
- ↑ 2.0 2.1 "Sangeet Natak Akademi Award". Sangeet Natak Akademi. 2015. Archived from the original on 30 May 2015. Retrieved 19 December 2015.
- ↑ 3.0 3.1 "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 ਨਵੰਬਰ 2014. Retrieved 21 July 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 4.0 4.1 "Vasundhara Komakali". ITC Sangeet Research Academy. 2015. Archived from the original on 17 ਅਕਤੂਬਰ 2015. Retrieved 19 December 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Padma Shri Vasundhara Komkali, Kumar Gandharva's wife, dies". 31 July 2015. Retrieved 19 December 2015.
- ↑ "In a musical space called faith". 29 July 2015. Retrieved 19 December 2015.
- ↑ "Vasundhara Komkali, the Torch-Bearer of 'Kumar-Gayaki'". The Wire. 27 September 2015. Archived from the original on 20 ਫ਼ਰਵਰੀ 2016. Retrieved 19 December 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Vasundhara Komkali and Kumar Gandharva: a tribute to sangeet's golden couple". Catch News. 4 August 2015. Retrieved 19 December 2015.
- ↑ "Vocalist Vasundhara Komkali passes away". Gulf News. 31 July 2015. Archived from the original on 22 ਦਸੰਬਰ 2015. Retrieved 19 December 2015.
- ↑ "News 18 report". News 18. 30 July 2015. Retrieved 19 December 2015.
- ↑ "Indian Express report". Indian Express. 30 July 2015. Retrieved 19 December 2015.
- ↑ "Jagaran Josh report". Jagaran Josh. 30 July 2015. Retrieved 19 December 2015.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]- "Kumar Gandharva & Vidushi Vasundhara Komkali - Nirguni Bhajan - Nirbhay nirgun gun re gaunga". YouTube video. Uday Mohole. 18 July 2011. Retrieved 19 December 2015.
- "Vasundhara Komkali and daughter Kalapini Komkali's Saha Gaan". YouTube video. Ecothingy's Channel. 13 November 2011. Retrieved 19 December 2015.