ਵਿਮਲਾ ਰੰਗਾਚਰ
ਵਿਮਲਾ ਰੰਗਾਚਰ | |
|---|---|
 2014 ਵਿੱਚ ਵਿਮਲਾ ਰੰਗਾਚਰ | |
| ਜਨਮ | 1929 |
| ਮੌਤ | (ਉਮਰ 96) ਬੰਗਲੁਰੂ, ਕਰਨਾਟਕ, ਭਾਰਤ |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਸਿੱਖਿਆ, ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ |
ਵਿਮਲਾ ਰੰਗਾਚਰ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Vimala Rangachar; 1929 – 25 ਫਰਵਰੀ 2025) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੀ ਜੋ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਲਾ ਸੰਭਾਲ ਅੰਦੋਲਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹ ਮੈਸੂਰ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਰਾਜਯੋਤਸਵ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੀ।
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਵਿਮਲਾ ਰੰਗਾਚਾਰ ਦਾ ਜਨਮ 1929 ਵਿੱਚ ਅੰਮਾਨੀ ਅੰਮਲ ਅਤੇ ਐਸ ਕੇ ਰਾਮਾਨੁਜਾ ਆਇੰਗਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1][2] ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਬੰਗਲੌਰ ਦੇ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰਮ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਦਾ ਵੈਂਕਟਰੰਗਾ ਅਯੰਗਰ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰਮ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰੁਚੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ।[3]
16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਡਾ. ਰੰਗਾਚਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਇਟਲੀ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਸਨੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਗਰੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ।
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]
ਰੰਗਾਚਰ 1956 ਵਿੱਚ ਮੈਸੂਰ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਸੋਸਾਇਟੀ (MES) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਸਮੇਤ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ। 2025 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਹ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਮੈਂਬਰ ਰਹੀ।[4]
ਰੰਗਾਚਰ ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰਮ ਐਂਟਰਪ੍ਰਾਈਜ਼ਿੰਗ ਵੂਮੈਨਜ਼ ਸੋਸਾਇਟੀ (MEWS) ਦੀ ਸਹਿ-ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸੇਵਾ ਸਦਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਸੰਸਥਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਅਨਾਥ ਆਸ਼ਰਮ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ.ਵੀ. ਰਮਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਲੋਕਸੁੰਦਰੀ ਤੋਂ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਉਹ ਰਵਾਇਤੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਅਤੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਇਹ ਦਿਲਚਸਪੀ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ, ਅੰਮਾਨੀ ਅੰਮਾਲ ਤੋਂ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਇਸ ਕੰਮ ਰਾਹੀਂ, ਉਸਨੂੰ ਕਮਲਾਦੇਵੀ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ ਦੁਆਰਾ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਟਯ ਸੰਘ ਅਤੇ ਕਰਾਫਟਸ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਕਰਨਾਟਕ ਚੈਪਟਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।[3] ਰੰਗਾਚਰ ਨੇ ਸਰਵਪੱਲੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਦੀ ਧੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰਮ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਮਹਿਲਾ ਹੋਸਟਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਅੰਸ਼ਕ ਫੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਨੀ ਪਈ ਅਤੇ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦਾ ਨਾਮ MEWS ਰੱਖਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਬਿੱਲੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ "ਮਿਆਓ" ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰਮ ਐਂਟਰਪ੍ਰਾਈਜ਼ਿੰਗ ਵੂਮੈਨਜ਼ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ।[5]
ਰੰਗਾਚਰ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਬੰਗਲੌਰ-ਅਧਾਰਤ ਥੀਏਟਰ ਮੰਡਲੀ ਕਲਾਜਯੋਤੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪੁਰਸ਼ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਣ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ। ਸਮੂਹ ਦੇ ਕੁਝ ਨਿਰਮਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਨੜ ਨਾਟਕਕਾਰ ਟੀਪੀ ਕੈਲਾਸਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਤਾਨੀ ਦੇ ਨਾਟਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਸਮੂਹ ਦੇ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕੈਲਾਸਮ ਦੇ ਅੰਮਾਵਰਾ ਗੰਡਾ ਦਾ ਹਿੰਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਹਾਜ਼ਰੀਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[6] ਉਹ ਬੰਗਲੌਰ ਦੇ ਜੇਸੀ ਰੋਡ 'ਤੇ ਐਮੇਚਿਓਰ ਡਰਾਮੈਟਿਕ ਐਸੋਸੀਏਟਸ ਥੀਏਟਰ (ਏਡੀਏ ਰੰਗਮੰਦਿਰਾ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਰੰਗਾਚਰ ਨੇ ਬੰਗਲੌਰ ਦੇ ਕਬਨ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਜਵਾਹਰ ਬਾਲ ਭਵਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਜੋ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਥੀਏਟਰ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਜਗ੍ਹਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰਾਜਦੂਤ ਵਜੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਯੂਐਸਐਸਆਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।[3]
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਅਹੁਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਦੀ ਕਰਾਫਟ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ, ਐਮ.ਈ.ਐਸ. ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਕਥਕ ਅਤੇ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਦੇ ਨਾਟਯ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਐਮ.ਈ.ਡਬਲਯੂ.ਐਸ. ਲੇਡੀਜ਼ ਕਲੱਬ, ਮੱਲੇਸ਼ਵਰਮ, ਬੰਗਲੌਰ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਸੇਵਾ ਸਦਨ ਅਨਾਥ ਆਸ਼ਰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਏਡੀਏ ਰੰਗਮੰਦਿਰਾ ਦੀ ਮਾਨਯੋਗ ਸਕੱਤਰ, ਗਾਂਧੀ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਹਿਊਮਨ ਵੈਲਯੂਜ਼ - ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆ ਭਵਨ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰ, ਅਤੇ ਕਾਵੇਰੀ ਹੈਂਡੀਕ੍ਰਾਫਟਸ ਐਂਪੋਰੀਅਮ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[1][4]
ਰੰਗਾਚਰ ਨੂੰ 2004 ਵਿੱਚ ਕਮਲਾ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਰਾਜਯੋਤਸਵ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1]
ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਰੰਗਾਚਰ ਦੀ ਧੀ, ਰੇਵਤੀ, ਇੱਕ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਰੰਗਾਚਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਜੀਵਨ ਬੰਗਲੌਰ ਦੇ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰਮ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ।
ਰੰਗਾਚਰ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ 25 ਫਰਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ 96 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Swaminathan, Chitri (11 February 2004). "Curator of culture". The Hindu. Archived from the original on 4 April 2004. Retrieved 17 March 2010.
- ↑ Rizvi, Aliyeh. "Resident Rendezvoyeur: Woven into city history". Bangalore Mirror (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2 March 2025.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs named:0 - ↑ 4.0 4.1 "Our Founders". MES Vidyasagara Prof. MPL Sastry PU College (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2 March 2025.
- ↑ Damodaran, Akhila (2016-01-20). "Meet the Heroes of Malleswaram". The New Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2025-03-08.
- ↑ "~ಅಮ್ಮೋರ ಗಂಡ | Ammora Ganda~". www.prakasamtrust.org. Retrieved 1 March 2025.