ਸਪਮੀ

ਸਪਮੀ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਾਮੀ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।^[1] ਸਪਮੀ ਵਿੱਚ ਫੈਨੋਸਕੈਂਡਿਆ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਚਾਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ: ਨਾਰਵੇ, ਸਵੀਡਨ, ਫਿਨਲੈਂਡ ਅਤੇ ਰੂਸ। ਸਪਮੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਆਰਕਟਿਕ ਚੱਕਰ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬੈਰਨਟਸ ਸਾਗਰ, ਨਾਰਵੇਈ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ, ਸਪਮੀ ਨਾਰਵੇ ਦੇ ਟ੍ਰੋਨਡੇਲਾਗ ਅਤੇ ਸਵੀਡਨ ਦੇ ਜੈਮਟਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਸਾਮੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਹਿੱਸਾ ਸਪਮੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਕੁੱਝ ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੌਟੋਕੇਨੋ ਅਤੇ ਕਰਾਸਜੋਕ। ਇਨਾਰੀ ਨੂੰ ਸਾਮੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ, ਸਾਮੀ ਬਸਤੀ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ, ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਅਜੋਕੇ ਓਸਲੋ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਲਾਡੋਗਾ ਅਤੇ ਓਨੇਗਾ ਝੀਲਾਂ ਤੱਕ।

ਸਪਮੀ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਵਾਲੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਇਕਾਈ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ, ਸਾਮੀ ਸੰਸਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਾਰਡਿਕ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਮੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸੀਮਤ ਸਵੈ-ਸ਼ਾਸਨ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਜੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਛਤਰੀ ਸੰਗਠਨ ਸਾਮੀ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ, ਸਕੈਂਡੇਨੇਵੀਆਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਾਮੀ ਨੂੰ ਫਿਨਸ ਅਤੇ ਲੈਪਸ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਹੁਣ ਪੁਰਾਣੇ ਜਾਂ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।^[2]^[3] ਸਕੈਂਡੇਨੇਵੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਫਿਨਮੌਰਕ, ਲਾਪਮਾਰਕਨ ਅਤੇ ਲੈਪਲੈਂਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸਪਮੀ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਲੈਪਲੈਂਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[4] ਅੱਜ, ਇਹਨਾਂ ਨਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਛੋਟੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ, ਭੂਗੋਲਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਅਹੁਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਾਰਵੇ ਵਿੱਚ ਫਿਨਮਾਰਕ ਕਾਉਂਟੀ, ਸਵੀਡਨ ਵਿੱਚ ਲੈਪਲੈਂਡ ਪ੍ਰਾਂਤ ਅਤੇ ਫਿਨਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਲਾਪਲੈਂਡ ਖੇਤਰ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਸਪਮੀ ਨਾਲ ਓਵਰਲੈਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਪਮੀ ਦਾ ਰੂਸੀ ਹਿੱਸਾ ਮਰਮਾਂਸਕ ਓਬਲਾਸਟ ਨਾਲ਼ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ

↑ . Abingdon, Oxon. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)
↑ Berg-Nordlie, Mikkel (2021-11-07), "Finnmǫrk", Store norske leksikon (in ਨਾਰਵੇਜਿਆਈ ਬੋਕਮਲ), retrieved 2021-12-05
↑ Anderson, Myrdene (November 1983). "The Saami People of Lapland: Four Recent Works on the Interplay of History, Ethnicity and Reindeer Pastoralism". Nomadic Peoples. 14 (14): 57–58. JSTOR 43123201.; "The Lapp or Sami people". Yokmok. Archived from the original on 26 ਦਸੰਬਰ 2019. Retrieved 26 December 2019. At present, the Scandinavian media use no other term than Sámis. Institutions and the media use the word Sámi. The term "lapp" is considered pejorative.; "Saamis or Lapps". SURI. Retrieved 26 December 2019. They call themselves saam´ or saam´lja (on the Kola Peninsula), sabme, sabmelas^ (pl. sabmela at). Other nations have called them Fenn (Finn) and since the 12th century, Lapp (e.g. the form Lop' appears in Old Russian Chronicles at about 1000 AD). The use of the name Saam has been propagated in Russia since the 1920s and in Scandinavia within the last decades. The Saamis themselves consider the name Lapp pejorative.
↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named h806

ਸਰੋਤ

[1] . Abingdon, Oxon. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)

[SNL-2] Berg-Nordlie, Mikkel (2021-11-07), "Finnmǫrk", Store norske leksikon (in ਨਾਰਵੇਜਿਆਈ ਬੋਕਮਲ), retrieved 2021-12-05

[myan-3] Anderson, Myrdene (November 1983). "The Saami People of Lapland: Four Recent Works on the Interplay of History, Ethnicity and Reindeer Pastoralism". Nomadic Peoples. 14 (14): 57–58. JSTOR 43123201.; "The Lapp or Sami people". Yokmok. Archived from the original on 26 ਦਸੰਬਰ 2019. Retrieved 26 December 2019. At present, the Scandinavian media use no other term than Sámis. Institutions and the media use the word Sámi. The term "lapp" is considered pejorative.; "Saamis or Lapps". SURI. Retrieved 26 December 2019. They call themselves saam´ or saam´lja (on the Kola Peninsula), sabme, sabmelas^ (pl. sabmela at). Other nations have called them Fenn (Finn) and since the 12th century, Lapp (e.g. the form Lop' appears in Old Russian Chronicles at about 1000 AD). The use of the name Saam has been propagated in Russia since the 1920s and in Scandinavia within the last decades. The Saamis themselves consider the name Lapp pejorative.

[h806-4] ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named h806

[1]

[2]

[3]

[4]