ਸਰੋਜਾ ਵੈਦਿਆਨਾਥਨ
ਸਰੋਜਾ ਵੈਦਿਆਨਾਥਨ (ਜਨਮ 19 ਸਤੰਬਰ 1937) ਇੱਕ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫ਼ਰ, ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਸਥਾਰਕ ਹੈ।[1] ਉਸ ਨੂੰ 2002 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਸੀ।[2]
ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਸਰੋਜਾ ਦਾ ਜਨਮ 1937 ਵਿੱਚ ਬੇਲਾਰੀ, ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿਖਲਾਈ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਵਿੱਚ ਚੇਨਈ ਦੇ ਸਰਸਵਤੀ ਗਣ ਨੀਲਾਯਮ ਤੋਂ ਲਈ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤੰਜਾਵਰ ਦੇ ਗੁਰੂ ਕੱਤੂਮਨਾਰ ਮੁਥੁਕੁਮਰਨ ਪਿਲਾਈ ਅਧੀਨ ਸਿਖਲਾਈ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਾਰਨਾਟਿਕ ਸੰਗੀਤ 'ਤੇ ਮਦਰਾਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋ.ਪੀ.ਸੰਬਾਮੂਰਤੀ ਅਧੀਨ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਇੰਦਰਾ ਕਲਾ ਸੰਗੀਤ ਵਿਸ਼ਵਿਦਿਆਲਆ, ਖਹਿਰਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਡੀ.ਲਿਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਵੀ ਮਿਲੀ ਹੈ।[3]
ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਵਿੱਚ ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਸਰੋਜਾ ਨੇ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰਨ 'ਤੇ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨ੍ਰਿਤ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਾਚ ਸਿਖਾਉਣ ਲੱਗੀ। 1972 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਦਿੱਲੀ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ 1974 ਵਿੱਚ ਉਥੇ ਗਣੇਸਾ ਨਾਟਯਾਲਿਆ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਬੁੱਧੀਪੂਰਵਕ ਸ਼ੁੱਭਚਿੰਤਕਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਯੋਜਕਾਂ ਤੋਂ ਸਹਿਯੋਗ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਨਾਟਯਾਲਿਆ ਦੀ ਇਮਾਰਤ 1988 ਵਿੱਚ ਕੁਤੁਬ ਸੰਸਥਾਗਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਡਾਂਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗਣੇਸਾ ਨਾਟਯਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਮਿਲ, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਕਾਰਨਾਟਿਕ ਵੋਕਲ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਸਮਝ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।[4]
ਸਰੋਜਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ ਹੈ[4] ਉਸ ਨੇ 2002 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨਾਲ 2002 ਵਿੱਚ ਏਸੀਅਨ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।[1] ਉਸਨੇ ਸੁਬਰਾਮਣੀਆ ਭਾਰਤੀ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵੀ ਨੱਚਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।[5]
ਕਿਤਾਬਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਸਰੋਜਾ ਵਿਦਿਆਨਾਥਨ ਨੇ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਅਤੇ ਕਾਰਨਾਟਿਕ ਸੰਗੀਤ 'ਤੇ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ, ਭਰਤਾਨਾਟਿਅਮ - ਏਨ ਇਨ-ਡੇਪਥ ਸਟੱਡੀ, ਕਾਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤਥਮ, ਅਤੇ ਦ ਸਾਇੰਸ ਆਫ਼ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[1][6]
ਪਰਿਵਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਸਰੋਜਾ (ਧਰਮ ਧਰਮਜਨ) ਦੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦੋਵੇਂ ਲੇਖਕ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਕਨਕਮ ਧਰਮਰਾਜਨ ਤਾਮਿਲ ਵਿੱਚ ਜਾਸੂਸ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਲੇਖਿਕਾ ਸੀ।[6] ਸਰੋਜਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਵੈਦਿਆਨਾਥਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਬਿਹਾਰ ਕੇਡਰ ਦਾ ਆਈ.ਏ.ਐਸ. ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ।[4] ਇਸ ਜੋੜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਬੇਟਾ, ਕਾਮੇਸ਼ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੂੰਹ ਰਾਮ ਵੈਦਿਆਨਾਥਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਕਲਾਕਾਰ ਹਨ।[7]
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ[ਸੋਧੋ]
ਸਰੋਜਾ ਨੂੰ ਸਾਲ 2002 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੇ 2013 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਸੀ।[2] ਉਸਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਕਲਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਸਨਮਾਨ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਈਯਲ ਈਸਾਈ ਨਾਟਕ ਮਨਰਾਮ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[3] 2006 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ 'ਭਾਰਤ ਕਲਾ ਸੂਦਰ' ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[8]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "ARTISTE'S PROFILE: Saroja Vaidyanathan". Centre for Cultural Resources and Training. Archived from the original on 15 April 2013. Retrieved 28 January 2013.
- ↑ 2.0 2.1 "Padma for Roddam, Dravid". Deccan Herald. 25 January 2013. Retrieved 28 January 2013.
- ↑ 3.0 3.1 "SAROJA VAIDYANATHAN Akademi Award: Bharatanatyam". Sangeet Natak Akademi. Archived from the original on 16 April 2013. Retrieved 28 January 2013.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 "ONE HUNDRED TAMILS OF THE 20TH CENTURY: Saroja Vaidyanathan". Archived from the original on 17 ਅਗਸਤ 2013. Retrieved 28 January 2013.
- ↑ "Adding poetry to dance". The Hindu. 6 July 2007. Archived from the original on 27 ਨਵੰਬਰ 2007. Retrieved 28 January 2013.
{{cite news}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 6.0 6.1 "The write mudra". The Hindu. 19 February 2007. Archived from the original on 16 ਫ਼ਰਵਰੀ 2013. Retrieved 28 January 2013.
{{cite news}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Char Minar in the City of Qutb!". The Hindu. 26 December 2002. Archived from the original on 2 ਜੁਲਾਈ 2003. Retrieved 28 January 2013.
{{cite news}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Confluence of styles". The Hindu. 18 August 2006. Archived from the original on 6 ਅਗਸਤ 2013. Retrieved 28 January 2013.
{{cite news}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)