ਸਵਿਤਾ ਕੰਸਵਾਲ
Personal information | |
---|---|
Full name | ਸਵਿਤਾ ਕੰਸਵਾਲ |
Born | ਉੱਤਰਾਖੰਡ, India |
Died | 4 ਅਕਤੂਬਰ, 2022 Draupadi Ka Danda, Uttarkashi district |
Nationality | ![]() |
Career | |
Notable ascents | Mount Everest, Makalu |
ਸਵਿਤਾ ਕੰਸਵਾਲ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਸੀ ਜੋ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਉਹ 16 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਅਤੇ ਮਕਾਲੂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਫਤਹਿ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਹੈ। 4 ਅਕਤੂਬਰ, 2022 ਨੂੰ ਬਰਫੀਲੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਜਨਵਰੀ 2024 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਤੇਨਜ਼ਿੰਗ ਨੌਰਗੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਡਵੈਂਚਰ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਹਸੀ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਨਮਾਨ ਹੈ। ਕੰਸਵਾਲ ਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 2024 ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਮਾਉਂਟੇਨੀਅਰਿੰਗ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਸਵਿਤਾ ਕੰਸਵਾਲ ਦਾ ਜਨਮ ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਪਿੰਡ ਲੋਂਥਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਮਨ-ਮੱਧ-ਵਰਗੀ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਚਾਰ ਭੈਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੀ। 2013 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਨਹਿਰੂ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮਾਊਂਟੇਨੀਅਰਿੰਗ (NIM), ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਢਲੇ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਕੋਰਸ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ।
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਕੰਸਵਾਲ ਨੇ ਮਈ 2022 ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾ ਕੇ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ 12 ਮਈ, 2022 ਨੂੰ ਮਾਉਂਟ ਐਵਰੈਸਟ (8848 ਮੀਟਰ) ਦੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, 16ਵੇਂ ਦਿਨ ਇਹ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। 28 ਮਈ, 2022 ਨੂੰ, ਉਸ ਨੇ ਮਕਾਲੂ (8485 ਮੀਟਰ) 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ-ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰੀ-ਐਵਰੈਸਟ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸਵਿਤਾ ਨੇ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਸਮੇਤ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਚੋਟੀਆਂ 'ਤੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਕਾ ਡੰਡਾ ਪੀਕ 'ਤੇ ਨਹਿਰੂ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮਾਊਂਟੇਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਐਡਵਾਂਸਡ ਮਾਊਂਟੇਨੀਅਰਿੰਗ ਕੋਰਸ (NIM) ਲਈ ਇੱਕ ਇੰਸਟ੍ਰਕਟਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਸਵਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ 4 ਅਕਤੂਬਰ, 2022 ਨੂੰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਮਾਊਂਟ ਦਰੋਪਦੀ ਕਾ ਡੰਡਾ -2 ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਤੋਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸ ਨੂੰ 'ਜਲ ਸਮਾਧੀ' (ਪਾਣੀ ਦਫ਼ਨਾਉਣ) ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਅਣਵਿਆਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਥਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਭਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪੁਸ਼ਕਰ ਸਿੰਘ ਧਾਮੀ ਨੇ ਮਨੇਰੀ ਇੰਟਰ ਕਾਲਜ ਦਾ ਨਾਂ ਸਵਿਤਾ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 2022 ਤੇਨਜ਼ਿੰਗ ਨੌਰਗੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਡਵੈਂਚਰ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।