ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਪਰਾਂਜਪੇ
ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਪਰਾਂਜਪੇ | |
|---|---|
| Shakuntala Paranjpye | |
.jpg) | |
| ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਰਾਜ ਸਭਾ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 1964–1970 | |
| ਹਲਕਾ | ਨਾਮਜ਼ਦ (ਕਲਾ ਅਤੇ ਸਿਨੇਮਾ) |
| ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਮੈਂਬਰ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 1958–1964 | |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਜਨਮ | 17 ਜਨਵਰੀ1906 |
| ਮੌਤ | 3 ਮਈ 2000 (ਉਮਰ 94) |
| ਕੌਮੀਅਤ | • ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਅਨ (1906-1947) • ਭਾਰਤੀ (1947-2000) |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | ਨਿਊਨਹੈਮ ਕਾਲਜ, ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਲੰਡਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |
| ਕਿੱਤਾ | ਲੇਖਕ, ਅਦਾਕਾਰਾ, ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁਨ |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ (1991) |
ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਪਰਾਂਜਪਏ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Shakuntala Paranjpye; 17 ਜਨਵਰੀ 1906– 3 ਮਈ 2000) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ, ਅਦਾਕਾਰਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ ਸੀ। ਉਹ 1958-64 ਦੌਰਾਨ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ, ਅਤੇ 1964-70 ਦੌਰਾਨ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਨਾਮਜ਼ਦ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।[1][2][3] 1991 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਗਣਰਾਜ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਕੰਮ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਵਜੋਂ ਸੀ।[4]
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਪਰਾਂਜਪਾਈ ਸਰ ਆਰ ਪੀ ਪਰਾਂਜਪਏ ਦੀ ਧੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਰੈਂਗਲਰ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਸੀ, ਇੱਕ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਅਤੇ 1944-1947 ਦੌਰਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸੀ।[5]
ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਨੇ ਨਿਊਨਹੈਮ ਕਾਲਜ, ਕੈਂਬਰਿਜ ਤੋਂ ਗਣਿਤ ਦੇ ਟ੍ਰਿਪੋਸ ਲਈ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1929 ਵਿੱਚ ਉੱਥੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਸਨੇ ਲੰਡਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਡਿਪਲੋਮਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਨੇ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਦੇ ਜਿਨੇਵਾ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਿਰਤ ਸੰਗਠਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। 1930 ਅਤੇ 1940 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਕੁਝ ਮਰਾਠੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਨੇ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਟਕ, ਸਕੈਚ ਅਤੇ ਨਾਵਲ ਲਿਖੇ। ਉਸਦਾ ਕੁਝ ਕੰਮ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਇੱਕ ਹਿੰਦੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਫਿਲਮ, ਯੇ ਹੈ ਚੱਕਕੜ ਬੱਕੜ ਬੰਬੇ ਬੋ , ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੀ ਇੱਕ ਮਰਾਠੀ ਕਹਾਣੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ, 2003 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ।
ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇੱਕ ਰੂਸੀ ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਯੂਰਾ ਸਲੇਪਟਜ਼ੌਫ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਜੋੜੇ ਦੀ ਧੀ, ਸਾਈ ਪਰਾਂਜਪੀ, ਦਾ ਜਨਮ 1938 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[5] ਸਾਈਂ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਯੋਰਾ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਸਾਈਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਪਾਲਿਆ।
ਸਾਈ ਪਰਾਂਜਪਏ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਮੇਡੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 1991 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਨੂੰ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਮੇਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।[4]
ਫ਼ਿਲਮਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਗੰਗਾ ਮਾਇਆ (1955)
- ਲੋਕਸ਼ਾਹਿਰ ਰਾਮ ਜੋਸ਼ੀ (1947)
- ਰਾਮਸ਼ਾਸਤਰੀ (1944)
- ਜਵਾਨੀ ਕਾ ਰੰਗ (1941)
- ਪੈਸਾ (1941)
- ਸਟਰੀ (1938)
- ਦੁਨੀਆ ਨਾ ਮਨੇ (1937)
- ਜੀਵਨ ਜੋਤੀ (1937)
- ਕੁੰਕੂ (1937)
- ਸੁਲਤਾਨਾ ਚੰਦ ਬੀਵੀ (1937)
- ਬਹਾਦਰ ਬੇਟੀ (1935)
- ਕਾਲੀ ਵਾਘਨ (1935)
- ਟਾਈਪਿਸਟ ਕੁੜੀ (1935)
- ਭਗਤ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ (1934)
- ਭੇਦੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰ (1934)
- ਪਾਰਥ ਕੁਮਾਰ (1934)
- ਸੈਰੰਧਰੀ (1933)
ਲੇਖਕਤਾ
[ਸੋਧੋ]- ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸਾਲ, (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), ਪੂਨਾ, 1951
- ਸੈਂਸ ਐਂਡ ਬਕਵਾਸ, (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਓਰੀਐਂਟ ਲੌਂਗਮੈਨ, 1970।
- ਕਹੀ ਅੰਬਤ, ਕਹੀ ਗੋਦ, (ਮਰਾਠੀ), ਪੁਣੇ, ਸ਼੍ਰੀਵਿਦਿਆ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, 1979।
- ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਲੋਕ-ਕਥਾ, (ਮਰਾਠੀ)
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Members Of Rajya Sabha Since 1952 Rajya Sabha website.
- ↑ Rajya Sabha website Archived 27 September 2007 at the Wayback Machine. Nominated members
- ↑ NOMINATED MEMBERS OF RAJYA SABHA Archived 27 September 2007 at the Wayback Machine.
- ↑ 4.0 4.1 Parkhe, Camil (17 January 2022). "Shakuntala Paranjpye: A Social Worker Who Thought About Women's Health Ahead of Times". Punekar News.
- ↑ 5.0 5.1 Sai Paranjpye at ASHA Archived 17 December 2007 at the Wayback Machine.