ਸੁਲੋਚਨਾ ਗਾਡਗਿਲ
| ਸੁਲੋਚਨਾ ਗਾਡਗਿਲ | |
|---|---|
| ਤਸਵੀਰ:File:Sulochna Gadgil.jpg | |
| ਜਨਮ | 1944 ਪੂਨਾ |
| ਕੌਮੀਅਤ | ਭਾਰਤੀ |
| ਖੇਤਰ | ਓਸਨੋਗ੍ਰਾਫੀ, ਮੌਸਮ-ਵਿਗਿਆਨ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਮਾਧਵ ਗਾਡਗਿਲ |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | ਪੂਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |
ਸੁਲੋਚਨਾ ਗਾਡਗਿਲ (ਜਨਮ 1944) ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ-ਵਿਗਿਆਨੀ[1] ਹੈ ਜੋ ਬੰਗਲੌਰ (ਭਾਰਤ) ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲੀ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਗਿਆਨਾਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ (CAOS) ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ 'ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਅਧਿਐਨ' ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਮਾਡਲਿੰਗ ਵਾਤਾਵਰਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨੀ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਕਲਾਉਡ ਬੈਂਡਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪ-ਮੌਸਮੀ ਭਿੰਨਤਾ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ।[2] ਉਸ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਮੌਨਸੂਨ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਧਰਤੀ-ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਹਵਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਮੌਸਮੀ ਪਰਵਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਗੈਰ-ਮੌਨਸੂਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਖੇਤੀ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਕੱਢੀਆਂ ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਬਾਰਸ਼ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹਨ।[3]
ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 1944 ਵਿੱਚ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਵੰਸ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ-ਦਾਦਾ ਜੀ ਟੌਂਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੰਤਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸੋਕੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਹਾਦਰੀ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਡਾਕਟਰ ਸਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਸਨ ਅਤੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਦੇ ਘਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਮਰਾਠੀ ਲੇਖਕ ਸੀ।[4]
ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਮਰਾਠੀ ਮਾਧਿਅਮ ਵਿੱਚ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਤਦ ਉਸ ਨੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਬੋਰਡਿੰਗ ਸਕੂਲ ਰਿਸ਼ੀ ਵੈਲੀ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਫ਼ਰਗੂਸਨ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਵਾਪਸ ਪੁਣੇ ਆ ਗਈ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣ, ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਰਹੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ, ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮਾਧਵ ਗਡਗਿਲ ਨਾਲ ਕੁੜਮਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਦੋਨੋਂ ਹਾਰਵਰਡ ਤੋਂ ਵਜ਼ੀਫ਼ੇ ਨਾਲ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਸਨ।
ਭਾਰਤ ਵਾਪਿਸੀ[ਸੋਧੋ]
1971 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ, ਜੋ ਕਿ ਹਾਰਵਰਡ ਦਾ ਵਿਦਵਾਨ ਵੀ ਸੀ, ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਭਾਰਤ ਪਰਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟ੍ਰੋਪਿਕਲ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀ.ਐਸ.ਆਈ.ਆਰ. ਪੂਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਦੋ ਸਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਰ. ਅਨੰਤਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਅਤੇ ਡੀ.ਆਰ. ਸਿੱਕਾ ਵਰਗੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਧਿਐਨ ਕੇਂਦਰ (ਸੀਟੀਐਸ) ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਗਣਿਤ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਵਜੋਂ ਸੀਟੀਐਸ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚੋਂ, ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸੰਸਥਾ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਐਟੋਮਸਫੋਰਿਕ ਐਂਡ ਓਸ਼ੀਅਨਿਕ ਸਾਇੰਸਜ਼ (ਸੀਏਓਐਸ) ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ।[5]
ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ[ਸੋਧੋ]
ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਇੱਕ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਾਧਵ ਗਡਗਿਲ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੇਟਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Indian Fellow: Sulochana Gadgil". Indian National Science Academy. Retrieved 09 ਅਕਤੂਬਰ 2013. Check date values in:
|access-date=(help) - ↑ "Sikka, D., and S. Gadgil, 1980: On the maximum cloud zone and the ITCZ over Indian longitudes during the Southwest Monsoon." Monthly Weather Review, vol.108, 1840-1853.". Monthly Weather Review. 108: 1840. 1980. ISSN 1520-0493. doi:10.1175/1520-0493(1980)108<1840:OTMCZA>2.0.CO;2.
- ↑ "Sulochana Gadgil: Research Interests". IISc. Retrieved 25 November 2012.
- ↑ "Interview with Sulochana Gadgil". WMO. Retrieved 9 September 2013.
- ↑ Gadgil, Sulochana. "My tryst with the Monsoon" (PDF). Indian Academy of Sciences. Retrieved 25 November 2012.