ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਗਾਂਗੁਲੀ
ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਗਾਂਗੁਲੀ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | Not recognized as a date. Years must have 4 digits (use leading zeros for years < 1000). ਖੁਲਨਾ, ਬੰਗਾਲ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ |
| ਮੌਤ | 3 ਫਰਵਰੀ 1909 |
| ਹੋਰ ਨਾਮ | ਪੁਤੁਦੀ |
| ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਲ | ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ |
| ਲਹਿਰ | ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ |
ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਗਾਂਗੁਲੀ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Suhasini Ganguly; 3 ਫਰਵਰੀ 1909 – 23 ਮਾਰਚ 1965) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ।[1][2][3][4][5][6][7]
ਸ਼ੁਰੁਆਤੀ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਗਾਂਗੁਲੀ ਦਾ ਜਨਮ 3 ਫਰਵਰੀ 1909 ਨੂੰ ਖੁਲਨਾ, ਬੰਗਾਲ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਬਿਨਾਸ਼ਚੰਦਰ ਗਾਂਗੁਲੀ ਅਤੇ ਸਰਲਾ ਸੁੰਦਰਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਬਿਕਰਮਪੁਰ, ਢਾਕਾ, ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਢਾਕਾ ਈਡਨ ਸਕੂਲ ਤੋਂ 1924 ਵਿੱਚ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਗੂੰਗੇ ਅਤੇ ਬੋਲ਼ੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਚਲੀ ਗਈ।[8]
ਇਨਕਲਾਬੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ੁਰੂਆਤ[ਸੋਧੋ]
ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਉਹ ਕਲਿਆਣੀ ਦਾਸ ਅਤੇ ਕਮਲਾ ਦਾਸਗੁਪਤਾ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜੁਗਾਂਤਰ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਛਤਰੀ ਸੰਘ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਈ। ਕਲਿਆਣੀ ਦਾਸ ਅਤੇ ਕਮਲਾ ਦਾਸਗੁਪਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੇਠ, ਗਾਂਗੁਲੀ, ਛੱਤਰੀ ਸੰਘ ਦੀ ਤਰਫੋਂ, ਰਾਜਾ ਸ਼੍ਰੀਸ਼ ਚੰਦਰ ਨੰਦੀ ਦੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਤੈਰਾਕੀ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਉਹ 1929 ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਰਸ਼ਿਕ ਦਾਸ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਹੋਈ। ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਚੰਦਨਨਗਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈ ਲਈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਖੇਤਰ ਸੀ।
ਚਟਗਾਂਵ ਅਸਲਾਖਾਨਾ ਛਾਪਾ[ਸੋਧੋ]
18 ਅਪ੍ਰੈਲ 1930 ਨੂੰ ਚਟਗਾਂਵ ਸ਼ਸਤਰਖਾਨੇ ਦੇ ਛਾਪੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਛੱਤੀ ਸੰਘ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ, ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦੇ ਭੇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਸ਼ਧਰ ਆਚਾਰੀਆ ਅਤੇ ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੇ ਮਈ 1930 ਵਿਚ ਅਨੰਤ ਸਿੰਘ, ਲੋਕਨਾਥ ਬੱਲ, ਆਨੰਦ ਗੁਪਤਾ, ਜੀਵਨ ਘੋਸ਼ਾਲ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਮੱਖਣ) ਅਤੇ ਚੰਦਨਨਗਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ। 1 ਸਤੰਬਰ 1930 ਨੂੰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਛਾਪਾ ਮਾਰਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਝੜਪ ਹੋਈ। ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਘੋਸ਼ਾਲ ਉਰਫ਼ ਜੀਵਨ ਘੋਸ਼ਾਲ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਸਣੇ ਹੋਰ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਹੋਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ[ਸੋਧੋ]
ਉਹ ਬੀਨਾ ਦਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 1932 ਵਿੱਚ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਸਟੈਨਲੀ ਜੈਕਸਨ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ।[9] ਬੰਗਾਲ ਕ੍ਰਿਮੀਨਲ ਲਾਅ ਅਮੈਂਡਮੈਂਟ (BCLA) ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੂੰ 1932 ਤੋਂ 1938 ਤੱਕ ਹਿਜਲੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਮੋਰਚੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ।[10] ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ 1942 ਅਤੇ 1945 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੁਬਾਰਾ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਹੇਮੰਤ ਤਰਫਦਾਰ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੂੰ 1948 ਅਤੇ 1949 ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਐਕਟ 1948 ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਮੌਤ[ਸੋਧੋ]
ਗਾਂਗੁਲੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਰਹੇ। 1965 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਪੀਜੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਕਾਰਨ ਉਹ ਟੈਟਨਸ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 23 ਮਾਰਚ 1965 ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Sengupta, Subodh; Basu, Anjali (2016). Sansad Bangali Charitavidhan (Bengali). Vol. 1. Kolkata: Sahitya Sansad. p. 827. ISBN 978-81-7955-135-6.
- ↑ Ghosh, Durba (2017-07-20). Gentlemanly Terrorists: Political Violence and the Colonial State in India, 1919–1947 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Cambridge University Press. ISBN 9781107186668.
- ↑ Bhattacharya, Brigadier Samir (2013-11-12). NOTHING BUT! (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Partridge Publishing. ISBN 9781482814767.
- ↑ "Mysterious girls". The Telegraph. Archived from the original on September 10, 2014. Retrieved 2017-11-23.
- ↑ Vohra, Asharani (1986). Krantikari Mahilae [Revolutionary Women] (in ਹਿੰਦੀ). New Delhi: Department of Publications, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. pp. 37–39.
- ↑ "Book Review Swatantrata Sangram Ki Krantikari Mahilayen by Rachana Bh…". archive.is. 2013-06-28. Archived from the original on 2013-06-28. Retrieved 2017-11-23.
- ↑ De, Amalendu (2011). "সুহাসিনী গাঙ্গুলী : ভারতের বিপ্লবী আন্দোলনের এক উল্লেখযোগ্য চরিত্র" Suhāsinī gāṅgulī: Bhāratēra biplabī āndōlanēra ēka ullēkhayōgya caritra [Suhasini Ganguly: A notable character in the revolutionary movement of India]. Ganashakti (in Bengali).
- ↑ Chandrababu, B. S.; Thilagavathi, L. (2009). Woman, Her History and Her Struggle for Emancipation (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Bharathi Puthakalayam. ISBN 9788189909970.
- ↑ Chatterjee, India (1988). "The Bengali Bhadramahila —Forms of Organisation in the Early Twentieth Century" (PDF). Manushi: 33–34. Archived from the original (PDF) on 2017-12-01. Retrieved 2023-03-25.
- ↑ Bandopadhyay, Sandip (1991). "Women in the Bengal Revolutionary Movement (1902 - 1935)" (PDF). Manushi: 34. Archived from the original (PDF) on 2016-10-20. Retrieved 2023-03-25.