ਹੀਰਾ ਦੇਵੀ ਵਾਈਬਾ
ਹੀਰਾ ਦੇਵੀ ਵਾਈਬਾ | |
|---|---|
 | |
| ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਜਨਮ | 9 ਸਤੰਬਰ 1940 ਅੰਬੂਤੀਆ, ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ, ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ | 19 ਜਨਵਰੀ 2011 ਕਾਦਮਤਾਲਾ, ਸਿਲੀਗੁੜੀ, ਭਾਰਤ |
ਹੀਰਾ ਦੇਵੀ ਵਾਈਬਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਤੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕਾ ਸੀ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਮੋਰੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਗਾਣਾ 'ਚੂਰਾ ਤਾ ਹੋਇਨਾ ਅਸੁਰਾ' (ਨੇਪਾਲੀ: चुरा तान अस्तुरा) ਤਮੰਗ ਸੇਲੋ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਗਾਣਾ ਹੈ। ਹੀਰਾ ਦੇਵੀ ਵਾਈਬਾ ਇਕਲੌਤੀ ਨੇਪਾਲੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਐਚ ਐਮ ਵੀ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਲ ਐਲਬਮ (1974 ਅਤੇ 1978 ਵਿਚ) ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।[1] ਉਹ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਨਾਲ ਇਕਲੌਤੀ ਗ੍ਰੇਡ ਏ ਨੇਪਾਲੀ ਫੋਕ ਸਿੰਗਰ ਸੀ।
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ[ਸੋਧੋ]
ਹੀਰਾ ਦੇਵੀ ਵਾਈਬਾ ਤੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਆਏ ਅੰਬੂਟੀਆ ਟੀ ਅਸਟੇਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕੁਰਸੋਂਗ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਵਾਇਬਾ (ਪਿਤਾ) ਅਤੇ ਸ਼ੇਰਿੰਗ ਡੋਲਮਾ (ਮਾਂ) ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 40 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸੰਗੀਤਕ ਕੈਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ 300 ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕ ਗਾਏ ਹਨ।[2] ਉਸ ਦਾ ਗਾਇਕੀ ਜੀਵਨ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ 1966 ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਨੇਪਾਲ ਲਈ ਕੁਰਸੀਓਂਗ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਗਾਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ। ਉਸਨੇ 1963 ਤੋਂ 1965 ਤੱਕ ਕੁਰਸੀਓਂਗ ਵਿੱਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਘੋਸ਼ਣਾਕਰਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[3]
ਵਾਈਬਾ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰੀਆ ਲਿਆਦਿਆਯਚਨ, ਓਰਾ ਦਾਉਦੀ ਜੰਡਾ ਅਤੇ ਰਾਮਰੀ ਤਾਹ ਰਾਮਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਵਜੋਂ, ਵਾਈਬਾ ਨੇ ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ ਸਿਲੀਗੁੜੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਕੜਮਤਾਲਾ ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਘਰ 'ਤੇ ਐਸ.ਐਮ. ਵਾਇਬਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੰਗੀਤ ਜ਼ਿਕ ਐਂਡ ਡਾਂਸ ਅਕੈਡਮੀ ਖੋਲ੍ਹੀ ਸੀ।
ਬੇਟੀ ਅਤੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ[ਸੋਧੋ]
ਦੰਤਕਥਾ ਹੀਰਾ ਦੇਵੀ ਵਾਈਬਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਵਜੋਂ, ਉਸ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਸੱਤਿਆ ਵਾਇਬਾ ਅਤੇ ਨਵਨੀਤ ਆਦਿੱਤਿਆ ਵਾਈਬਾ ਨੇ ਮੁੜ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕੁਝ ਹਿੱਟ ਸਿੰਗਲਜ਼ ਨੂੰ 2016-2017 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਨਵਨੀਤ ਨੇ ਗਾਇਆ ਅਤੇ ਸੱਤਿਆ ਨੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਕੀਤੀ ' ਅਮਾ ਲਾਇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ-ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰੋ', ਇਸ ਲਈ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ।[4][5]
ਮੌਤ[ਸੋਧੋ]
ਹੀਰਾ ਵਾਇਬਾ ਦੀ ਮੌਤ 19 ਜਨਵਰੀ 2011 ਨੂੰ 71 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਅੱਗ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਸੀ।[6] ਉਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਨਵਨੀਤ ਆਦਿਤਿਆ ਵਾਈਬਾ ਅਤੇ ਸੱਤਿਆ ਵਾਈਬਾ ਹਨ।[7]
ਸਨਮਾਨ[ਸੋਧੋ]
ਹੀਰਾ ਦੇਵੀ ਨੂੰ 1986 ਵਿੱਚ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਦੀ ਨੇਪਾਲੀ ਅਕਾਦਮੀ ਦੁਆਰਾ ਮਿੱਤਰਸੇਨ ਪੁਰਸ਼ਕਾਰ, 1996 ਵਿੱਚ ਸਿੱਕਮ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਮਿੱਤਰਸੇਨ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, 2001 ਵਿੱਚ ਅਗਮ ਸਿੰਘ ਗਿਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਗੋਰਖਾ ਸਾਹਿਦ ਸੇਵਾ ਸੰਮਤੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨੇਪਾਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੋਰਖਾ ਦੱਖਣੀ ਬਾਹੂ (ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਨਾਈਟਹੁੱਡ), ਸਾਧਨਾ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਮਧੁਰਿਮਾ ਫੁੱਲ ਕੁਮਾਰੀ ਮਹਾਤੋ ਅਵਾਰਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
ਨਵਨੀਤ ਆਦਿਤਿਆ ਵਾਈਬਾ
ਨੇਪਾਲੀ ਸੰਗੀਤ
ਤਮੰਗ ਸੇਲੋ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "चुरा त होइन अस्तुरा - पहिलो तामाङ सेलो गीत ? - Tamang Online". Tamang Online (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2016-12-07. Archived from the original on 4 March 2018. Retrieved 2018-03-05.
- ↑ "Darjeeling's folk singer Hira Waiba dies of burn injuries". Retrieved 21 July 2012.[permanent dead link]
- ↑ "North Bengal & Sikkim | School for Nepali folk music". Calcutta (Kolkata). Archived from the original on 5 March 2018. Retrieved 2018-03-05.
- ↑ "Songs of Tribute, Ama Lai Shraddhanjali". Archived from the original on 12 December 2017. Retrieved 10 January 2017. Archived 12 December 2017[Date mismatch] at the Wayback Machine.
- ↑ "Ama Lai Shraddhanjali". Archived from the original on 15 February 2018.
- ↑ "Hira Devi dies of burn injuries". Archived from the original on 25 October 2012. Retrieved 21 July 2012.
- ↑ "Navneet Aditya Waiba, Satya Waiba". Archived from the original on 2 February 2017. Retrieved 26 January 2017.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]
- Hira Devi Waiba's songs and life in pictures on ਯੂਟਿਊਬ Hira Devi Waiba's songs and life in pictures on ਯੂਟਿਊਬ Hira Devi Waiba's songs and life in pictures on ਯੂਟਿਊਬ Hira Devi Waiba's songs and life in pictures on ਯੂਟਿਊਬ
- ਹੀਰਾ ਦੇਵੀ ਵਾਈਬਾ ਦੇ ਗਾਣੇ
- 'ਨਵਨੀਤ ਆਦਿਤਿਆ ਵਾਈਬਾ | ਐਏ ਸਯਾਂਗਬੋ '
- 'ਨਵਨੀਤ ਆਦਿਤਿਆ ਵਾਈਬਾ | ਫਰੀਆ ਲਯੈਦੀਯਚਨ '
- 'ਨਵਨੀਤ ਆਦਿਤਿਆ ਵਾਈਬਾ | ਚੂਈਆ ਮੈ ਹਾ | ਧੰਨ ਨਾਚ ਗੀਤ '
- 'ਨਵਨੀਤ ਆਦਿਤਿਆ ਵਾਈਬਾ | ਧਨਕੁਟਾ - ਸਾਡੇ ਲਹਿਰੇ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਲਈ '
- 'ਨਵਨੀਤ ਆਦਿਤਿਆ ਵਾਈਬਾ | ਝਿਲਕੇ ਨਾਚਯੇਕੋ - ਡਾਂਫੂ ਗੀਤ '