ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ
English: Hemkund Sahib
ਹਿੰਦੀ: हेमकुंट
ਹੇਮਕੁੰਟ
ਯਾਤਰਾ ਸਥਾਨ
ਪੱਥਰਾਂ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਪਾਣੀ ਨੇ ਘੋਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ
ਦੇਸ਼ India
ਪ੍ਰਾਂਤਉਤਰਾਖੰਡ
Districtਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ
ਉੱਚਾਈ
4,632.96 m (15,200.00 ft)
Languages
 • Officialਹਿੰਦੀ
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰਯੂਟੀਸੀ+5:30 (IST)
PIN
249401
ਵੈੱਬਸਾਈਟwww.hemkunt.in

ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੀਰਥ ਅਸਥਾਨ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰੀਖਣ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਹਿਮਾਲਾ ਪਰਬਤਾਂ ਵਿੱਚ ੪੬੩੨ ਮੀਟਰ (੧੫,੨੦੦ ਫੁੱਟ) ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਇੱਕ ਬਰਫ਼ਾਨੀ ਝੀਲ ਕੰਢੇ ਸੱਤ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੈ; ਇਹਨਾਂ ਸੱਤਾਂ ਪਹਾੜਾਂ ਉੱਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਝੂਲਦੇ ਹਨ।[1] ਇਸ ਤੱਕ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼-ਬਦਰੀਨਾਥ ਸ਼ਾਹ-ਰਾਹ ਉੱਤੇ ਪੈਂਦੇ ਗੋਬਿੰਦਘਾਟ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਪੈਦਲ ਚੜ੍ਹਾਈ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇੱਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਸੁਸ਼ੋਬਤ ਹੈ। ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਗਏ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ; ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ।

ਨਿਰੁਕਤੀ[ਸੋਧੋ]

ਹੇਮਕੁੰਟ ਇੱਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਨਾਂ ਹੈ ਜੋ ਹੇਮ ("ਬਰਫ਼") ਅਤੇ ਕੁੰਡ ("ਕਟੋਰਾ") ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ। ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪੂਰਬਲੇ ਜਨਮ ਵਿਚ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੈ[ਸੋਧੋ]

ਹੇਮਕੁੰਟ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗੋਵਿੰਦਘਾਟ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਗੋਵਿੰਦਘਾਟ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹੋ-

ਹਵਾਈ ਦੁਆਰਾ: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਲਈ ਉਡਾਣ ਭਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੁਸੀਂ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਲਈ ਕੈਬ/ਟੈਕਸੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਗੋਵਿੰਦਘਾਟ ਮੋਟਰੇਬਲ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਇਸਲਈ ਤੁਸੀਂ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਤੋਂ ਗੋਵਿੰਦਘਾਟ ਲਈ ਬੱਸ/ਕੈਬ/ਟੈਕਸੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਰੇਲ ਦੁਆਰਾ: ਗੋਵਿੰਦਘਾਟ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰੇਲਵੇ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ ਜੋ ਗੋਵਿੰਦਘਾਟ ਤੋਂ 270 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੈ। ਗੋਵਿੰਦਘਾਟ ਮੋਟਰੇਬਲ ਸੜਕ ਦੁਆਰਾ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਹੈ ਇਸਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੋਵਿੰਦਘਾਟ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ, ਜੋਸ਼ੀਮਠ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਲਈ ਕੈਬ ਅਤੇ ਬੱਸਾਂ ਮਿਲਣਗੀਆਂ।

ਸੜਕ ਦੁਆਰਾ: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਰਿਦੁਆਰ, ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਲਈ ਬੱਸਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋਗੇ। ਇਹਨਾਂ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੋਵਿੰਦਘਾਟ ਲਈ ਆਵਾਜਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੈ ਜੋ NH-58 ਦੁਆਰਾ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Hemkunt Sahib at Google maps Satellite view: lake, Gurudwara building on west shore, zigzag pilgrim path from Ghanaria (2 km west) to west shore. Terrain view: Hemkunt Sahib at 4,200 m, Ghanaria at 3,100 m.