ਹੈਨਰੀ ਫੈਓਲ
ਹੇਨਰੀ ਫੈਓਲ (29 ਜੁਲਾਈ 1841 -19 ਨਵੰਬਰ 1925) ਇੱਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਮਾਈਨਿੰਗ ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਮਾਈਨਿੰਗ ਕਾਰਜਕਾਰੀ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਖਾਣਾਂ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਇੱਕ ਆਮ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸਨੂੰ ਅਕਸਰ ਫੈਓਲਿਜ਼ਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਉਸਨੇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੋਂ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਪਰ ਲਗਭਗ ਸਮਕਾਲੀ। ਆਪਣੇ ਸਮਕਾਲੀ ਫਰੈਡਰਿਕ ਵਿੰਸਲੋ ਟੇਲਰ ਵਾਂਗ, ਉਸਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਵਜੋਂ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।[1]
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਉਸੇ ਸਾਲ, 19 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਫੈਓਲ ਨੇ ਔਵਰਗਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਫੈਓਲ ਵਿੱਚ "ਕੰਪੈਗਨੀ ਡੀ ਕਮੈਂਟਰੀ-ਫੋਰਚੈਂਬੋਲਟ-ਡੇਕਾਜ਼ੇਵਿਲ" ਨਾਮਕ ਮਾਈਨਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੂੰ ਸਟੀਫਨ ਮੋਨੀ ਦੁਆਰਾ ਨੌਕਰੀ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਸੇਂਟ-ਏਟਿਏਨ ਮਾਈਨਿੰਗ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ 'ਤੇ ਰੱਖਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਫੈਓਲ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਅਤੇ ਟ੍ਰੇਨੀ ਮੈਨੇਜਰ ਵਜੋਂ ਫਰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੋਨੀ ਨੇ ਫੈਓਲ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸ਼ਿਸ਼ਟਾਚਾਰੀ ਬਣਾਇਆ, ਅਤੇ ਫੈਓਲ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕਮੈਂਟਰੀ ਖਾਨ ਦੇ ਮੈਨੇਜਰ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਆਇਆ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਕਮੈਂਟਰੀ-ਫੋਰਚੈਂਬੋਲਟ ਅਤੇ ਡੇਕਾਜ਼ੇਵਿਲ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। 1900 ਵਿੱਚ, ਫੈਓਲ ਕਮਿਟੇ ਸੈਂਟਰਲ ਡੇਸ ਹੌਇਲੇਰੇਸ ਡੀ ਫਰਾਂਸ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣਿਆ, ਕਮਿਟੇ ਡੇਸ ਫੋਰਜਸ ਦੇ ਬੋਰਡ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਸੋਸਾਇਟੀ ਡੀ ਕਮੈਂਟਰੀ, ਫੋਰਚੈਂਬੋਲਟ ਐਟ ਡੇਕਾਜ਼ੇਵਿਲ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਬੋਰਡ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੋਹੇ ਅਤੇ ਸਟੀਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਕੋਲੇ ਦੀਆਂ ਖਾਣਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਇਸਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਹੈਨਰੀ ਫੈਓਲ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ। ਅਹੁਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਫੈਓਲ ਨੇ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਫਰਮ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਬੋਰਡ ਨੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।[3] ਉਸ ਸਮੇਂ, ਕੰਪਨੀ ਦੀਵਾਲੀਆਪਨ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸੀ। ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਤਜ਼ਰਬੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਫੈਓਲ ਨੇ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਜਦੋਂ ਉਹ 1918 ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਇਆ, ਤਾਂ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੀ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਕੰਬਾਈਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ, ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਧਾਰਨਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ। 1916 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਇੰਡਸਟਰੀਏਲ ਐਟ ਜਨਰੇਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ, ਲਗਭਗ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਫਰੈਡਰਿਕ ਵਿੰਸਲੋ ਟੇਲਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ। ਆਪਣੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਸੈਂਟਰ ਆਫ਼ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਟਿਵ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣ ਗਏ।
- ↑ "Henri Fayol", Wikipedia (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), 2025-03-20, retrieved 2025-04-07