ਹੈਮਾਬਤੀ ਸੇਨ
ਹੈਮਾਬਤੀ ਸੇਨ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Haimabati Sen; 1866 – 5 ਅਗਸਤ 1933; ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਨਾਮ: ਹੈਮਾਬਤੀ ਘੋਸ਼)[1], ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਡਾਕਟਰ ਸੀ।
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਹੈਮਾਬਤੀ ਘੋਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਬੰਗਾਲ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ (ਹੁਣ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼) ਦੇ ਖੁਲਨਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਕੁਲਿਨ ਕਾਇਸਥ ਜਾਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।[2] ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਵਾਨ ਵਿਧਵਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸਨੇ ਬਨਾਰਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕਾ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ। ਆਪਣੇ ਦੂਜੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਕੈਂਪਬੈਲ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ,[3][4] ਅਤੇ 1894 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ।[5]
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਸੇਨ 1894 ਤੋਂ 1910 ਤੱਕ ਹੁਗਲੀ ਦੇ ਲੇਡੀ ਡਫਰਿਨ ਮਹਿਲਾ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਸੀ,[6] ਅਤੇ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਚਿਨਸੁਰਾਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਉਸਨੇ 1920 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ "ਕੀਮਤੀ"[2] ਯਾਦਾਂ ਲਿਖੀਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਨੌਜਵਾਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਉਸਦੇ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ: "ਕੀ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਸਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਇੱਕ ਔਰਤ ਹਾਂ? ਕੀ ਕੋਈ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਦੁੱਖ ਦਿੰਦਾ? ਉਹ ਇੰਨੇ ਚਿੰਤਤ ਕਿਉਂ ਹਨ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸਦੀ ਪਤਨੀ ਹਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸਦੀ ਧੀ?"[2] ਉਸਦੀ ਯਾਦਾਂ ਦਾ ਬੰਗਾਲੀ ਤੋਂ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, 2000 ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[7]
ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਹੈਮਾਬਤੀ ਘੋਸ਼ ਨੇ ਦੋ ਵਿਆਹ ਕੀਤੇ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਆਹ 9 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਧਵਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ ਸਨ; ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਬਾਲ ਵਿਧਵਾ ਹੋ ਗਈ। ਆਪਣੇ ਪਤੀ, ਮਾਪਿਆਂ, ਭਰਾਵਾਂ ਜਾਂ ਸਹੁਰਿਆਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਉਸਨੇ ਬਨਾਰਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਧਵਾ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਮੰਗੀ, ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮੋ ਸਮਾਜ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। 1890 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਕੁੰਜਬਿਹਾਰੀ ਸੇਨ ਨਾਲ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੰਜ ਬੱਚੇ ਸਨ। ਹੈਮਾਬਤੀ ਸੇਨ ਦੀ ਮੌਤ 1932 (ਜਾਂ 1933) ਵਿੱਚ ਹੋਈ,[8] ਆਪਣੇ ਸੱਠਵਿਆਂ ਵਿੱਚ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Subodh Kumar Sengupta & Anjali Bose (2016). Sansad Bengali Charitabhidhan Vol.I. Sahitya Sansad,Kolkata. p. 883. ISBN 978-81-7955-135-6.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Sen, Indrani (2012). "Resisting Patriarchy: Complexities and Conflicts in the Memoir of Haimabati Sen". Economic and Political Weekly. 47 (12): 55–62, quotes from pages 55 and 57. ISSN 0012-9976. JSTOR 23214502.
- ↑ Forbes, Geraldine Hancock (2005). Women in Colonial India: Essays on Politics, Medicine, and Historiography (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Orient Blackswan. p. 146. ISBN 978-81-8028-017-7.
- ↑ Mukherjee, Sujata (2017-01-05). Gender, Medicine, and Society in Colonial India: Women's Health Care in Nineteenth- and Early Twentieth-Century Bengal. Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780199468225.001.0001. ISBN 978-0-19-946822-5.
- ↑ Chattopadhyay, Anjana (2018). Women Scientists in India: Lives, Struggles & Achievements (PDF) (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). National Book Trust, India. ISBN 978-81-237-8144-0.
- ↑ "Book on India's premier women doctors". The Hans India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2019-10-17. Retrieved 2020-10-19.
- ↑ Sen, Haimabati (2000). The Memoirs of Dr. Haimabati Sen: From Child Widow to Lady Doctor (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Roli Books. ISBN 978-81-7436-090-8.
- ↑ "Haimabati Ghosh Mitra Sen". Oxford Reference (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-10-19.