ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਦਾਰਥਵਾਦ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਛੋNo edit summary |
ਛੋ clean up using AWB |
||
| ਲਾਈਨ 1: | ਲਾਈਨ 1: | ||
'''ਇਤਿਹਾਸਕ ਭੌਤਿਕਵਾਦ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]: Historical materialism) [[ਸਮਾਜ]] ਅਤੇ ਉਸਦੇ [[ਇਤਹਾਸ]] ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ [[ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਭੌਤਿਕਵਾਦ]] ਦੇ ਸਿੱਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਤਹਾਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਵਿਵਰਣਾਤਮਕ ਨਾ ਮੰਨ ਕੇ ਵਿਆਖਿਆਤਮਕ ਜਿਆਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹੁਣ ਕੇਵਲ ਬਿਨਾਂ ਕਾਰਣੋਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪੁੰਜ ਸਿਰਫ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਭੌਤਿਕਵਾਦ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ [[ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ]] ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ । |
'''ਇਤਿਹਾਸਕ ਭੌਤਿਕਵਾਦ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]: Historical materialism) [[ਸਮਾਜ]] ਅਤੇ ਉਸਦੇ [[ਇਤਹਾਸ]] ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ [[ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਭੌਤਿਕਵਾਦ]] ਦੇ ਸਿੱਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਤਹਾਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਵਿਵਰਣਾਤਮਕ ਨਾ ਮੰਨ ਕੇ ਵਿਆਖਿਆਤਮਕ ਜਿਆਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹੁਣ ਕੇਵਲ ਬਿਨਾਂ ਕਾਰਣੋਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪੁੰਜ ਸਿਰਫ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਭੌਤਿਕਵਾਦ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ [[ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ]] ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ । |
||
17 ਮਾਰਚ, 1883 ਨੂੰ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੀ ਸਮਾਧੀ ਦੇ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਸਾਥੀ [[ਫਰੈਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼|ਏਂਗਲਜ਼]] ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਠੀਕ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੀਵ ਜਗਤ ਵਿੱਚ [[ਡਾਰਵਿਨ]] ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦਾ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਕੀਤਾ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਾਰਕਸ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦਾ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਕੀਤਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਆਮ ਸਚਾਈ ਨੂੰ ਖੋਜ ਕੱਢਿਆ ( ਜੋ ਅੱਜ ਤੱਕ [[ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ]] ਦੇ ਮਲਬੇ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦਬਿਆ ਸੀ) ਕਿ ਇਸਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਉਹ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਵਿਗਿਆਨ, ਕਲਾ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਲੈ ਸਕੇ, ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਟੀ, ਕਪੜਾ ਅਤੇ ਮਕਾਨ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਨਸ਼ਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੀਵਨ ਧਾਰਨ ਲਈ ਆਸੰਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਭੌਤਿਕ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਯੁਗਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀਨ ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰਾਵਸਥਾ ਉਸ ਆਧਾਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਉੱਪਰ ਰਾਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਵਿਧੀਮੂਲਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਲਾਤਮਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਚਾਰ ਤੱਕ ਨਿਰਮਿਤ ਹੋਏ ਹਨ। |
17 ਮਾਰਚ, 1883 ਨੂੰ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੀ ਸਮਾਧੀ ਦੇ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਸਾਥੀ [[ਫਰੈਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼|ਏਂਗਲਜ਼]] ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਠੀਕ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੀਵ ਜਗਤ ਵਿੱਚ [[ਡਾਰਵਿਨ]] ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦਾ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਕੀਤਾ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਾਰਕਸ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦਾ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਕੀਤਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਆਮ ਸਚਾਈ ਨੂੰ ਖੋਜ ਕੱਢਿਆ ( ਜੋ ਅੱਜ ਤੱਕ [[ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ]] ਦੇ ਮਲਬੇ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦਬਿਆ ਸੀ) ਕਿ ਇਸਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਉਹ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਵਿਗਿਆਨ, ਕਲਾ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਲੈ ਸਕੇ, ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਟੀ, ਕਪੜਾ ਅਤੇ ਮਕਾਨ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਨਸ਼ਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੀਵਨ ਧਾਰਨ ਲਈ ਆਸੰਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਭੌਤਿਕ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਯੁਗਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀਨ ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰਾਵਸਥਾ ਉਸ ਆਧਾਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਉੱਪਰ ਰਾਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਵਿਧੀਮੂਲਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਲਾਤਮਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਚਾਰ ਤੱਕ ਨਿਰਮਿਤ ਹੋਏ ਹਨ। |
||
{{ਅਧਾਰ}} |
{{ਅਧਾਰ}} |
||
[[ |
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਾਰਕਸਵਾਦ]] |
||
[[ |
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ]] |
||
07:03, 15 ਮਈ 2014 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਇਤਿਹਾਸਕ ਭੌਤਿਕਵਾਦ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Historical materialism) ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਇਤਹਾਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਭੌਤਿਕਵਾਦ ਦੇ ਸਿੱਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਤਹਾਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਵਿਵਰਣਾਤਮਕ ਨਾ ਮੰਨ ਕੇ ਵਿਆਖਿਆਤਮਕ ਜਿਆਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹੁਣ ਕੇਵਲ ਬਿਨਾਂ ਕਾਰਣੋਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪੁੰਜ ਸਿਰਫ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਭੌਤਿਕਵਾਦ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ।
17 ਮਾਰਚ, 1883 ਨੂੰ ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦੀ ਸਮਾਧੀ ਦੇ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਏਂਗਲਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਠੀਕ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੀਵ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਡਾਰਵਿਨ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦਾ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਕੀਤਾ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਾਰਕਸ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦਾ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਕੀਤਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਆਮ ਸਚਾਈ ਨੂੰ ਖੋਜ ਕੱਢਿਆ ( ਜੋ ਅੱਜ ਤੱਕ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ ਦੇ ਮਲਬੇ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦਬਿਆ ਸੀ) ਕਿ ਇਸਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਉਹ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਵਿਗਿਆਨ, ਕਲਾ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਲੈ ਸਕੇ, ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਟੀ, ਕਪੜਾ ਅਤੇ ਮਕਾਨ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਨਸ਼ਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੀਵਨ ਧਾਰਨ ਲਈ ਆਸੰਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਭੌਤਿਕ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਯੁਗਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀਨ ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰਾਵਸਥਾ ਉਸ ਆਧਾਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਉੱਪਰ ਰਾਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਵਿਧੀਮੂਲਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਲਾਤਮਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਚਾਰ ਤੱਕ ਨਿਰਮਿਤ ਹੋਏ ਹਨ।
 | ਇਹ ਲੇਖ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਧਾਕੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। |