ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary
ਲਾਈਨ 1: ਲਾਈਨ 1:
{{Infobox royalty
{{Infobox royalty
|name = ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ
|name = ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ
|image = Portrait of the emperor Shajahan, enthroned..jpg
|image = Portrait of the emperor Shajahan, enthroned..jpg
|caption = ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ<ref>{{cite web|last=unknown |url=http://warfare.atspace.eu/Moghul/17thC/Patna_Drawings.htm |title=Portrait of the emperor Shajahan, enthroned |date=17th Century |work=17th Century Mughals from the "Patna's Drawings" album}}</ref>
|caption = ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ<ref>{{cite web|last=unknown |url=http://warfare.atspace.eu/Moghul/17thC/Patna_Drawings.htm |title=Portrait of the emperor Shajahan, enthroned |date=17th Century |work=17th Century Mughals from the "Patna's Drawings" album}}</ref>
|succession = [[File:Flag of the Mughal Empire.png|border|22x20px]] [[5ਵਾਂ ਮੁਗਲ ਸੁਲਤਾਨ]]
|succession = [[File:Flag of the Mughal Empire.png|border|22x20px]] [[5ਵਾਂ ਮੁਗਲ ਸੁਲਤਾਨ]]
|reign =19 ਜਨਵਰੀ 1628 &ndash; 31 ਜੁਲਾਈ 1658 (30 ਸਾਲ 193 ਦਿਨ)
|reign =19 ਜਨਵਰੀ 1628 &ndash; 31 ਜੁਲਾਈ 1658 (30 ਸਾਲ 193 ਦਿਨ)
|coronation = 14 ਫਰਵਰੀ 1628, [[ਆਗਰਾ]]
|coronation = 14 ਫਰਵਰੀ 1628, [[ਆਗਰਾ]]
|predecessor = [[ਜਹਾਗੀਰ]]
|predecessor = [[ਜਹਾਗੀਰ]]
|successor = [[ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ]]
|successor = [[ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ]]
|spouses =
|spouses =
ਕੰਦਹਰੀ ਬੇਗਮ, ਅਕਬਰਾਬਾਦੀ ਮਹਿਲ, [[ਮੁਮਤਾਜ ਮਹਿਲ]]
ਕੰਦਹਰੀ ਬੇਗਮ, ਅਕਬਰਾਬਾਦੀ ਮਹਿਲ, [[ਮੁਮਤਾਜ ਮਹਿਲ]]
|issue = ਪੁਰਹੁਨਰ ਬੇਗਮ, [[ਜਹਾਨਾਰਾ ਬੇਗਮ]], [[ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ]], [[ਸ਼ਾਹ ਸ਼ੁਜਾ]], [[ਰੋਸ਼ਨਾਰਾ ਬੇਗਮ]], [[ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ]], [[ਮੁਰਾਦ ਬਕਸ਼]], [[ਗੌਹਾਰਾ ਬੇਗਮ]]
|issue = ਪੁਰਹੁਨਰ ਬੇਗਮ, [[ਜਹਾਨਾਰਾ ਬੇਗਮ]], [[ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ]], [[ਸ਼ਾਹ ਸ਼ੁਜਾ]], [[ਰੋਸ਼ਨਾਰਾ ਬੇਗਮ]], [[ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ]], [[ਮੁਰਾਦ ਬਕਸ਼]], [[ਗੌਹਾਰਾ ਬੇਗਮ]]
|house = [[ਤੇਮੂਰ ਦਾ ਘਰ]]
|house = [[ਤੇਮੂਰ ਦਾ ਘਰ]]
|full name = ਅੱਲਾ ਅਜ਼ਾਦ ਅਬੁਲ ਮੁਜ਼ਾਫਰ ਸ਼ਾਹਿਬ ਉਲ-ਦੀਨ ਮੁਹੰਮਦ ਖੁਰਮ
|full name = ਅੱਲਾ ਅਜ਼ਾਦ ਅਬੁਲ ਮੁਜ਼ਾਫਰ ਸ਼ਾਹਿਬ ਉਲ-ਦੀਨ ਮੁਹੰਮਦ ਖੁਰਮ
|dynasty = [[ਮੁਗਲ ਸਲਤਨਤ]]
|dynasty = [[ਮੁਗਲ ਸਲਤਨਤ]]
|father = [[ਜਹਾਂਗੀਰ]]
|father = [[ਜਹਾਂਗੀਰ]]
|mother = [[ਤਾਜ ਬੀਬੀ ਬਿਲਕਿਸ ਮਕਾਨੀ]]
|mother = [[ਤਾਜ ਬੀਬੀ ਬਿਲਕਿਸ ਮਕਾਨੀ]]
|birth_name = ਖੁਰਮ
|birth_name = ਖੁਰਮ
|birth_date = {{birth date|1592|1|5|df=y}}
|birth_date = {{birth date|1592|1|5|df=y}}
|birth_place = [[ਲਾਹੌਰ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]]
|birth_place = [[ਲਾਹੌਰ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]]
| death_date = {{Death date and age|1666|22|1|1592|1|5|df=y}}
| death_date = {{Death date and age|1666|22|1|1592|1|5|df=y}}
|death_place = [[ਆਗਰਾ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ]], [[ਆਗਰਾ]], [[ਭਾਰਤ]]
|death_place = [[ਆਗਰਾ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ]], [[ਆਗਰਾ]], [[ਭਾਰਤ]]
|burial_place = [[ਤਾਜ਼ ਮਹਿਲ]]
|burial_place = [[ਤਾਜ਼ ਮਹਿਲ]]
|religion = [[ਇਸਲਾਮ]]
|religion = [[ਇਸਲਾਮ]]
}}
}}
'''ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ''' ( ਉਰਦੂ : شاه جهاں , ਫਾਰਸੀ : شاه ਦੁਨੀਆ ਦੀ جهان ਰਾਜਾ ) ( ਵੀ ਵਰਤਨੀ ਸ਼ਾਹ Jehan , ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ) ( 5 ਜਨਵਰੀ , 1592 - 22 ਜਨਵਰੀ 1666 ) 1628 ਵਲੋਂ ਦੱਖਣ ਏਸ਼ਿਆ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਸਮਰਾਟ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ 1658। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ [[ਬਾਬਰ]], [[ਹੁਮਾਯੂੰ]], [[ਅਕਬਰ]], ਅਤੇ [[ਜਹਾਂਗੀਰ]] ਦੇ ਬਾਅਦ ਪੰਜਵੇਂ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ। ਜਵਾਨ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਹਾਨ ਦਾਦਾ, ਅਕਬਰ ਮਹਾਨ ਦੀ ਪਸੰਦੀਦਾ ਸੀ।<ref name=Richards>{{cite book|last=Richards|first=John F.|title=The Mughal Empire|year=1995|publisher=Cambridge University Press|isbn=0521566037|page=122}}</ref>
'''ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ''' ( ਉਰਦੂ/ਫਾਰਸੀ :شاه جهان ; ਜਨਮ 5 ਜਨਵਰੀ , 1592 - 22 ਜਨਵਰੀ 1666) 1628 ਤੋਂ 1658 ਤੱਕ [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ। ਇਹ [[ਬਾਬਰ]], [[ਹੁਮਾਯੂੰ]], [[ਅਕਬਰ]], ਅਤੇ [[ਜਹਾਂਗੀਰ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਵਾਂ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ। ਜਵਾਨ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਹਾਨ ਦਾਦਾ, ਅਕਬਰ ਮਹਾਨ ਦੀ ਪਸੰਦੀਦਾ ਸੀ।<ref name=Richards>{{cite book|last=Richards|first=John F.|title=The Mughal Empire|year=1995|publisher=Cambridge University Press|isbn=0521566037|page=122}}</ref>
==ਸਮਰਾਟ==
==ਸਮਰਾਟ==
ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਸਮਰਾਟ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੁਗਲ ਸਿੰਹਾਸਨ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ 1627 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਗੱਦੀ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ। ਉਹ ਸਭਤੋਂ ਬਹੁਤ ਮੁਗਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਣਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸੋਨਾ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਸਭਤੋਂ ਬਖ਼ਤਾਵਰ ਉਮਰ ਦੇ ਇੱਕ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਕਬਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਣ ਲਈ ਵਿਆਕੁਲ ਸੀ। 1658 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ 1666 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਆਗਰਾ ਫੋਰਟ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੇਟੇ ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ।
ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਸਮਰਾਟ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੁਗਲ ਸਿੰਹਾਸਨ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ 1627 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਗੱਦੀ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ। ਉਹ ਸਭਤੋਂ ਬਹੁਤ ਮੁਗਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਣਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸੋਨਾ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਸਭਤੋਂ ਬਖ਼ਤਾਵਰ ਉਮਰ ਦੇ ਇੱਕ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਕਬਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਣ ਲਈ ਵਿਆਕੁਲ ਸੀ। 1658 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ 1666 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਆਗਰਾ ਫੋਰਟ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੇਟੇ ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ।
==ਮੁਗਲ ਵਾਸਤੁਕਲਾ ==
==ਮੁਗਲ ਵਾਸਤੁਕਲਾ ==
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਣਕਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ ਮੁਗਲ ਵਾਸਤੁਕਲਾ ਦਾ ਸੋਨਾ ਯੁੱਗ ਸੀ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਕਈ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਮਾਰਕਾਂ, ਆਪਣੀ ਪਿਆਰੀ ਪਤਨੀ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਮੁਮਤਾਜ ਮਹਲ ਲਈ ਇੱਕ ਕਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ 1632 - 1648 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਆਗਰਾ ਵਿੱਚ [[ਤਾਜਮਹਲ]], ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਵਾਇਆ. [[ਮੋਤੀ ਮਸਜਦ]], ਆਗਰਾ ਅਤੇ ਆਗਰਾ, [[ਲਾਲ ਕਿਲਾ]] ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ [[ਜਾਮਾ ਮਸਜਦ]] ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਇਮਾਰਤਾਂ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਮਸਜਦਾਂ, ਲਾਹੌਰ ਕਿਲੇ ਅਤੇ ਥਕਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸਜਦ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਮਨਾਣ. ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਖ਼ਤੇ ਏ ਤਾਓਸ ਜਾਂ ਮੋਰ ਸਿੰਹਾਸਨ, ਆਧੁਨਿਕ ਅਨੁਮਾਨ ਵਲੋਂ ਲੱਖਾਂ ਡਾਲਰ ਦੇ ਲਾਇਕ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਇਹ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਣਕਾਲ ਵਲੋਂ ਮਿਲੋ। ਉਹ ਵੀ ਹੁਣ ਪੁਰਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਸ਼ਾਹਜਹਾਨਾਬਾਦ ਨਾਮਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ਾਹੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਵਾਨ ਮੈਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਮੋਤੀ ਮਸਜਦ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਕਿਲਾ ਪਰਿਸਰ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਨ - ਏ- ਖਾਸ ਸਨ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਵੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਰਾਜਗੀਰੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਪਰਿਸ਼ਕ੍ਰਿਤ ਸਵਾਦ ਚਖਾ ਹੈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ 777 ਉਦਿਆਨੋਂ, ਆਪਣੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਗਰੀਸ਼ਮਕਾਲੀਨ ਘਰ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਕਮੀਸ਼ਨ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਪੁੰਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਗਾਨੋਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਰ ਸਾਲ ਹਜਾਰਾਂ ਪਰਿਆਟਕੋਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਣ ਲਈ ਜਿੰਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਣਕਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ ਮੁਗਲ ਵਾਸਤੁਕਲਾ ਦਾ ਸੋਨਾ ਯੁੱਗ ਸੀ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਕਈ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਮਾਰਕਾਂ, ਆਪਣੀ ਪਿਆਰੀ ਪਤਨੀ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਮੁਮਤਾਜ ਮਹਲ ਲਈ ਇੱਕ ਕਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ 1632 - 1648 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਆਗਰਾ ਵਿੱਚ [[ਤਾਜਮਹਲ]], ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਵਾਇਆ. [[ਮੋਤੀ ਮਸਜਦ]], ਆਗਰਾ ਅਤੇ ਆਗਰਾ, [[ਲਾਲ ਕਿਲਾ]] ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ [[ਜਾਮਾ ਮਸਜਦ]] ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਇਮਾਰਤਾਂ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਮਸਜਦਾਂ, ਲਾਹੌਰ ਕਿਲੇ ਅਤੇ ਥਕਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸਜਦ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਮਨਾਣ. ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਖ਼ਤੇ ਏ ਤਾਓਸ ਜਾਂ ਮੋਰ ਸਿੰਹਾਸਨ, ਆਧੁਨਿਕ ਅਨੁਮਾਨ ਵਲੋਂ ਲੱਖਾਂ ਡਾਲਰ ਦੇ ਲਾਇਕ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਇਹ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਣਕਾਲ ਵਲੋਂ ਮਿਲੋ। ਉਹ ਵੀ ਹੁਣ ਪੁਰਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਸ਼ਾਹਜਹਾਨਾਬਾਦ ਨਾਮਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ਾਹੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਵਾਨ ਮੈਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਮੋਤੀ ਮਸਜਦ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਕਿਲਾ ਪਰਿਸਰ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਨ - ਏ- ਖਾਸ ਸਨ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਵੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਰਾਜਗੀਰੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਪਰਿਸ਼ਕ੍ਰਿਤ ਸਵਾਦ ਚਖਾ ਹੈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ 777 ਉਦਿਆਨੋਂ, ਆਪਣੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਗਰੀਸ਼ਮਕਾਲੀਨ ਘਰ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਕਮੀਸ਼ਨ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਪੁੰਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਗਾਨੋਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਰ ਸਾਲ ਹਜਾਰਾਂ ਪਰਿਆਟਕੋਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਣ ਲਈ ਜਿੰਦਾ ਹੈ।
==ਹਵਾਲੇ==
==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}
{{ਹਵਾਲੇ}}

09:34, 24 ਸਤੰਬਰ 2015 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ

ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ
ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ[1]
5ਵਾਂ ਮੁਗਲ ਸੁਲਤਾਨ
ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ19 ਜਨਵਰੀ 1628 – 31 ਜੁਲਾਈ 1658 (30 ਸਾਲ 193 ਦਿਨ)
ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ14 ਫਰਵਰੀ 1628, ਆਗਰਾ
ਪੂਰਵ-ਅਧਿਕਾਰੀਜਹਾਗੀਰ
ਵਾਰਸਔਰੰਗਜ਼ੇਬ
ਜਨਮਖੁਰਮ
(1592-01-05)5 ਜਨਵਰੀ 1592
ਲਾਹੌਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ
ਮੌਤError: Need valid death date (first date): year, month, day
ਆਗਰਾ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ, ਆਗਰਾ, ਭਾਰਤ
ਦਫ਼ਨ
ਜੀਵਨ-ਸਾਥੀਕੰਦਹਰੀ ਬੇਗਮ, ਅਕਬਰਾਬਾਦੀ ਮਹਿਲ, ਮੁਮਤਾਜ ਮਹਿਲ
ਔਲਾਦਪੁਰਹੁਨਰ ਬੇਗਮ, ਜਹਾਨਾਰਾ ਬੇਗਮ, ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ, ਸ਼ਾਹ ਸ਼ੁਜਾ, ਰੋਸ਼ਨਾਰਾ ਬੇਗਮ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ, ਮੁਰਾਦ ਬਕਸ਼, ਗੌਹਾਰਾ ਬੇਗਮ
ਨਾਮ
ਅੱਲਾ ਅਜ਼ਾਦ ਅਬੁਲ ਮੁਜ਼ਾਫਰ ਸ਼ਾਹਿਬ ਉਲ-ਦੀਨ ਮੁਹੰਮਦ ਖੁਰਮ
ਘਰਾਣਾਤੇਮੂਰ ਦਾ ਘਰ
ਰਾਜਵੰਸ਼ਮੁਗਲ ਸਲਤਨਤ
ਪਿਤਾਜਹਾਂਗੀਰ
ਮਾਤਾਤਾਜ ਬੀਬੀ ਬਿਲਕਿਸ ਮਕਾਨੀ
ਧਰਮਇਸਲਾਮ

ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ ( ਉਰਦੂ/ਫਾਰਸੀ :شاه جهان ; ਜਨਮ 5 ਜਨਵਰੀ , 1592 - 22 ਜਨਵਰੀ 1666) 1628 ਤੋਂ 1658 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ। ਇਹ ਬਾਬਰ, ਹੁਮਾਯੂੰ, ਅਕਬਰ, ਅਤੇ ਜਹਾਂਗੀਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਵਾਂ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ। ਜਵਾਨ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਹਾਨ ਦਾਦਾ, ਅਕਬਰ ਮਹਾਨ ਦੀ ਪਸੰਦੀਦਾ ਸੀ।[2]

ਸਮਰਾਟ

ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਸਮਰਾਟ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੁਗਲ ਸਿੰਹਾਸਨ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ 1627 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਗੱਦੀ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ। ਉਹ ਸਭਤੋਂ ਬਹੁਤ ਮੁਗਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਣਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸੋਨਾ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਸਭਤੋਂ ਬਖ਼ਤਾਵਰ ਉਮਰ ਦੇ ਇੱਕ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਕਬਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਣ ਲਈ ਵਿਆਕੁਲ ਸੀ। 1658 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ 1666 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਆਗਰਾ ਫੋਰਟ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੇਟੇ ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ।

ਮੁਗਲ ਵਾਸਤੁਕਲਾ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਣਕਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ ਮੁਗਲ ਵਾਸਤੁਕਲਾ ਦਾ ਸੋਨਾ ਯੁੱਗ ਸੀ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਕਈ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਮਾਰਕਾਂ, ਆਪਣੀ ਪਿਆਰੀ ਪਤਨੀ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਮੁਮਤਾਜ ਮਹਲ ਲਈ ਇੱਕ ਕਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ 1632 - 1648 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਆਗਰਾ ਵਿੱਚ ਤਾਜਮਹਲ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਵਾਇਆ. ਮੋਤੀ ਮਸਜਦ, ਆਗਰਾ ਅਤੇ ਆਗਰਾ, ਲਾਲ ਕਿਲਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਦ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਇਮਾਰਤਾਂ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਮਸਜਦਾਂ, ਲਾਹੌਰ ਕਿਲੇ ਅਤੇ ਥਕਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸਜਦ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਮਨਾਣ. ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਖ਼ਤੇ ਏ ਤਾਓਸ ਜਾਂ ਮੋਰ ਸਿੰਹਾਸਨ, ਆਧੁਨਿਕ ਅਨੁਮਾਨ ਵਲੋਂ ਲੱਖਾਂ ਡਾਲਰ ਦੇ ਲਾਇਕ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਇਹ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਣਕਾਲ ਵਲੋਂ ਮਿਲੋ। ਉਹ ਵੀ ਹੁਣ ਪੁਰਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਸ਼ਾਹਜਹਾਨਾਬਾਦ ਨਾਮਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ਾਹੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਵਾਨ ਮੈਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਮੋਤੀ ਮਸਜਦ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਕਿਲਾ ਪਰਿਸਰ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਨ - ਏ- ਖਾਸ ਸਨ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਵੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਰਾਜਗੀਰੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਪਰਿਸ਼ਕ੍ਰਿਤ ਸਵਾਦ ਚਖਾ ਹੈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ 777 ਉਦਿਆਨੋਂ, ਆਪਣੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਗਰੀਸ਼ਮਕਾਲੀਨ ਘਰ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਕਮੀਸ਼ਨ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਪੁੰਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਗਾਨੋਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਰ ਸਾਲ ਹਜਾਰਾਂ ਪਰਿਆਟਕੋਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਣ ਲਈ ਜਿੰਦਾ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ

  1. unknown (17th Century). "Portrait of the emperor Shajahan, enthroned". 17th Century Mughals from the "Patna's Drawings" album. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
  2. Richards, John F. (1995). The Mughal Empire. Cambridge University Press. p. 122. ISBN 0521566037.