ਊਰਜਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
Mulkh Singh (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) No edit summary |
Satdeepbot (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) ਛੋ clean up using AWB |
||
ਲਾਈਨ 1: | ਲਾਈਨ 1: | ||
[[ਤਸਵੀਰ:Newtons cradle animation book.gif|right|thumb|300px]] |
[[ਤਸਵੀਰ:Newtons cradle animation book.gif|right|thumb|300px]] |
||
'''ਊਰਜਾ''' ਦੀ ਸਰਲ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦੇਣਾ ਔਖਾ ਹੈ । |
'''ਊਰਜਾ''' ਦੀ ਸਰਲ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦੇਣਾ ਔਖਾ ਹੈ । ਊਰਜਾ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ।ਇਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਵੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ, ਇਹ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਘੇਰਦੀ, ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਕੋਈ ਛਾਂ ਹੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ । ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਹੋਰ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਪਦਾਰਥ ਨਹੀਂ ਹੈ,ਪਰ ਪਦਾਰਥ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ । ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਹੋਂਦ ਓਨੀ ਹੀ ਅਸਲੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਸਮੁਦਾਏ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਤੇ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਜੋਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, ਇਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਬੇਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਥਾਨ ਹੈ । |
||
ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ |
ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਰਜ ਕਰ ਸਕਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।ਜਦੋਂ ਤੀਰ-ਕਮਾਨ ਨਾਲ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਮਾਨ ਨੂੰ ਝੁਕਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਮਾਨ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੱਕ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਨਚੱਕੀ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਕੰਮ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਰੂਦ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਤੋਡ਼ਨ ਅਤੇ ਤੋਪ ਵਲੋਂ ਗੋਲਾ ਦਾਗਣ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ।ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੋਟਰ ਚਲਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।ਸੂਰਜ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੇਲੋਂ ਦੁਆਰਾ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।ਇੰਜ ਹੀ ਪਰਮਾਣੂ ਬਮ ਵਿੱਚ ਨਾਭਿਕੀ ਊਰਜਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ । |
||
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਸੀ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਊਰਜਾ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । |
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਸੀ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਊਰਜਾ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਕਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜੋ ਊਰਜਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਸਥਿਤੀਜ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ; ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਊਰਜਾ ਗਤਿਜ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਬਾਰੂਦ ਦੀ ਊਰਜਾ ਰਸਾਇਣਿਕ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਦੀ ਊਰਜਾ ਵੈਦਿਉਤ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਸੂਰਜ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਸੂਰਜ ਵਿੱਚ ਜੋ ਊਰਜਾ ਹੈ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਉੱਚੇ ਤਾਪ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਉਸ਼ਮਾ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ । |
||
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] |
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] |
21:51, 15 ਨਵੰਬਰ 2015 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਊਰਜਾ ਦੀ ਸਰਲ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦੇਣਾ ਔਖਾ ਹੈ । ਊਰਜਾ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ।ਇਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਵੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ, ਇਹ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਘੇਰਦੀ, ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਕੋਈ ਛਾਂ ਹੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ । ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਹੋਰ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਪਦਾਰਥ ਨਹੀਂ ਹੈ,ਪਰ ਪਦਾਰਥ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ । ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਹੋਂਦ ਓਨੀ ਹੀ ਅਸਲੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਸਮੁਦਾਏ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਤੇ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਜੋਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, ਇਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਬੇਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਥਾਨ ਹੈ ।
ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਰਜ ਕਰ ਸਕਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।ਜਦੋਂ ਤੀਰ-ਕਮਾਨ ਨਾਲ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਮਾਨ ਨੂੰ ਝੁਕਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਮਾਨ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੱਕ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਨਚੱਕੀ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਕੰਮ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਰੂਦ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਤੋਡ਼ਨ ਅਤੇ ਤੋਪ ਵਲੋਂ ਗੋਲਾ ਦਾਗਣ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ।ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੋਟਰ ਚਲਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।ਸੂਰਜ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੇਲੋਂ ਦੁਆਰਾ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।ਇੰਜ ਹੀ ਪਰਮਾਣੂ ਬਮ ਵਿੱਚ ਨਾਭਿਕੀ ਊਰਜਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਸੀ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਊਰਜਾ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਕਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜੋ ਊਰਜਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਸਥਿਤੀਜ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ; ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਊਰਜਾ ਗਤਿਜ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਬਾਰੂਦ ਦੀ ਊਰਜਾ ਰਸਾਇਣਿਕ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਦੀ ਊਰਜਾ ਵੈਦਿਉਤ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਸੂਰਜ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਸੂਰਜ ਵਿੱਚ ਜੋ ਊਰਜਾ ਹੈ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਉੱਚੇ ਤਾਪ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਉਸ਼ਮਾ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ।