ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ ਟੈਗ: ਮੋਬਾਈਲੀ ਸੋਧ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਦੀ ਸੋਧ |
Removing "ਪ੍ਰੋ._ਗੁਰਦਿਆਲ_ਸਿੰਘ.png", it has been deleted from Commons by INeverCry because: per c:Commons:Deletion requests/File:ਪ੍ਰੋ. ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ.png. |
||
ਲਾਈਨ 1: | ਲਾਈਨ 1: | ||
{{Infobox person |
{{Infobox person |
||
|name = '''ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ''' |
|name = '''ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ''' |
||
|image = |
|image =|ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਜਗਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਵਲਕਾਰ |
||
|alt = |
|alt = |
||
|caption = |
|caption = |
01:13, 27 ਅਗਸਤ 2016 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ | |
---|---|
ਜਨਮ | ਭੈਣੀ ਫੱਤਾ (ਹੁਣ ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲਾ), ਬਰਤਾਨਵੀ ਪੰਜਾਬ | 10 ਜਨਵਰੀ 1933
ਮੌਤ | 16 ਅਗਸਤ 2016 | (ਉਮਰ 83)
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
ਪੇਸ਼ਾ | ਨਾਵਲਕਾਰ, ਕਹਾਣੀਕਾਰ, ਲੇਖਕ |
ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਮੜ੍ਹੀ ਦਾ ਦੀਵਾ (1964), ਅੰਨ੍ਹੇ ਘੋੜੇ ਦਾ ਦਾਨ |
ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ (10 ਜਨਵਰੀ 1933 - 16 ਅਗਸਤ 2016) ਇਕ ਉੱਘੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸਨ। [1] ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕਹਾਣੀ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲ਼ੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜੋ 1957 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਸਾਲੇ ਪੰਜ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਛਪੀ।[1] ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਨਾਲ਼ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਤਬਦੀਲ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। 1964 ਵਿੱਚ ਛਪੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨਾਵਲ ਮੜ੍ਹੀ ਦਾ ਦੀਵਾ ਨਾਲ਼ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਧੀ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ। ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਵਲ ਅੱਧ ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ ਅਤੇ ਮੜ੍ਹੀ ਦਾ ਦੀਵਾ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਜਮਾ ਹੋਇਆ। ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਨਾਵਲਾਂ ਮੜ੍ਹੀ ਦਾ ਦੀਵਾ ਅਤੇ ਅੰਨ੍ਹੇ ਘੋੜੇ ਦਾ ਦਾਨ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ’ਤੇ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵੀ ਬਣ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।[1] ਮੜ੍ਹੀ ਦਾ ਦੀਵਾ ’ਤੇ ਬਣੀ ਫ਼ਿਲਮ ਨੇ ਬੈਸਟ ਰੀਜ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ 1989 ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।
ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਸ. ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 10 ਜਨਵਰੀ 1933 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਨਕਾ ਪਿੰਡ ਭੈਣੀ ਫੱਤਾ (ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲਾ) ਵਿਖੇ ਪਿਤਾ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਨਿਹਾਲ ਕੌਰ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਾਦਕਾ ਪਿੰਡ ਜੈਤੋ ਹੈ ਅਤੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਓਥੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਰਾ ਤੇ ਇੱਕ ਭੈਣ ਹਨ। ਘਰੇਲੂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਕੇ ਅੱਠ ਸਾਲ ਤਰਖਾਣਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰੀ ਕੀਤੀ ਫਿਰ ਘਾਲਣਾ ਘਾਲ ਕੇ ਉਚੇਰੀ ਵਿੱਦਿਆ ਲੈ ਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ (ਲੈਕਚਰਰਸ਼ਿਪ) ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪੰਦਰਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਬਾਅਦ ਪਟਿਆਲੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਰੀਡਰ ਬਣੇ ਅਤੇ ੧੯੯੫ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਹੋਏ। ਬਲਵੰਤ ਕੌਰ ਨਾਲ਼ ਓਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਲੜਕਾ ਅਤੇ ਦੋ ਲੜਕੀਆਂ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਗਿਆਨ ਪੀਠ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਜੇਤਾ ਨਵਾਲਕਾਰ ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮਿਤੀ 16 ਅਗਸਤ 2016 ਸੰਖੇਪ ਬਿਮਾਰੀ ਪਿੱਛੋਂ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।[2]
ਰਚਨਾਵਾਂ
ਨਾਵਲ
- ਮੜ੍ਹੀ ਦਾ ਦੀਵਾ (1964)
- ਅਣਹੋਏ
- ਰੇਤੇ ਦੀ ਇੱਕ ਮੁੱਠੀ
- ਕੁਵੇਲਾ
- ਅੱਧ ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ
- ਆਥਣ ਉੱਗਣ
- ਅੰਨ੍ਹੇ ਘੋੜੇ ਦਾ ਦਾਨ
- ਪਹੁ ਫੁਟਾਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
- ਪਰਸਾ (1992)
- ਆਹਣ (2009)
ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ
- ਸੱਗੀ ਫੁੱਲ
- ਚੰਨ ਦਾ ਬੂਟਾ
- ਓਪਰਾ ਘਰ
- ਕੁੱਤਾ ’ਤੇ ਆਦਮੀ
- ਮਸਤੀ ਬੋਤਾ
- ਰੁੱਖੇ ਮਿੱਸੇ ਬੰਦੇ
- ਬੇਗਾਨਾ ਪਿੰਡ
- ਚੋਣਵੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ
- ਪੱਕਾ ਟਿਕਾਣਾ
- ਕਰੀਰ ਦੀ ਢਿੰਗਰੀ
- ਮੇਰੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਰਚਨਾ (ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ)
ਨਾਟਕ
ਗਦ
- ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੇਲੇ ’ਤੇ ਤਿਉਹਾਰ
- ਦੁਖੀਆ ਦਾਸ ਕਬੀਰ ਹੈ
- ਨਿਆਣ ਮੱਤੀਆਂ (ਆਤਮ ਕਥਾ-1)
- ਦੂਜੀ ਦੇਹੀ (ਆਤਮ ਕਥਾ-2)
- ਸਤਜੁਗ ਦੇ ਆਉਣ ਤੱਕ
- ਡਗਮਗ ਛਾਡ ਰੇ ਮਨ ਬਉਰਾ
- ਲੇਖਕ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਤੇ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ
- ਬੰਬਈ ਸ਼ਹਿਰ ਕਹਿਰ ਸਵਾ ਪਹਿਰ
ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ
- ਬਕਲਮ ਖੁਦ
- ਟੁੱਕ ਖੋਹ ਲਏ ਕਾਵਾਂ
- ਲਿਖਤਮ ਬਾਬਾ ਖੇਮਾ
- ਗੱਪੀਆਂ ਦਾ ਪਿਉ
- ਮਹਾਂਭਾਰਤ
- ਧਰਤ ਸੁਹਾਵੀ
- ਤਿੰਨ ਕਦਮ ਧਰਤੀ
- ਖੱਟੇ ਮਿੱਠੇ ਲੋਕ
- ਜੀਵਨ ਦਾਸੀ ਗੰਗਾ
- ਕਾਲ਼ੂ ਕੌਤਕੀ
- ਢਾਈ ਕਦਮ ਧਰਤੀ
- ਜੀਵਨ ਦਾਤੀ ਗੰਗਾ (ਦੋ ਭਾਗ)
ਸੰਪਾਦਿਤ
ਅਨੁਵਾਦ
- ਮੇਰਾ ਬਚਪਨ (ਗੋਰਕੀ)
- ਭੁੱਲੇ ਵਿੱਸਰੇ (ਭਗਵਤੀ ਚਰਨ ਵਰਮਾ)
- ਮ੍ਰਿਗਨੇਨੀ (ਵਿੰਰ੍ਦਾਵਨ ਲਾਲ ਵਰਮਾ)
- ਜ਼ਿੰਦਗੀਨਾਮਾ(ਕਿਰ੍ਸ਼ਨ ਸੋਬਤੀ)
- ਬਿਰਾਜ ਬਹੂ(ਸ਼ਰਤ ਚੰਦਰ)
ਸਨਮਾਨ
- ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਨੇ 1998 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੱਲੋਂ ਪਦਮ ਸ੍ਰੀ ਅਵਾਰਡ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।[3]
- ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ 1999 ਵਿੱਚ ਗਿਆਨਪੀਠ ਅਵਾਰਡ,[4]
- ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ, ਅੱਧ ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ (1975),
- ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ ਨਾਵਲਿਸਟ ਅਵਾਰਡ (1975),
- ਸੋਵੀਅਤ ਨਹਿਰੂ ਅਵਾਰਡ (1986),
- ਅਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਵੱਲੋਂ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਕਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕ ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ।
- ਨਾਵਲਕਾਰ ਸ. ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਨਾਮ 2015 ਵਿਚ 'ਲਿਮਕਾ ਬੁੱਕ ਆਫ ਰਿਕਾਰਡ' 'ਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ[5]
- ਨਾਵਲ ਮੜ੍ਹੀ ਦਾ ਦੀਵਾ ’ਤੇ ਬਣੀ ਫਿਲਮ ਨੇ ਬੈਸਟ ਰੀਜ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ 1989 ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।
ਹਵਾਲੇ
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਦਾ ਹਾਸਲ ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ". ਖ਼ਬਰ ਲੇਖ. ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ. ਜੁਲਾਈ ੨੧, ੨੦੧੨. Retrieved ਸਤੰਬਰ ੨੧, ੨੦੧੨.
{{cite news}}
: Check date values in:|accessdate=
and|date=
(help) - ↑ http://m.dailyhunt.in/news/india/punjabi/punjabi-news-online-epaper-punjabin/madi-da-diva-navalakar-guradiaal-singh-di-maut-newsid-56781421
- ↑ "ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿਰੋਧੀ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ- ਪ੍ਰੋ: ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ". ਖ਼ਬਰ. ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਜੀਤ. ਸਤੰਬਰ ੧, ੨੦੧੨. Retrieved ਸਿਤੰਬਰ ੨੧, ੨੦੧੨.
{{cite news}}
: Check date values in:|accessdate=
and|date=
(help); External link in
(help)|agency=
- ↑ "ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਨਾਵਲ ਪੁਸਤਕ ਲੋਕ ਅਰਪਣ". QuamiEkta.com. ਜੂਨ ੧, ੨੦੧੨. Retrieved ਸਿਤੰਬਰ ੨੧, ੨੦੧੨.
{{cite web}}
: Check date values in:|accessdate=
and|date=
(help); External link in
(help)|publisher=
- ↑ http://beta.ajitjalandhar.com/news/20150226/2/854720.cms#854720