ਊਰਜਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
Amrit Plahi (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) |
Param munde (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) ਛੋ clean up, replaced: ਹੈ । → ਹੈ। (12) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ AWB |
||
ਲਾਈਨ 1: | ਲਾਈਨ 1: | ||
[[ਤਸਵੀਰ:Newtons cradle animation book.gif|right|thumb|300px]] |
[[ਤਸਵੀਰ:Newtons cradle animation book.gif|right|thumb|300px]] |
||
'''ਊਰਜਾ''' ਦੀ ਸਰਲ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦੇਣਾ ਔਖਾ |
'''ਊਰਜਾ''' ਦੀ ਸਰਲ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦੇਣਾ ਔਖਾ ਹੈ। ਊਰਜਾ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਇਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਵੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ, ਇਹ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਘੇਰਦੀ, ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਕੋਈ ਛਾਂ ਹੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਹੋਰ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਪਦਾਰਥ ਨਹੀਂ ਹੈ,ਪਰ ਪਦਾਰਥ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਹੋਂਦ ਓਨੀ ਹੀ ਅਸਲੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਸਮੁਦਾਏ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਤੇ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਜੋਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, ਇਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਪੇਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਥਾਨ ਹੈ। |
||
ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਰਜ ਕਰ ਸਕਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।ਜਦੋਂ ਤੀਰ-ਕਮਾਨ ਨਾਲ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਮਾਨ ਨੂੰ ਝੁਕਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਮਾਨ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੱਕ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ |
ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਰਜ ਕਰ ਸਕਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।ਜਦੋਂ ਤੀਰ-ਕਮਾਨ ਨਾਲ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਮਾਨ ਨੂੰ ਝੁਕਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਮਾਨ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੱਕ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਨਚੱਕੀ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਕੰਮ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਰੂਦ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਅਤੇ ਤੋਪ ਵਲੋਂ ਗੋਲਾ ਦਾਗਣ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੋਟਰ ਚਲਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਸੂਰਜ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਜਿਸਦਾ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੇਲੋਂ ਦੁਆਰਾ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੰਝ ਹੀ ਪਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਵਿੱਚ ਨਾਭਿਕੀ ਊਰਜਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। |
||
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਸੀ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਊਰਜਾ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ |
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਸੀ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਊਰਜਾ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਕਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜੋ ਊਰਜਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਸਥਿਤੀਜ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ; ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਊਰਜਾ ਗਤਿਜ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਬਾਰੂਦ ਦੀ ਊਰਜਾ ਰਸਾਇਣਿਕ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਦੀ ਊਰਜਾ ਵੈਦਿਉਤ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਸੂਰਜ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਸੂਰਜ ਵਿੱਚ ਜੋ ਊਰਜਾ ਹੈ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਉੱਚੇ ਤਾਪ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਉਸ਼ਮਾ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ । |
||
==ਕਿਸਮਾਂ== |
==ਕਿਸਮਾਂ== |
||
ਲਾਈਨ 23: | ਲਾਈਨ 23: | ||
* ਗਰਮੀ |
* ਗਰਮੀ |
||
* [[ਯਾਂਤਰਿਕ]] |
* [[ਯਾਂਤਰਿਕ]] |
||
*[[ |
*[[ਉਸ਼ਮਾ ਊਰਜਾ]] |
||
==ੲਿਤਿਹਾਸ== |
==ੲਿਤਿਹਾਸ== |
||
ਲਾਈਨ 31: | ਲਾਈਨ 31: | ||
==ਵਿਗਿਅਾਨਕ ਵਰਤੋਂ== |
==ਵਿਗਿਅਾਨਕ ਵਰਤੋਂ== |
||
==ੳੂਰਜਾ ਦਾ ਸੰਰੱਖਿਅਣ== |
==ੳੂਰਜਾ ਦਾ ਸੰਰੱਖਿਅਣ== |
||
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] |
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] |
06:30, 12 ਨਵੰਬਰ 2017 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਊਰਜਾ ਦੀ ਸਰਲ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦੇਣਾ ਔਖਾ ਹੈ। ਊਰਜਾ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਇਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਵੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ, ਇਹ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਘੇਰਦੀ, ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਕੋਈ ਛਾਂ ਹੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਹੋਰ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਪਦਾਰਥ ਨਹੀਂ ਹੈ,ਪਰ ਪਦਾਰਥ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਹੋਂਦ ਓਨੀ ਹੀ ਅਸਲੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਸਮੁਦਾਏ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਤੇ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਜੋਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, ਇਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਪੇਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਥਾਨ ਹੈ।
ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਰਜ ਕਰ ਸਕਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।ਜਦੋਂ ਤੀਰ-ਕਮਾਨ ਨਾਲ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਮਾਨ ਨੂੰ ਝੁਕਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਮਾਨ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੱਕ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਨਚੱਕੀ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਕੰਮ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਰੂਦ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਅਤੇ ਤੋਪ ਵਲੋਂ ਗੋਲਾ ਦਾਗਣ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੋਟਰ ਚਲਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਸੂਰਜ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਜਿਸਦਾ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੇਲੋਂ ਦੁਆਰਾ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੰਝ ਹੀ ਪਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਵਿੱਚ ਨਾਭਿਕੀ ਊਰਜਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਸੀ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਊਰਜਾ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਕਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜੋ ਊਰਜਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਸਥਿਤੀਜ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ; ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਊਰਜਾ ਗਤਿਜ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਬਾਰੂਦ ਦੀ ਊਰਜਾ ਰਸਾਇਣਿਕ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਦੀ ਊਰਜਾ ਵੈਦਿਉਤ ਊਰਜਾ ਹੈ ; ਸੂਰਜ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਸੂਰਜ ਵਿੱਚ ਜੋ ਊਰਜਾ ਹੈ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਉੱਚੇ ਤਾਪ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਉਸ਼ਮਾ ਊਰਜਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ।
ਕਿਸਮਾਂ
- ਗਤਿਜ
- ਸੰਭਾਵੀ
- ਯਾਂਤਰਿਕ
- ਯਾਂਤਰਿਕ ਤਰੰਗ
- ਰਸਾੲਿਣੀ
- ਬਿਜਲਈ
- ਚੁੰਭਕੀ
- ਰੇਡੀਅੈਂਟ
- ਨਾਭਿਕੀ
- ਅਾੲਿਓਨਾੲੀਜੇਸ਼ਨ
- ਲੱਚਕੱਤਾ
- ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ੀ
- ਸਥਿਰ
- ਗਰਮੀ
- ਯਾਂਤਰਿਕ
- ਉਸ਼ਮਾ ਊਰਜਾ
ੲਿਤਿਹਾਸ
ਮਾਪਣ ਦੇ ਮਾਤਰਕ
ਅੈਸ. ਅਾੲੀ. ੲਿਕਾੲੀ = ਜੂਲ(joule)