ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
→ਜੀਵਨ: ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ |
ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ |
||
| ਲਾਈਨ 3: | ਲਾਈਨ 3: | ||
| ਚਿੱਤਰ = Lala lajpat Rai.jpg |
| ਚਿੱਤਰ = Lala lajpat Rai.jpg |
||
| ਚਿੱਤਰ_ਸੁਰਖੀ = 30 januaury 1920 |
| ਚਿੱਤਰ_ਸੁਰਖੀ = 30 januaury 1920 |
||
| ਚਿੱਤਰ_ਅਕਾਰ = |
| ਚਿੱਤਰ_ਅਕਾਰ =ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਫੋਟੋ (30 ਜਨਵਰੀ 1929) |
||
| ਪੂਰਾ_ਨਾਮ = |
|||
| ਜਨਮ_ਤਾਰੀਖ = 28 ਜਨਵਰੀ 1865 |
| ਜਨਮ_ਤਾਰੀਖ = 28 ਜਨਵਰੀ 1865 |
||
| ਜਨਮ_ਸਥਾਨ = [[ਢੁੱਡੀਕੇ]], [[ਪੰਜਾਬ]], [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ]] (ਹੁਣ ਆਧੁਨਿਕ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ) |
| ਜਨਮ_ਸਥਾਨ = [[ਢੁੱਡੀਕੇ]], [[ਪੰਜਾਬ]], [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ]] (ਹੁਣ ਆਧੁਨਿਕ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ) |
||
| ਮੌਤ_ਤਾਰੀਖ = 17 ਨਵੰਬਰ 1928 (ਉਮਰ 63) |
| ਮੌਤ_ਤਾਰੀਖ = 17 ਨਵੰਬਰ 1928 (ਉਮਰ 63) |
||
| ਮੌਤ_ਸਥਾਨ = [[ਲਾਹੌਰ]], [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ]] (ਹੁਣ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] 'ਚ) |
| ਮੌਤ_ਸਥਾਨ = [[ਲਾਹੌਰ]], [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ]] (ਹੁਣ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] 'ਚ) |
||
| ਮੌਤ_ਦਾ_ਕਾਰਨ = |
| ਮੌਤ_ਦਾ_ਕਾਰਨ =ਪੁਲਿਸ ਦੁਆਰਾ ਲਾਠੀਚਾਰਜ |
||
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ = |
|||
| ਪੇਸ਼ਾ = [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]], [[ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ]] |
| ਪੇਸ਼ਾ = [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]], [[ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ]] |
||
| ਪਛਾਣੇ_ਕੰਮ = |
| ਪਛਾਣੇ_ਕੰਮ =ਲੇਖਕ, ਰਾਜਨੇਤਾ, ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ |
||
| ਜੀਵਨ_ਸਾਥੀ = |
| ਜੀਵਨ_ਸਾਥੀ =ਰਾਧਾ ਦੇਵੀ ਅਗਰਵਾਲ |
||
| ਬੱਚੇ =ਅਮ੍ਰਿਤ ਰਾਏ ਅਗਰਵਾਲ (ਪੁੱਤਰ), ਪਿਆਰੇ ਲਾਲ ਅਗਰਵਾਲ (ਪੁੱਤਰ) |
|||
| ਬੱਚੇ = |
|||
ਪਾਰਵਤੀ ਅਗਰਵਾਲ (ਧੀ) |
|||
| ਧਰਮ = [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ]] |
| ਧਰਮ = [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ]] |
||
| ਰਾਜਨੀਤਕ_ਲਹਿਰ = [[ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ]] |
| ਰਾਜਨੀਤਕ_ਲਹਿਰ = [[ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ]] |
||
|ਹੋਰ_ਨਾਮ=ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ|ਮਾਪੇ=ਮੁਨਸ਼ੀ ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਗਰਵਾਲ (ਪਿਤਾ) |
|||
| ਇਹ_ਵੀ_ਵੇਖੋ = |
|||
ਗੁਲਾਬ ਦੇਵੀ ਅਗਰਵਾਲ (ਮਾਂ)}} |
|||
| ਦਸਤਖਤ = |
|||
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ = |
|||
| ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਦਵਾਰ = |
|||
| ਹੋਰ_ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਦਵਾਰ = |
|||
}} |
|||
'''ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ''' ([[ਹਿੰਦੀ]]: लाला लाजपत राय, 28 ਜਨਵਰੀ 1865 - 17 ਨਵੰਬਰ 1928) [[ਭਾਰਤ]] ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ [[ਅਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆ]] ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ '''ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ''' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ [[ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ]] ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ਵਿੱਚ [[ਗਰਮ ਦਲ]] ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾਵਾਂ [[ਲਾਲ-ਬਾਲ-ਪਾਲ]] ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਸੰਨ [[1928]] ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ [[ਸਾਈਮਨ ਕਮੀਸ਼ਨ]] ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਪ੍ਰ੍ਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ [[ਲਾਠੀਚਾਰਜ]] ਵਿੱਚ ਇਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰ 17 ਨਵੰਬਰ 1928 ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.punjabitribuneonline.com/news/archive/features/%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC-%E0%A8%95%E0%A9%87%E0%A8%B8%E0%A8%B0%E0%A9%80-%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%B2%E0%A8%BE-%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%9C%E0%A8%AA%E0%A8%A4-%E0%A8%B0%E0%A8%BE-5-1498042|title=ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=pa|access-date=2020-09-23}}</ref> |
'''ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ''' ([[ਹਿੰਦੀ]]: लाला लाजपत राय, 28 ਜਨਵਰੀ 1865 - 17 ਨਵੰਬਰ 1928) [[ਭਾਰਤ]] ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ [[ਅਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆ]] ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ '''ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ''' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ [[ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ]] ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ਵਿੱਚ [[ਗਰਮ ਦਲ]] ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾਵਾਂ [[ਲਾਲ-ਬਾਲ-ਪਾਲ]] ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਸੰਨ [[1928]] ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ [[ਸਾਈਮਨ ਕਮੀਸ਼ਨ]] ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਪ੍ਰ੍ਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ [[ਲਾਠੀਚਾਰਜ]] ਵਿੱਚ ਇਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰ 17 ਨਵੰਬਰ 1928 ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.punjabitribuneonline.com/news/archive/features/%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC-%E0%A8%95%E0%A9%87%E0%A8%B8%E0%A8%B0%E0%A9%80-%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%B2%E0%A8%BE-%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%9C%E0%A8%AA%E0%A8%A4-%E0%A8%B0%E0%A8%BE-5-1498042|title=ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=pa|access-date=2020-09-23}}</ref> |
||
| ਲਾਈਨ 33: | ਲਾਈਨ 28: | ||
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮੀਏ]] |
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮੀਏ]] |
||
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1865]] |
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1865]] |
||
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਹਿੰਦੂ]] |
|||
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] |
|||
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ]] |
|||
05:41, 11 ਜੁਲਾਈ 2021 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ |
|---|
ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ (ਹਿੰਦੀ: लाला लाजपत राय, 28 ਜਨਵਰੀ 1865 - 17 ਨਵੰਬਰ 1928) ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਦਲ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾਵਾਂ ਲਾਲ-ਬਾਲ-ਪਾਲ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਸੰਨ 1928 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਸਾਈਮਨ ਕਮੀਸ਼ਨ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਪ੍ਰ੍ਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰ 17 ਨਵੰਬਰ 1928 ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[1]
ਜੀਵਨ
ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦਾ ਜਨਮ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੋਗਾ ਜਿਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਢੁੱਡੀਕੇ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਅਗਰਵਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਸਮਾਂ ਜਗਰਾਉਂ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣਾ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ[2]। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਰੋਹਤਕ ਅਤੇ ਹਿਸਾਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਗਰਮ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾ ਸੀ। ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਅਤੇ ਬਿਪਿਨ ਚੰਦਰ ਪਾਲ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਤ੍ਰਿਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਲਾਲ-ਬਾਲ-ਪਾਲ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚਾ ਦੇਸ਼ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਸਵਾਮੀ ਦਯਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅ ਬਣਾਇਆ। ਲਾਲਾ ਹੰਸਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲ ਦਇਆਨੰਦ ਐਂਗਲੋ-ਵੈਦਿਕ ਵਿਦਿਆਲਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕੀਤਾ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ-ਕੱਲ ਡੀਏਵੀ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲਾਲਾਜੀ ਨੇ ਅਨੇਕ ਥਾਂਵਾਂ ਉੱਤੇ ਅਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵਿਰ ਲਗਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। 30 ਅਕਤੂਬਰ 1928 ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਸਾਈਮਨ ਕਮੀਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ: "ਮੇਰੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਪਈ ਇਕ-ਇਕ ਲਾਠੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਫ਼ਨ ਦਾ ਕਿੱਲ ਬਣੇਗੀ।" ਲਾਲਾਜੀ ਦੇ ਬਲੀਦਾਨ ਦੇ 20 ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਸੂਰਜ ਅਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। 17 ਨਵੰਬਰ 1928 ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਚੋਟਾਂ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।
ਹਵਾਲੇ
- ↑ Service, Tribune News. "ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ". Tribuneindia News Service. Retrieved 2020-09-23.
- ↑ "Sub Division, Jagraon, Punjab". www.jagraonadministration.in. Retrieved 2021-06-05.
