ਮੁੰਬਈ

ਮੁੰਬਈ ਮੁੰਬਈ ਬੰਬਈ
ਮਹਾਂਨਗਰ
ਸਰਕਾਰ
• ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਆਯੁਕਤ	ਜੈਰਾਜ ਫਾਟਕ
ਆਬਾਦੀ  (2008)
• ਮਹਾਂਨਗਰ	13 922 125
• ਰੈਂਕ	1st
• ਮੈਟਰੋ	2,08,70,764
ਵੈੱਬਸਾਈਟ	www.mcgm.gov.in

ਮੁੰਬਈ, ੧੮੯੦

ਮੁੰਬਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ | ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ|

ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਤਟ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਮੁੰਬਈ ( ਪੂਰਵ ਨਾਮ ਬੰਬਈ ) , ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ । ਇਸਦੀ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਜਨਸੰਖਿਆ ੩ ਕਰੋੜ ੨੯ ਲੱਖ ਹੈ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੀ ਨਗਰੀ ਹੈ । ਇਸਦਾ ਗਠਨ ਲਾਵਾ ਨਿਰਮਿਤ ਸੱਤ ਛੋਟੇ - ਛੋਟੇ ਦੀਪਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪੁੱਲ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਧਰਤੀ - ਖੰਡ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਮੁੰਬਈ ਬੰਦਰਗਾਹ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਹੈ । ਮੁੰਬਈ ਦਾ ਤਟ ਕਟਿਆ - ਫੱਟਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸਦਾ ਬੰਦਰਗਾਹ ਸੁਭਾਵਕ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ । ਯੂਰਪ , ਅਮਰੀਕਾ , ਅਫਰੀਕਾ ਆਦਿ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜਲਮਾਰਗ ਜਾਂ ਵਾਯੂ ਮਾਰਗ ਰਾਹੀਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ ਪਾਂਧੀ ਅਤੇ ਪਰਯਟਕ ਸਰਵਪ੍ਰਥਮ ਮੁੰਬਈ ਹੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਦਵਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਮੁੰਬਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵਵ੍ਰਹੱਤਮ ਵਾਣਿਜਿਕ ਕੇਂਦਰ ਹੈ । ਜਿਸਦੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਕਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ ਵਿੱਚ 5 % ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਹੈ । ਇਹ ਸੰਪੂਰਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਦਯੋਗਕ ਉਤਪਾਦ ਦਾ 25 % , ਨੌਵਹਨ ਵਪਾਰ ਦਾ 40 % , ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਪੂੰਜੀ ਲੈਣਦੇਣ ਦਾ 70 % ਭਾਗੀਦਾਰ ਹੈ । ਮੁੰਬਈ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਰਵ ਉਚ ਦਸ ਵਾਣਿਜਿਕ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ । ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਸੌਦਾਗਰੀ ਦਫਤਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਅਤੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਆਰਥਕ ਸੰਸਥਾਨ ਜਿਵੇਂ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ , ਬੰਬਈ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ , ਨੇਸ਼ਨਲ ਸਟਆਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਅਤੇ ਅਨੇਕ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਨਿਗਮਿਤ ਮੁੱਖਆਲੇ ਅਤੇ ਬਹੁਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਅਵਸਥਿਤ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਅਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਉਦਯੋਗ ਵੀ ਹੈ , ਜੋ ਬਾਲੀਵੁਡ ਨਾਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ । ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਪੇਸ਼ਾਵਰਾਨਾ ਅਪੋਰਟਿਉਨਿਟੀ , ਅਤੇ ਉੱਚ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਪੂਰੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਦੀ ਹੈ , ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਨਗਰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਮਾਜਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ । ਮੁੰਬਈ ਪੱਤਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੱਗਭੱਗ ਅੱਧੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਮਾਲ ਦੀ ਆਵਾਜਾਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ । .