ਕੁਵੇਂਪੂ
ਕੁਪੱਲੀ ਵੇਂਕਟੱਪਾਗੌੜਾ ਪੁਟੱਪਾ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | 29 ਦਸੰਬਰ 1904 ਹਿਰੇਕੋਡੀਗੇ, ਕੋਪਾ, ਚਿਕਮਗਲੂਰ, ਮੈਸੂਰ ਰਾਜ[1] |
| ਮੌਤ | 11 ਨਵੰਬਰ 1994 (ਉਮਰ 89) ਮੈਸੂਰ, ਕਰਨਾਟਕ, ਇੰਡੀਆ |
| ਕਲਮ ਨਾਮ | ਕੁਵੇਂਪੂ |
| ਕਿੱਤਾ | ਨਾਵਲਕਾਰ, ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਕ |
| ਭਾਸ਼ਾ | ਕੰਨੜ |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਸ਼ੈਲੀ | ਗਲਪ, ਡਰਾਮਾ |
| ਸਾਹਿਤਕ ਲਹਿਰ | ਨਵੋਦਿਆ |
| ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਵਾਰਡ | ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ (1988) ਗਿਆਨਪੀਠ ਅਵਾਰਡ (1967) |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ |
ਹੇਮਵਤੀ (ਵਿ. 1937–1994) |
| ਬੱਚੇ | 4, ਪੂਰਨਚੰਦਰ ਤੇਜਸਵੀ ਸਮੇਤ |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | |
ਅਧਿਕਾਰਿਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ  | |
ਕੁਪੱਲੀ ਵੇਂਕਟੱਪਾਗੌੜਾ ਪੁਟੱਪਾ (29 ਦਸੰਬਰ 1904 – 11 ਨਵੰਬਰ 1994),[2] ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਕੁਵੇਂਪੂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਇਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਕ ਸੀ। ਉਹ 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕੰਨੜ ਕਵੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [3][4] ਉਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਿਆਨਪੀਠ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਨਵਾਜੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੰਨੜ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਹੈ।[5]
ਕੁਵੇਂਪੂ 1920 ਵਿੱਚ ਮੈਸੂਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਿਆ, ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕੇ ਲਈ ਉਥੇ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ 1956 ਤੋਂ 1960 ਤੱਕ ਇਸ ਦੇ ਉਪ-ਕੁਲਪਤੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਧਿਅਮ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਨੜ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਕੰਨੜ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ, ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1958 ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਯੋਗ ਰਾਸ਼ਟਰਕਵੀ ("ਕੌਮੀ ਕਵੀ") ਅਤੇ 1992 ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਰਤਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਵਾਜਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਾਇਣ ਦਰਸ਼ਨਮ, ਭਾਰਤੀ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਰਾਮਾਇਣ ਦਾ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਵਰਜ਼ਨ ਸਮਕਾਲੀ ਰੂਪ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ("ਮਹਾਨ ਐਪਿਕ ਪੋਇਟਰੀ") ਦੇ ਯੁੱਗ ਦੇ ਸੁਰਜੀਤ ਹੋਣ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਅਤੇ "ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਹਿਊਮੈਨਿਜ਼ਮ" (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, "ਵਿਸ਼ਵਮਾਨਵਤਾ ਵਾਦ") ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਵੇਕਲਾ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 1988 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕਾ ਰਾਜ ਦੇ ਗੀਤ ਜਯਾ ਭਰਤ ਜਨਨੀਆ ਤਨੁਜਾਤੇ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ।
ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]
ਮੁਢਲਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਕੁਵੇਂਪੂ ਦਾ ਜਨਮ, ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੈਸੂਰ ਰਾਜ (ਹੁਣ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿਚ) ਦੇ ਚਿਕਮਗਲੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿਰੇਕੋਡਿਗੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ, ਇੱਕ ਕੰਨੜ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਵੋਕਾਲਿਗੰਗਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਸੀਤਾਮਮਾ ਉਸਦੇ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵੈਂਕਟੱਪਾ ਗੌੜਾ ਤ੍ਰਿਥਹਾਲੀ ਤਾਲੁਕ (ਅੱਜ ਦੇ ਸ਼ਿਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿਚ) ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਕੁੱਪਾਲੀ ਤੋਂ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।[6] ਬਚਪਨ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਕੁਵੇਂਪੂ ਨੂੰ ਸਾਊਥ ਕੈਨਰਾ ਤੋਂ ਇੱਕ ਨਿਯੁਕਤ ਅਧਿਆਪਕ ਘਰ ਆਕੇ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਤੀਹਥਾਹਾਲੀ ਦੇ ਐਂਗਲੋ-ਵਰਨੈਕੂਲਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਤੀਹਥਾਹਾਲੀ ਦੇ ਐਂਗਲੋ-ਵਰਨੈਕੂਲਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਕੁਵੇਂਪੂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ ਬਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕੰਨੜ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਹੇਠਲੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੀਰਥਾਹਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵੇਸਲੇਅਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅਗਲੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਮੈਸੂਰ ਚਲੇ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ 1929 ਵਿੱਚ ਕੰਨੜ ਵਿੱਚ ਮੇਜਰ ਦੇ ਨਾਲ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ।
ਪਰਿਵਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਕੁਵੇਂਪੂ ਨੇ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 1937 ਨੂੰ ਹੇਮਵਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਉਸਨੂੰ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਇਸ ਫੈਕਲਟੀ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੁਵੇਂਪੂ ਦੇ ਦੋ ਬੇਟੇ, ਪੂਰਣਚੰਦਰ ਤੇਜਸਵੀ ਅਤੇ ਕੋਕੋਲੋਦਾਯਾ ਚਿਤਰਾ ਹਨ, ਅਤੇ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ, ਇੰਦੁੱਕਲਾ ਅਤੇ ਥਾਰਿਨੀ। ਥਾਰਿਨੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕੁਵੇਂਪੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਕੇ. ਚੰਦਨੰਦ ਗੌੜਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੈਸੂਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਘਰ ਉਦੈਰਾਵੀ ("ਚੜ੍ਹਦਾ ਸੂਰਜ") ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਪੂਰਨਚੰਦਰ ਤੇਜਸਵੀ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਮੁਖੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੰਨੜ ਸਾਹਿਤ, ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ, ਕੈਲੀਗ੍ਰਾਫੀ, ਡਿਜੀਟਲ ਇਮੇਜਿੰਗ, ਸਮਾਜਿਕ ਅੰਦੋਲਨ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।
ਕਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਕੁਵੇਂਪੂ ਨੇ 1929 ਵਿੱਚ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਅਕਾਦਮਿਕ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 1936 ਤੋਂ ਸੈਂਟਰਲ ਕਾਲਜ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ 1946 ਵਿੱਚ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਉਹ 1955 ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਾਲਜ ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਬਣ ਗਿਆ। 1956 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਮੈਸੂਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 1960 ਵਿੱਚ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਮੈਸੂਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸੀ।[7]
ਹਵਾਲੇs[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Who is Kuppali Venkatappa Puttappa? Know all about Indian novelist honoured by Google through doodle". The Financial Express. Retrieved 29 December 2017.
- ↑ "The Gentle Radiance of a Luminous Lamp". Ramakrishna Math. Archived from the original on 22 August 2006. Retrieved 31 October 2006.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Kuppali Venkatappa Puttappa: Kuvempu's Kannada legacy". www.aljazeera.com.
- ↑ "Kuvempu's 113th birth anniversary: Google doodle honours 20th century Kannada poet". hindustantimes (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 29 December 2017.
- ↑ "Jnanpith Awards". Ekavi. Retrieved 31 October 2006.[permanent dead link]
- ↑ "After burglary, Kuvempu museum steps up security". The Hindu. 25 November 2015.
- ↑ Bharati, Veena. "Poet, nature lover and humanist". Deccan Herald. Archived from the original on 18 March 2006. Retrieved 2 September 2006.