ਤੱਤ-ਮੀਮਾਂਸਾ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਤੱਤ-ਮੀਮਾਂਸਾ (metaphysics), ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਉਹ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵਜੂਦ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਚੌਗਿਰਦੇ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਯਥਾਰਥ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।[1] ਇਸ ਪਦ ਦੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵਿਆਖਿਆ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ।[2] ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸ਼ਾਖ਼ਾਵਾਂ ਹਨ: ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਦਿਆ (Cosmology) ਅਤੇ ਆਂਟੋਲਾਜੀ (ontology)।

ਤੱਤ-ਮੀਮਾਂਸਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਇਹ ਹਨ:-

  • ਗਿਆਨ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਗਿਆਤਾ ਅਤੇ ਜਾਣਨਯੋਗਤਾ ਦਾ ਵੀ ਵਜੂਦ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ?
  • ਅੰਤਮ ਸੱਤਾ ਦਾ ਸਰੂਪ ਕੀ ਹੈ? ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ?

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Geisler, Norman L. "Baker Encyclopedia of Christian Apologetics" page 446. Baker Books, 1999.
  2. Metaphysics (Stanford Encyclopedia of Philosophy).