ਐਟੌਪਿਕ ਡਰਮੇਟਾਇਟਸ
ਐਟੌਪਿਕ ਡਰਮੇਟਾਇਟਸ (ਏ.ਡੀ.), ਜਿਸ ਨੂੰ ਐਟੋਪਿਕ ਐਕਜ਼ੀਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਚਮੜੀ ਦੀ ਇੱਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੋਜ (ਡਰਮੇਟਾਇਟਸ) ਹੈ।[1] ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਖਾਰਸ਼, ਲਾਲ, ਸੁੱਜੀ ਅਤੇ ਤਿੜਕੀ ਹੋਈ ਚਮੜੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[2] ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਤਰਲ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਘਣਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2] ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਥਿਤੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ।[2][3] ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।[3] ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਬੱਚੇ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਗੋਡਿਆਂ ਅਤੇ ਕੂਹਣੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[3] ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ, ਹੱਥ ਅਤੇ ਪੈਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[3] ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਖੁਰਕਣ ਨਾਲ ਲੱਛਣ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚਮੜੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[2] ਐਟੋਪਿਕ ਡਰਮੇਟਾਇਟਸ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਰਾਗ ਤਾਪ ਜਾਂ ਦਮਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[2]
ਕਾਰਨ ਅਣਜਾਣ ਹੈ ਪਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜੈਨੇਟਿਕਸ, ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਨਪੁੰਸਕਤਾ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ, ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਦੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀਤਾ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[2][3] ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਜੁੜਵਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ 85% ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਹੋਵੇ।[4] ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[2] ਕੁਝ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਜਾਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗੜਦਾ ਹੈ।[2] ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤਣਾਅ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗੜ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਕੋਈ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ।[2] ਵਿਕਾਰ ਛੂਤਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।[2] ਨਿਦਾਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[3] ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਪਰਕ ਡਰਮੇਟਾਇਟਸ, ਚੰਬਲ ਅਤੇ ਸੇਬੋਰੇਹਿਕ ਡਰਮੇਟਾਇਟਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[3]
ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗੜਦੀਆਂ ਹਨ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਮੀ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕਰੀਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਹਾਉਣਾ, ਭੜਕਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਟੀਰੌਇਡ ਕਰੀਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਖੁਜਲੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[3] ਜਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਇਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਦਤਰ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਉੱਨ ਦੇ ਕੱਪੜੇ, ਸਾਬਣ, ਅਤਰ, ਕਲੋਰੀਨ, ਧੂੜ ਅਤੇ ਸਿਗਰਟ ਦਾ ਧੂੰਆਂ।[2] ਫੋਟੋਥੈਰੇਪੀ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।[2] ਕੈਲਸੀਨਿਊਰਿਨ ਇਨਿਹਿਬਟਰਜ਼ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸਟੀਰੌਇਡ ਗੋਲੀਆਂ ਜਾਂ ਕਰੀਮਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਹੋਰ ਉਪਾਅ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹਨ।[2][5] ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ (ਜਾਂ ਤਾਂ ਮੂੰਹ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂ ਸਤਹੀ ਤੌਰ 'ਤੇ) ਦੀ ਲੋੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[3] ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਤਾਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਐਲਰਜੀ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਹੋਵੇ।[2]
ਐਟੌਪਿਕ ਡਰਮੇਟਾਇਟਸ ਲਗਭਗ 20% ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।[2][6] ਇਹ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[3] ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਬਰਾਬਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[2] ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[3] ਐਟੌਪਿਕ ਡਰਮੇਟਾਇਟਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਚੰਬਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਜੋ ਚਮੜੀ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[2] ਹੋਰ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ "ਬੱਚੇ ਦੀ ਚੰਬਲ", "ਫਲੈਕਸੂਲਲ ਐਕਜ਼ੀਮਾ", "ਪ੍ਰੂਰੀਗੋ ਬੇਸਨੀਅਰ", "ਐਲਰਜੀਕ ਐਕਜ਼ੀਮਾ", ਅਤੇ "ਨਿਊਰੋਡਰਮੇਟਾਇਟਸ"।[7]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Lim, Henry W. (2020). "409. Eczemas, photodermatoses, papulomatoses, papulosquamous (including fungal) diseases, and figurate erythema: Atopic dermatitis". In Goldman, Lee; Schafer, Andrew I. (eds.). Goldman-Cecil Medicine (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Vol. 2 (26th ed.). Philadelphia: Elsevier. pp. 2612–2613. ISBN 978-0-323-53266-2. Archived from the original on 2023-04-28. Retrieved 2023-04-28.
- ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 2.15 2.16 "Handout on Health: Atopic Dermatitis (A type of eczema)". National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases. May 2013. Archived from the original on 30 May 2015. Retrieved 19 June 2015.
- ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 3.10 "Atopic dermatitis: skin-directed management". Pediatrics. 134 (6): e1735–44. December 2014. doi:10.1542/peds.2014-2812. PMID 25422009.
{{cite journal}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Williams, Hywel (2009). Evidence-Based Dermatology. John Wiley & Sons. p. 128. ISBN 9781444300178. Archived from the original on 2017-09-08.
- ↑ "Topical calcineurin inhibitors for atopic dermatitis: review and treatment recommendations". Paediatric Drugs. 15 (4): 303–10. August 2013. doi:10.1007/s40272-013-0013-9. PMC 3715696. PMID 23549982.
{{cite journal}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Atopic dermatitis: natural history, diagnosis, and treatment". ISRN Allergy. 2014: 354250. 2014. doi:10.1155/2014/354250. PMC 4004110. PMID 25006501.
{{cite journal}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help)CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ Williams, Hywel C. (2000). The epidemiology of atopic dermatitis. New York: Cambridge University Press. p. 10. ISBN 9780521570756. Archived from the original on 2015-06-19.