ਚੁਲਾਈ (ਅਮਰੈਂਥਸ ਵਿਰੀਡਿਸ)
| ਚੁਲਾਈ | |
|---|---|
| |
| ਬਾਇਨੋਮੀਅਲ ਨਾਮ | |
| Amaranthus viridis L. |
ਚੁਲਾਈ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: ਅਮਰੈਂਥਸ ਵਿਰੀਡਿਸ) ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਪਰਿਵਾਰ ਅਮਰੈਂਥਾਸੀਏ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਖਾਸਕਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬੂਟਾ ਸਾਉਣੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਨਦੀਨ ਹੈ। ਸਿੱਧਾ ਵਧਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਨਦੀਨ ਕਾਫੀ ਸਾਰੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪੱਤੇ ਚੌੜੇ ਅਤੇ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਦੀਨ ਫੁੱਲ ਬੀਜ ਦੀ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਆਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚੁਲਾਈ ਦੋ ਤਰਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਕੰਡਿਆਂ ਵਾਲੀ ਤੇ ਦੂਜੀ ਬਿਨਾਂ ਕੰਡਿਆਂ ਤੋਂ।
ਵਰਣਨ[ਸੋਧੋ]
ਅਮਰੈਂਥਸ ਵਿਰੀਡਿਸ ਇੱਕ ਸਲਾਨਾ ਜੜੀ ਬੂਟੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਇੱਕ ਸਿੱਧਾ, ਹਲਕਾ ਹਰਾ ਤਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਲਗਭਗ 60-80 ਸੈ.ਮੀ. ਉਚਾਈ ਤੱਕ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਥੱਲੇ ਤੋਂ ਕਈ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਪੱਤੇ ਅੰਡਾਕਾਰ, 3-6 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਲੰਬੇ, 2-4 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਚੌੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੌਦੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਟਰਮੀਨਲ ਪੈਨਿਕਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ 3 ਪੁੰਗਰ ਵਾਲੇ ਛੋਟੇ ਹਰੇ ਫੁੱਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[1]
ਪੋਸ਼ਣ[ਸੋਧੋ]
ਹਰੇ ਅਮਰੰਥ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੇ ਭਾਰ ਦੁਆਰਾ 38% ਤੱਕ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।[2] ਪੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਬੀਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਈਸਿਨ, ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Tanaka, Yoshitaka; Van Ke, Nguyen (2007). Edible Wild Plants of Vietnam: The Bountiful Garden. Thailand: Orchid Press. p. 24. ISBN 978-9745240896.
- ↑ Grubb, Adam; Raser-Rowland, Annie (2012). The Weed Forager's Handbook. Australia: Hyland House Publishing Pty Ltd. p. 23. ISBN 9781864471212.