ਦਸਤਕਰ
ਦਸਤਕਰ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤੀ ਲਈ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।[1] ਇਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1981 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਛੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੈਲਾ ਤਇਅਬਜੀ, ਇਸਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਸੀ।[2]
ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਸਤਾਰ ਮੇਲੇ ਦਾ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਜੋ ਇਹ 1982 ਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਦਸਤਕਰ ਨੇ 1981 ਵਿੱਚ 15 ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 350 ਕਰਾਫਟ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।[3] ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਦਸਤਕਰ ਨੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਕਾਰੀਗਰ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।[4]
2005 ਵਿੱਚ, ਤਇਅਬਜੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ (ਅਨੋਖੀ), ਰਿਤੂ ਕੁਮਾਰ, ਮਧੁਕਰ ਖੇੜਾ ਅਤੇ ਫੈਬਿੰਦੀਆ ਦੇ ਨਾਲ, ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਆਰਟਿਸਨਜ਼ ਐਂਡ ਕਰਾਫਟ ਵਰਕਰਜ਼ ਵੈਲਫੇਅਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਏਆਈਏਸੀਏ) ਦੇ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾਪਕ-ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ।[5] ਉਸਨੂੰ 2012 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[6]
ਦਸਤਕਰ ਕੁਦਰਤ ਬਜ਼ਾਰ[ਸੋਧੋ]
1983 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੇ "ਦਸਤਕਰ ਨੇਚਰ ਬਜ਼ਾਰ" ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਵਾਤਾਵਰਣਵਾਦੀ ਵਾਲਮੀਕ ਥਾਪਰ ਨੇ ਕੁਦਰਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤੀ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਰੇਸ਼ੇ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲੀ ਹਾਟ, ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਦਿੱਲੀ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਦ ਆਰਟਸ ਅਤੇ ਮਹਿਰੌਲੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਹਾਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[7][8] 2012 ਵਿੱਚ, ਮਹਿਰੌਲੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਹਾਟ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਤੋਂ 15-ਸਾਲ ਦੀ ਲੀਜ਼ 'ਤੇ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਥੀਮ-ਅਧਾਰਿਤ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਬਾਜ਼ਾਰ, ਵਿੰਟਰ ਵੇਵਜ਼, ਅਤੇ ਬਸੰਤ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਕਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[3]
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਸਤਕਰ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜ ਕਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਅਤੇ ਵੇਚਦੇ ਹਨ।[9]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Tankha, Madhur (9 August 2013). "Neighbourhood handicrafts at Delhi Dastkar bazaar". The Hindu. Chennai, India. Retrieved 2013-10-25.
- ↑ "Organization". Dastkar. Archived from the original on 29 October 2013. Retrieved 2013-10-25.
- ↑ 3.0 3.1 Tripathi, Shailaja (24 October 2013). "Just the way it is…". The Hindu. Chennai, India. Retrieved 2013-10-25.
- ↑ Ajit Kumar Sinha (1 January 2008). New Dimensions of Women Empowerment. Deep & Deep Publications. pp. 529–530. ISBN 978-81-8450-089-9.
- ↑ Singh, p. 251
- ↑ "Padma Awards Announced". Press Information Bureau, Ministry of Home Affairs. 25 January 2012.
- ↑ "Dastkar showcases Indian traditions". The Times of India. 29 October 2010. Archived from the original on 29 October 2013. Retrieved 2013-10-25.
- ↑ "New Delhi News : Celebrating nature and craft: 14th Nature Bazaar opens at Dilli Haat". The Hindu. Chennai, India. 21 Dec 2007. Archived from the original on 25 December 2007. Retrieved 2013-10-25.
- ↑ "Dastkar comes calling: Annual exhibition". Deccan Chronicle. 25 October 2013. Retrieved 2013-10-25.
ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ[ਸੋਧੋ]
- Radhika Singh (2010). The Fabric of Our Lives: The Story of Fabindia. Penguin Books India. ISBN 978-0-670-08434-0.