ਮੁਡੁਪਲਾਨੀ
ਮੁਡੁਪਲਾਨੀ (fl. c. 1750) ਇੱਕ ਤੇਲਗੂ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਕਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਤੰਜੌਰ ਦੇ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ (1739-63) ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਦੇਵਦਾਸੀ ਸੀ। ਕੁਝ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 1739-90 ਤੱਕ ਦੱਸੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਤੰਜਾਵੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਨਾਗਵਾਸਰਾਮ ਹੈ।[1] ਉਹ ਇੱਕ ਕਵੀ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਾਮੁਕ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਰਾਧਿਕਾ-ਸੰਤਵਨਮ ("ਰਾਧਾ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨਾ") ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਮੁਡੁਪਲਾਨੀ ਤੇਲਗੂ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਸੀ, ਇੱਕ ਨਿਪੁੰਨ ਡਾਂਸਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੇਵਦਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਆਇਆ ਸੀ:[2]
ਮੁਡੁਪਲਾਨੀ ਤੰਜਨਾਇਕੀ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਦਰਬਾਰੀ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ ਬਲਕਿ ਨਵ ਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਿਪੁੰਨ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਸੋਇਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਚੱਲਦੀ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕੁਲੀਨ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕੀਤਾ। ਪਰ ... ਉਹ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਰਸਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਲੜਕੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਗੋਦ ਲਿਆ, ਅਯਾਵਯਾ ਦੇ ਬੱਚੇ, ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਆਪਣਾ ਭਰਾ ਮੰਨਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਲੜਕੇ ਨੂੰ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਉਸਨੇ ਮੁਥਿਆਲੂ ਰੱਖਿਆ, ਨੂੰ ਬਾਲਗ ਹੋਣ ਲਈ ਪਾਲਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਰਾਮ ਵਧੂਤੀ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਵੇਸ਼ਿਕਾ ਨਾਲ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਭਗਵਾਨ ਸੁਬਰਾਮਣਿਆ ਸਵਾਮੀ ਦੇ ਪੱਕੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ, ਮੁਥਿਆਲੂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਜਨਮੀ ਧੀ ਦਾ ਨਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਪਲਾਨੀ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਿੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਸੁੰਦਰ ਯੋਧੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੰਦਰ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਮ ਪ੍ਰਥਾ, ਨਾਮ ਦੇ ਅੱਗੇ ਮੱਡੂ ਉਪਨਾਮ ਰੱਖਣਾ, ਮੁਡੁਪਲਾਨੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ, ਕਲਾਤਮਕ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।[3]
ਉਹ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ,[4] ਜਿਸਦਾ ਦਰਬਾਰ ਕਲਾ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਿਸਦੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਵਿੱਚ ਰਘੁਨਾਥ ਨਾਇਕ (ਆਰ. 1600-34) ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕੁਸ਼ਲ ਮਹਿਲਾ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਮਭਦਰੰਬਾ ਅਤੇ ਮਧੁਰਾਵਨੀ :
ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰਕ ਔਰਤ ਦੇ ਉਲਟ, ਇੱਕ ਦਰਬਾਰੀ ਮੁਡੁਪਲਾਨੀ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਲਾ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਹਲਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਕੋਲ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਸਮਾਨਤਾ ਦੀ ਉਮੀਦ ਅਤੇ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਮੁਡੂਪਲਾਨੀ ਨੂੰ ਜਿਸ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ, ਸਾਹਿਤਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਖਿੱਚਿਆ ਸੀ।[5]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Muddupalani. (2011). Radhika Santwanam—The Appeasement of Radhika. Trans. Sandhya Mulchandani. New Delhi: Penguin, p. xi.
- ↑ Pran Nevile, "The courtesan was also a scholar", The Tribune, 12 December 1999, accessed 8 December 2010; Paromita Bose, ‘"Devadasi" Reform in Colonial South India: The Case of Radhika Santwanam ’, in Transcultural Negotiations of Gender, ed. by S. Bhaduri and I. Mukherjee (Springer India, 2016), pp. 115-21 (p. 116). DOI 10.1007/978-81-322-2437-2_11.
- ↑ Muddupalani. (2011). Radhika Santwanam—The Appeasement of Radhika. Trans. Sandhya Mulchandani. New Delhi: Penguin, pp. xi-xii.
- ↑ Muddupalani. (2011). Radhika Santwanam—The Appeasement of Radhika. Trans. Sandhya Mulchandani. New Delhi: Penguin, p. xii.
- ↑ Women Writing in India: 600 B. C. to the Present, ed. by Susie Tharu and K. Lalita, 2 vols (London: Pandora, 1991), I 6.