ਹੁਸਨੇ ਆਰਾ ਕਮਲ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਹੁਸਨੇ ਆਰਾ ਕਮਲ (ਬੰਗਾਲੀ: হোসনে আরা কামাল (20 ਦਸੰਬਰ 1934 - 16 ਅਪ੍ਰੈਲ 2009), ਇੱਕ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਅਕਾਦਮਿਕ, ਪਰਉਪਕਾਰੀ, ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵਿਕਾ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਢਾਕਾ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਵੈਲਫੇਅਰ ਐਂਡ ਰਿਸਰਚ ਵਿੱਚ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣ ਗਿਆ।ਕਮਲ ਇੱਕ ਨਿਪੁੰਨ ਲੇਖਕ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ।

ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]

ਹੁਸਨੇ ਆਰਾ ਦਾ ਜਨਮ 20 ਦਸੰਬਰ 1934 ਨੂੰ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਮੁਹੰਮਦ ਹਾਫਿਜ਼ੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਅਤੇ ਅਨਵਾਰਾ ਬੇਗਮ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1][2] ਉਹ ਇੱਕ ਨਿਪੁੰਨ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੀ, ਢਾਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬੈਡਫੋਰਡ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਗਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਅਤੇ 1979 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।[3][4]

ਸੁਫੀਆ ਅਹਿਮਦ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ) ਨਾਲ ਹੁਸਨੇ ਆਰਾ ਕਮਾਲ (1956)

ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]

ਕਮਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1960 ਵਿੱਚ ਢਾਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਕਾਲਜ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਹ ਢਾਕਾ ਦੇ ਪੁਰਾਣਾ ਪਲਟਨ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ ਦੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵੀ ਸੀ।[5] 1966 ਤੱਕ ਕਮਲ ਨੇ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।[6]

ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਉੱਤੇ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ "ਵਿਮੈਨ ਇਨ ਡਿਸਟ੍ਰੇਸ" ਅਤੇ "ਵਿਮੈਨ ਇੰਚਾਰਜ ਆਫ ਹਾਊਸਹੋਲਡ" ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕਮਲ ਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ "ਪਰਿਵਾਰਕ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਸਮੇਤ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਰਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਵਨ ਸਿੱਖਿਆ" ਲਿਖੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ।[7]

ਸੰਨ 1991 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਨ 1994 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਉੱਤੇ ਤਰੱਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਨ 2001 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਈ।[3]

ਪਰਉਪਕਾਰ[ਸੋਧੋ]

ਕਮਲ ਪਰਉਪਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਅਕਸਰ ਅਗਿਆਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਾਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੀਵਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਵਿਤਕਰੇ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਲੋਡ਼ਵੰਦ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜਿਕ ਸੇਵਾ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਐਨ. ਜੀ. ਓਜ਼ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੱਲੀ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ (ਪੀ. ਐਸ. ਐਫ. ਬੀ. ਐਮ. ਐਨ., ਅਧਰੰਗੀ ਦੇ ਮੁਡ਼ ਵਸੇਬੇ ਲਈ ਕੇਂਦਰ (ਸੀ. ਆਰ. ਪੀ.) ਔਰਤਾਂ ਲਈ, ਮਹਿਲਾ ਸਵੈਇੱਛੁਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ, ਅਤੇ ਹੰਗਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।[8][3][9] 2006 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਢਾਕਾ ਅਹਸਾਨੀਆ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ 15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾਨ ਕੀਤੇ।[10][11]

ਪੁਰਸਕਾਰ[ਸੋਧੋ]

ਉਸ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਤੰਬਰ 2004 ਵਿੱਚ 'ਰਤਨਗਰਵਾ ਮਾ' ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[12]

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]

ਕਮਲ ਨੇ 14 ਦਸੰਬਰ 1956 ਨੂੰ ਅੱਬਾਸੂਦੀਨ ਅਹਿਮਦ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਮੁਸਤਫਾ ਕਮਾਲ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਸਨ, ਨਾਸ਼ੀਦ ਕਮਲ, ਨਈਲਾ ਕੇ ਸੱਤਾਰ ਅਤੇ ਨਜ਼ੀਫਾ ਮੋਨੇਮ। ਐਮ. ਏ. ਸੱਤਾਰ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਇਸਮਾਈਲ ਸੱਤਾਰ ਅਤੇ ਅਬਦੁਲ ਮੋਨੇਮ ਦਾ ਪੁੱਤਰੀ ਏ. ਐਸ. ਐਮ. ਮੈਨੂਦੀਨ ਮੋਨੇਮ ਉਸ ਦੇ ਜਵਾਈ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਪੋਤੀ, ਅਰਮੀਨ ਮੂਸਾ ਇੱਕ ਗ੍ਰੈਮੀ ਨਾਮਜ਼ਦ ਗਾਇਕ-ਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹੈ।[13][9][4]

ਮੌਤ[ਸੋਧੋ]

ਕਮਲ ਦੀ ਮੌਤ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ 2009 ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਪਤੀ, ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਸੱਤ ਪੋਤੇ-ਪੋਤੀਆਂ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ।[14] ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੌਰਾਨ, ਕਮਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਵਿਰਾਸਤ ਛੱਡ ਗਈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।[9]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. বেগম জাহান আরা (1987). বানালা সাহিত্যে লেখিকাদের আবদান (in Bengali). Bangladesh: Muktadhārā. p. 96. Retrieved 12 April 2023. হোসনে আরা কামাল রাজশাহী জেলার ১৯৩৪ সালের ২০শে ডিসেম্বর লেখিকার জন্ম।
  2. হক, আনিসুল (December 20, 2015). "বেকার মিথুনের কর্মসংস্থান, আবেগ সামলে রাখুন ধনু". ntv online (in Bengali). Retrieved 12 April 2023. আজকের দিনে জন্মগ্রহণকারী বিশিষ্ট ব্যক্তিত্ব : বদরুদ্দিন উমর, হোসনে আরা কামাল,
  3. 3.0 3.1 3.2 ড. সুফিয়া আহমেদ (April 14, 2014). "স্মৃতির মণিকোঠায় হোসনে আরা কামাল". bd-pratidin (in Bengali). Retrieved 8 March 2023.
  4. 4.0 4.1 Bhuiyan, Robina Rashid (14 May 2017). "Like mother, like daughter". The Daily Star (in English). Retrieved 12 April 2023.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  5. Ala-Muti, Abadullaha, ed. (1968). Papers and Proceedings of the Symposia, East Pakistan Education Week, 1966-67 (in English). Symposium Committee, East Pakistan Education Week. Retrieved 19 March 2023. Mrs. Hosneara Kamal - Principal, Purana Paltan Girls' College, Dacca{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  6. Bhuiyan, Ali Asgar, ed. (1966). Writers' Seminar on Preparation and Production of Adult Literature, May 2-7, 1966 (in English). East Pakistan Education Directorate, Adult Education Section. Retrieved 19 March 2023. Mrs. Husneara Kamal : - Earned reputation for her writings on children's literature{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  7. Annual Report - Family Planning Association of Pakistan (in English). Family Planning Association of Pakistan. 1971. p. 66. Miss Hosne-Ara Kamal's paper title "Family Life Education as a Factor in Promoting Family Welfare including Family Planning" dealt with the sociological aspects of the subject. Over-population, Miss Kamal said, was creating overwhelming problems in the developing countries.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  8. "Death anniversary". The Daily Star. April 16, 2013.
  9. 9.0 9.1 9.2 "Tributes paid to Hosne Ara Kamal". The Daily Star. 20 May 2009. Retrieved 8 March 2023.
  10. "Tk 23.57 crore received in donation for cancer hospital". The Daily Star. February 2006. Retrieved 12 April 2023. Prof Hosne Ara Kamal and Engr MA Haque contributed Tk 15 lakh each among others
  11. "Donor List". Ahsania cancer (in English). Retrieved 12 April 2023. 32 Prof. Hosne Ara Kamal Gulshan1, Dhaka 1,500,000{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  12. "Mothers awarded". The Daily Star. Oct 2, 2004. Retrieved 8 March 2023.
  13. "The flame of grit and passion burns bright". The Business Standard (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2023-03-08. Retrieved 2023-03-11.
  14. "Wife of justice Mostafa Kamal dies". bdnews24 (in English). 16 April 2009. Retrieved 12 April 2023.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)