ਨਾਟੋ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼
.svg)
ਨਾਟੋ (ਉੱਤਰੀ ਅਟਲਾਂਟਿਕ ਸੰਧੀ ਸੰਗਠਨ) ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੌਜੀ ਗਠਜੋੜ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ 32 ਮੈਂਬਰ ਰਾਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ 1949 ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਅਟਲਾਂਟਿਕ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਧੀ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ 5 ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਹਮਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਹਮਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਮੈਂਬਰ ਹਮਲਾਵਰ ਮੈਂਬਰ ਦੀ, ਜੇ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨਾਲ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨਗੇ।[1] ਸੰਧੀ ਦਾ ਆਰਟੀਕਲ 6, ਆਰਟੀਕਲ 5 ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਨੂੰ ਸੀਮਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਰਕ ਰੇਖਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਟਾਪੂਆਂ ਤੱਕ, ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ, ਪੂਰਾ ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਅਲਜੀਰੀਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ ਜੁਲਾਈ 1962 ਤੋਂ ਵਿਵਾਦਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਹਵਾਈ, ਪੋਰਟੋ ਰੀਕੋ, ਫ੍ਰੈਂਚ ਗੁਆਨਾ, ਫਾਕਲੈਂਡ ਆਈਲੈਂਡਜ਼, ਸੇਉਟਾ ਜਾਂ ਮੇਲੀਲਾ, ਹੋਰ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਆਰਟੀਕਲ 5 ਨੂੰ ਟਰਿੱਗਰ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ।
32 ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 30 ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹਨ। 1994 ਅਤੇ 1997 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਨਾਟੋ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਖੇਤਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਫੋਰਮ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਭਾਈਵਾਲੀ, ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਡਾਇਲਾਗ ਪਹਿਲਕਦਮੀ, ਅਤੇ ਯੂਰੋ-ਅਟਲਾਂਟਿਕ ਪਾਰਟਨਰਸ਼ਿਪ ਕੌਂਸਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਆਈਸਲੈਂਡ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਕੋਲ ਫੌਜਾਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਇੱਕ ਆਮ ਫੌਜ ਨਹੀਂ ਹੈ (ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੱਟ ਰੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਨਾਟੋ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਨਾਗਰਿਕ ਮਾਹਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਯੂਨਿਟ ਹੈ)। ਨਾਟੋ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੈਂਬਰ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਹਨ: ਫਰਾਂਸ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ। ਨਾਟੋ ਦੇ 12 ਮੂਲ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਰਾਜ ਹਨ। ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰ 1952 ਅਤੇ 1955 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਚੌਥਾ 1982 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ। ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਾਟੋ ਨੇ 1999 ਤੋਂ 2024 ਤੱਕ 16 ਹੋਰ ਮੈਂਬਰ ਜੋੜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।[2]
ਨਾਟੋ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਬੋਸਨੀਆ ਅਤੇ ਹਰਜ਼ੇਗੋਵਿਨਾ, ਜਾਰਜੀਆ, ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਓਪਨ ਡੋਰ ਐਨਲਾਰਜਮੈਂਟ ਨੀਤੀ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।[3]
ਨੋਟ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "The North Atlantic Treaty". North Atlantic Treaty Organization. 4 April 1949. Archived from the original on 1 March 2022. Retrieved 16 June 2008.
- ↑ Center, Notre Dame International Security (23 March 2023). "The Addition of NATO Members Over Time (1949–2023)". ND International Security Center (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 21 January 2024. Retrieved 11 July 2023.
- ↑ "Enlargement and Article 10". NATO. 10 June 2022. Archived from the original on 9 June 2021. Retrieved 1 July 2022.
Currently, five partner countries have declared their aspirations to NATO membership: Bosnia and Herzegovina, Finland, Georgia, Sweden and Ukraine.
ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ[ਸੋਧੋ]
- International Institute for Strategic Studies (14 February 2018). The Military Balance 2018. London: Routledge. ISBN 9781857439557.