ਕਜ਼ਾਕਸਤਾਨ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
(ਕਜ਼ਾਖ਼ਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਰੀਡਿਰੈਕਟ)

ਕਜ਼ਾਖ਼ਿਸਤਾਨ ( ਕਾਜਾਕ : Қазақстан / Qazaqstan, ਰੂਸੀ : Казахстан / Kazakhstán ) ਯੂਰੇਸ਼ੀਆ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁਲਕ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਗਿਣਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਆਧਾਰ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਨਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ ਅਲਮਾਤੀ ( en : Almaty )। ਇੱਥੇ ਦੀ ਕਜਾਖ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮੁੱਖ - ਅਤੇ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ। ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਭੂਭਾਗ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। 1991 ਵਿੱਚ ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਵਿਘਟਨ ਦੇ ਉਪਰਾਂਤ ਇਸਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਜਾਦ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਸੋਵੀਅਤ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਥੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਰਿਯੋਜਨਾਵਾਂ ਸੰਪੰਨ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਰਾਕੇਟਾਂ ਦੇ ਪਰਖੇਪਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਖਰੁਸ਼ਚੇਵ ਦਾ ਵਰਜਿਨ ਭੂਮੀ ਪਰਿਯੋਜਨਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਧਿਕਾਂਸ਼ ਭੂਮੀ ਸਤੇਪੀ ਘਾਹ ਮੈਦਾਨ, ਜੰਗਲ ਅਤੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਲੋਂ ਢਕੀ ਹੈ।

28 ਪੈਨਫਿਲੋਵਾਇਟਸ ਦੇ ਪਾਰਕ ਵਿਚ ਅਸੈਂਸ਼ਨ ਗਿਰਜਾਘਰ
ਅਲਮਾਟੀ, ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨਾਲ ਬ੍ਰਿਜ ਰੇਲਿੰਗ
ਅਲਮਾਟੀ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਜ ਰੇਲਿੰਗ

ਭੂਗੋਲ[ਸੋਧੋ]

ਕਜ਼ਾਖ਼ਸਤਾਨ ਦਾ ਸਾਰਾ ਭੂਭਾਗ ( ਵਰਗਾ ਕਿ ਉਪਰ ਕਿਹਾ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ) ਸਤੇਪੀ, ਪਹਾੜ, ਜੰਗਲ ਜਾਂ ਮਾਰੂਥਲਾਂ ਨਾਲ ਢਕਿਆ ਹੈ। ਮਾਰੂਥਲ ਤਾਂ ਗੁਆਂਢੀ ਤੁਰਕਮੇਨਸਤਾਨ ਅਤੇ ਉਜਬੇਕਿਸਤਾਨ ਤੱਕ ਫੈਲੇ ਹਨ। ਦੱਖਣ ਅਤੇ ਦੱਖਣ - ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਕੈਸਪੀਅਨ ਸਾਗਰ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਰਲਸਾਗਰ ਦੀ ਸੀਮਾ ਉਜਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਬਾਲਕਾਸ਼ ਝੀਲ ਵਿਸ਼ਾਲਕਾਰ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਤੀਏਨ ਸ਼ਾਨ ਖੇਤਰ ਦੀ ਕੋਲਸਾਈ ਝੀਲਾਂ ਪਹਾੜ ਸਬੰਧੀ ਝੀਲਾਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇੱਥੇ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸੰਪਦਾ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸੂ - ਜਬਾਗਲੀ, ਅਲਮਾਟੀ, ਬਰਸਾ - ਕੇਲਮੇਸ, ਬਿਆਨ - ਆਉਲ, ਮਾਰਕੋਕਲ ਉਸਤੀਰਤ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਅਲਤਾਈ ਦੇ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵਲੋਂ ਗਿਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਘ ਦੀ ਸੰਸਾਰ ਧਰੋਹਰੋਂ ਵਿੱਚ ਸਟੇਪੀ ਖੇਤਰ ਸਰਿਆਰਕਾ ਦਾ ਨਾਮ 2008 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਨਮ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਲਾਬੀ ਫਲੇਮਿੰਗੋ, ਸਾਇਬੇਰਿਆਈ ਵਹਾਇਟ ਕ੍ਰੇਨ, ਡਲਮਾਟਿਅਨ ਪੇਲਿਕਨ ਅਤੇ ਪਲਾਸ਼ੀ ਫਿਸ਼ ਈਗਲ ਵਰਗੀ ਪਕਸ਼ੀਆਂ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਅਮਾਨਤ[ਸੋਧੋ]

ਤਰਜ, ਯਾਸਿਏ ( ਤੁਰਕਿਸਤਾਨ ) ਅਤੇ ਓਟਰਾਰ ਹਰਿਆ ਭਰਿਆ ( ਜਲਸਥਲ ) ਨੂੰ ਰੇਸ਼ਮ ਰਸਤੇ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਪਾਰਕ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਓਟਰਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਤੀ ਵਲੋਂ ਚੀਨ ਅਤੇ ਯੂਰੋਪ ਦੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਅਲਾਵੇ ਓਟਰਾਰ ਵਿੱਚ ਚੌਦਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਿਤ ਮਸਜਦ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।

ਜਨਵ੍ਰੱਤ[ਸੋਧੋ]

ਸਾਲ 2008 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ 1, 53, 40, 533 ਸੀ।

ਭਾਸ਼ਾ[ਸੋਧੋ]

ਕਜਾਖ ਭਾਸ਼ਾ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਰੂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।

ਧਰਮ[ਸੋਧੋ]

ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਪਾਰੰਪਰਕ ਧਰਮ ਮੁੱਖ ਹਨ।

ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰ # ਸਾਊਥ ਇੰਡੀਆ # ਅਯੈਪਨਸਵਾਮੀ

ਖਾਣ-ਪੀਣ[ਸੋਧੋ]

ਕਾਜਾਕ ਖਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰੇਡ ( ਪਾਵਰੋਟੀ ), ਤਰੀ ਅਤੇ ਸਬਜੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਨੂਡਲਸ ਅਕਸਰ ਘੋੜੇ ਦਾ ਮਾਸ ਦੇ ਸਾਸੇਜ ਖਾਧੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਣ ਵਿੱਚ ਮਾਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਬੱਕਰੇ ਅਤੇ ਗਾਂ ਦੇ ਮਾਸ ਦੇ ਅਲਾਵੇ ਮੱਛੀ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਿਲਾਵ ( ਜਾਂ ਪੁਲਾਉ ) ਖੱਟਾ ਅਤੇ ਮਿੱਠਾ ਦੋਨਾਂ ਸਵਾਦ ਵਿੱਚ ਮਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਸੁੱਕੇ ਫਲਾਂ ਦਾ ਵੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਦਹੀ ਜਿਵੇਂ ਵਿਅੰਜਨ ਵੀ ਖਾਧੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੀਣ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਬਹੁਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਲੋਕ ਚਾਹ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਜਾਂ ਨੀਂਬੂ ਮਿਲਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੱਤੀਆਂ ਵਾਲੀ ਚਾਹ ਬਿਨਾਂ ਚੀਨੀ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਦੇ ਵੀ ਪਸੰਦ ਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਕਾਮੀ ਸ਼ਰਾਬ ਵੋਦਕਾ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਹੈ।

ਏਟ - ਇੱਕ ਕਜ਼ਖ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਕਵਾਨ ਹੈ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ, ਕਜ਼ਾਕੀ ਜ਼ੈਮ ਦੇ ਨਾਲ ਬੀਫ, ਘੋੜੇ ਦਾ ਮੀਟ ਜਾਂ ਮਟਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਸੌਖਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਇਕ ਦਾ ਆਪਣਾ ਸੁਆਦ ਹੈ।

ਵਿਭਾਗ[ਸੋਧੋ]

ਕਜਾਖਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕੁਲ 14 ਪ੍ਰਾਂਤ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟੀਕੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ :