ਜਲੰਧਰ ਛਾਉਣੀ
ਜਲੰਧਰ ਛਾਉਣੀ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਛਾਉਣੀ ਕਸਬਾ ਹੈ।
ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਛਾਉਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 1848 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਐਂਗਲੋ-ਸਿੱਖ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਛਾਉਣੀ ਦਾ ਅਸਲ ਦਾਇਰਾ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਗੜਬੜੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਫੌਜਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ। ਸਾਲ 1920 ਵਿੱਚ, ਜਲੰਧਰ ਛਾਉਣੀ ਵਿੱਚ ਆਇਰਿਸ਼ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬਗਾਵਤ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੇ ਝੰਡੇ ਨੂੰ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਥਾਂ ਤੇ ਆਇਰਿਸ਼ ਗਣਰਾਜ ਦੇ ਝੰਡੇ ਨੇ ਲੇ ਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਡਬਲਿਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ (ਦੇਖੋ ਦ ਕਨਾਟ ਰੇਂਜਰਸ#ਮਿਊਟੀਨੀ ਇਨ ਇੰਡੀਆ, 1920 )।
ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਚਲੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਨੇ ਛਾਉਣੀ ਦਾ ਰੰਗ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਛਾਉਣੀ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਅਕਸ਼ਾਂਸ਼ 30° 18' ਅਤੇ ਲੰਬਕਾਰ 75°37' ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਤੇ 2 ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਛਾਉਣੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ 5 ਸਿਟੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਕਿ.ਮੀ. ਇਹ ਗ੍ਰੈਂਡ ਟਰੰਕ ਰੋਡ ਦੇ ਕੋਲ 89 ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ 371 ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਇਹ 5.87 ਵਰਗ ਮੀਲ (15.2 km²). ਇਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ-ਦਿੱਲੀ ਬਰਾਡ ਗੇਜ ਮੇਨ ਲਾਈਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਆਦਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਕਲਾਸ-1 ਏਅਰਫੀਲਡ 19 ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਰੇਲ ਅਤੇ ਸੜਕ ਦੁਆਰਾ ਜਲੰਧਰ ਛਾਉਣੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਥੇ ਕੋਠੀ #1 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਭਰਤੀ ਦਫ਼ਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਭਰਤੀ ਦਫਤਰ ਫੌਜ, ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਲਈ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸੀ। 1952 ਤੱਕ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਹੇ, ਪਹਿਲੇ ਭਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਲੰਧਰ ਦੁਆਬ ਦੇ ਕਰਨਲ ਦਿਲਬਾਗ ਸਿੰਘ ਮਿਨਹਾਸ ਸੀ।
ਜਲੰਧਰ ਛਾਉਣੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਛਾਉਣੀ ਹੈ ਜੋ 1848 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਐਂਗਲੋ-ਸਿੱਖ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਵੱਸਣ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਰਿਵਾਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਹਨ। 70% ਲੋਕ ਮਾਰਵਾੜੀ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਗੁਪਤਾ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ। 1920 ਵਿੱਚ ਆਇਰਿਸ਼ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਸੰਘ ਦੇ ਝੰਡੇ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਇਰਿਸ਼ ਗਣਰਾਜ ਨੇ ਜਲੰਦਰ ਛਾਉਣੀ ਤੋਂ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਜਲੰਧਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਮਿਲਟਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਜਲੰਧਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ 163 ਮੀਡੀਅਮ ਆਰਟਿਲਰੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ, 169 ਫੀਲਡ ਆਰਟਿਲਰੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ, 141 ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ (ਐਸਏਐਮ) ਰੈਜੀਮੈਂਟ, ਚੌਥੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਰਾਈਫਲਜ਼, ਬੰਗਾਲ ਸੈਪਰਸ ਦੀ ਚੌਥੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਿਗਨਲ ਬਟਾਲੀਅਨ ਲਈ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸਟੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ। ਉਪਰੋਕਤ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਛਾਉਣੀ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
2001 ਤੱਕ [update] ਭਾਰਤੀ census,[1] ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਲੰਧਰ ਛਾਉਣੀ ਦੀ ਜਣਸਂਖ੍ਯਾ 40,521 ਹੈ.
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)". Census Commission of India. Archived from the original on 2004-06-16. Retrieved 2008-11-01.