ਮੰਟੋ ਕੇ ਅਫ਼ਸਾਨੇ
| ਲੇਖਕ | ਸਆਦਤ ਹਸਨ ਮੰਟੋ |
|---|---|
| ਦੇਸ਼ | ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ |
| ਭਾਸ਼ਾ | ਉਰਦੂ |
ਮੰਟੋ ਕੇ ਅਫ਼ਸਾਨੇ (ਮੰਟੋ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ) ਸਆਦਤ ਹਸਨ ਮੰਟੋ ਦੁਆਰਾ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1940 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਪਿਛੋਕੜ[ਸੋਧੋ]
ਮੰਟੋ ਕੇ ਅਫ਼ਸਾਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1940 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਲੇਖਕ ਮੰਟੋ ਦਾ ਮੌਲਿਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਆਤਿਸ਼ ਪਰਾਏ ਸੀ।[1] ਇਸ ਦੂਜੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਮਾਸ਼ਾ (ਤਮਾਸ਼ਾ), ਤਾਕਤ ਕਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਅਤੇ ਇੰਕੀਲਾਬੀ (ਇਨਕਲਾਬੀ) ਦੇ ਪੁਨਰ-ਪ੍ਰਿੰਟ ਵੀ ਹਨ। ਦੁਬਾਰਾ ਛਾਪਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸੰਸਕਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[1]
ਤਤਕਰਾ[ਸੋਧੋ]
ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:[2]
- ਨਯਾ ਕਾਨੂੰਨ [lower-alpha 1]
- ਸ਼ਗਲ
- ਖੁਸ਼ੀਆ
- ਬਾਂਝ
- ਨਾਅਰਾ
- ਸ਼ਾਹ ਨਸੀ ਪਾਰ
- ਉਸ ਕਾ ਪਤੀ
- ਤਮਾਸ਼ਾ [lower-alpha 2]
- ਤਾਕਤ ਕਾ ਇਮਤਿਹਾਨ [lower-alpha 3]
- ਇੰਕੀਲਾਬੀ (ਇਨਕਲਾਬੀ) [lower-alpha 4]
- ਇਸਟੂਡੈਂਟ ਯੂਬੀਅਨ ਕੈਂਪ(ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਯੂਨੀਅਨ ਕੈਂਪ) [lower-alpha 5]
- ਸ਼ਰਾਬੀ [lower-alpha 6]
- ਸ਼ੁਸ਼ੂ
- ਮੇਰਾ ਔਰ ਉਸਕਾ ਇੰਤਿਕਾਮ
- ਮੌਸਮ ਕੀ ਸ਼ਰਤ
- ਬੇਗੂ
- ਫਾਹਾ
- ਮੰਤਰ
- ਟੇਹਰੀ ਲਕੀਰ
- ਮੋਮਬੱਤੀ ਕੇ ਆਂਸੂ
- ਦੀਵਾਲੀ ਕੇ ਦੀਏ
- ਪਹਿਚਾਨ
- ਡਰਪੋਕ
- ਦਸ ਰੁਪਏ
- ਮਿਸਿਜ਼ ਦੀ ਕੋਸਟਾ (ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ. ਡਿਕੋਸਟਾ)
- ਬਲੌਜ਼ (ਬਲਾਊਜ਼) [lower-alpha 7]
ਸਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਮੰਟੋ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਕਾਫ਼ੀ ਭਿੰਨਤਾ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੰਕਿਲਾਬੀ (ਇਨਕਲਾਬੀ), ਸ਼ਰਾਬੀ ਅਤੇ ਇਸਟੂਡੈਂਟ ਯੂਬੀਅਨ ਕੈਂਪ (ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਯੂਨੀਅਨ ਕੈਂਪ) ਵਰਗੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਿਆਸੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਦੀਆਂ ਹਨ।[1] ਨਯਾ ਕਨੂੰਨ (ਨਵਾਂ ਕਾਨੂੰਨ) ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਐਕਟ 1935 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਉਸਤਾਦ ਮੋਂਗੂ, ਇੱਕ ਟੋਂਗਾ-ਡਰਾਈਵਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਾਹੌਲ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।[1] ਤਮਾਸ਼ਾ ਪਹਿਲਾਂ ਰੁਸੀ ਅਫਸਾਰੇ (ਰੂਸੀ ਕਹਾਣੀਆਂ) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਤਿਸ਼ ਪਰੇ ਵਿੱਚ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੇ ਸਾਕੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਦਾ ਹੈ।[9]
ਮੰਟੋ ਨੇ ਸ਼ਗਲ, ਨਾਅਰਾ (ਸਲੋਗਨ) ਅਤੇ ਦਸ ਰੂਪਏ (ਦਸ ਰੁਪਏ) ਵਰਗੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਮੈਕਸਿਮ ਗੋਰਕੀ ਦੇ ਛੱਬੀ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ, ਸ਼ਗਲ ਕੁਝ ਅਮੀਰ ਆਦਮੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਦੇ ਅਗਵਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।[1] ਦਸ ਰੂਪਏ (ਦਸ ਰੁਪਏ) ਵਿੱਚ, ਉਹ ਸਰਿਤਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਮਾਸੂਮ ਮੁਟਿਆਰ ਜੋ ਇੱਕ ਪਾਰਟ ਟਾਈਮ ਵੇਸਵਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।[10]
ਮੰਟੋ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕੁਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ੁਸ਼ੂ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਔਰ ਉਸਕਾ ਇੰਤਿਕਾਮ (ਮੇਰਾ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਬਦਲਾ) ਵਿੱਚ ਰੋਮਾਂਸ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਕਿਸ਼ੋਰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹਨ।[1]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Flemming 1985.
- ↑ Flemming 1985b.
- ↑ Jalal 2013, p. 66.
- ↑ Flemming 1985, p. 6.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Flemming 1985, p. 41.
- ↑ Flemming 1985, p. 7.
- ↑ 7.0 7.1 Flemming 1985, p. 42.
- ↑ Flemming 1985, p. 56.
- ↑ Jalil 2012.
- ↑ Rumi 2012.
ਸਰੋਤ[ਸੋਧੋ]
- Flemming, Leslie A. (1985). Another Lonely Voice: The Life and Works of Saadat Hassan Manto (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Vanguard Books.
- Flemming, Leslie A. (1985b). "Manto Bibliography". Journal of South Asian Literature. 20 (2): 152–160. ISSN 0091-5637. JSTOR 40872787.
- Rumi, Raza (2012). "Reclaiming Humanity: Women in Manto's Short Stories". Social Scientist. 40 (11/12): 75–86. ISSN 0970-0293. JSTOR 23338872.
- Jalil, Rakhshanda (2012). "Loving Progress, Liking Modernity, Hating Manto". Social Scientist. 40 (11/12): 43–52. ISSN 0970-0293. JSTOR 23338869.
- Jalal, Ayesha (2013). The Pity of Partition: Manto's Life, Times, and Work across the India-Pakistan Divide (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Princeton University Press. ISBN 978-1-4008-4668-9.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:<ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found