ਯਮਦਰੋਕ ਝੀਲ
| ਯਮਦਰੋਕ ਝੀਲ | |
|---|---|
 | |
| ਗੁਣਕ | 28°56′N 90°41′E / 28.933°N 90.683°E |
| Basin countries | ਚੀਨ |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾਈ | 72 km (45 mi) |
| Surface area | 638 km2 (246 sq mi) |
| ਔਸਤ ਡੂੰਘਾਈ | 30 m (98 ft) |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੂੰਘਾਈ | 60 m (200 ft) |
| Surface elevation | 4,441 m (14,570 ft) |
ਯਮਦਰੋਕ ਝੀਲ, ਯਮਦਰੋਕ ਯੁਮਸੋ ਜਾਂ ਯਮਜ਼ੋ ਯੁਮਕੋ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਝੀਲ ਹੈ, ਇਹ ਤਿੱਬਤ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪਵਿੱਤਰ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ 72 km (45 mi) ਲੰਬਾ ਹੈ। ਝੀਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਰਫ਼ ਨਾਲ ਢਕੇ ਹੋਏ ਪਹਾੜਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਛੋਟੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖੁਆਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਝੀਲ ਦੇ ਦੂਰ ਪੱਛਮੀ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਆਊਟਲੈਟ ਸਟ੍ਰੀਮ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਰੰਗ ਕਾਰਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਫਿਰੋਜ਼ੀ ਹੈ।
ਲਗਭਗ 90 km (56 mi) ਝੀਲ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਤਿੱਬਤੀ ਸ਼ਹਿਰ ਗਿਆਂਸੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਲਹਾਸਾ 100 km (62 mi) ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਯਮਦੋਕ ਯੁਮਸੋ ਝੀਲ ਇੱਕ ਦੇਵੀ ਦਾ ਰੂਪਾਂਤਰ ਹੈ।
ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹੱਤਤਾ[ਸੋਧੋ]
.jpg)
ਪਹਾੜਾਂ ਵਾਂਗ, ਤਿੱਬਤੀ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਝੀਲਾਂ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਿਧਾਂਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਾਲੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਮਦਰੋਕ ਝੀਲ ਚਾਰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਦੈਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਦਲਾਈਲਾਮਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਥਾਨਕ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਤੱਕ ਹਰ ਕੋਈ ਉੱਥੇ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਦੋਰਜੇ ਗੇਗਕੀ ਸੋ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਚਾਰ "ਮਹਾਨ ਗੁੱਸੇ ਵਾਲੀਆਂ ਝੀਲਾਂ" ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2] ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੋਰ ਝੀਲਾਂ ਲਹਾਮੋ ਲਾ-ਸੋ, ਨਮਸੋ ਅਤੇ ਮਾਨਸਰੋਵਰ ਹਨ। ਝੀਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਵੀਤ ਵਜੋਂ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਜੀਵਨ-ਆਤਮਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਝੀਲ, ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸਦਾ ਪਾਣੀ ਸੁੱਕ ਗਿਆ ਤਾਂ ਤਿੱਬਤ ਹੁਣ ਰਹਿਣ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ।
ਝੀਲ, ਇਸ ਦੇ ਟਾਪੂ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਪਦਮਸੰਭਵ, ਦੂਜੇ ਬੁੱਧ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜੋ ਅੱਠਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਸਨ।[2] ਝੀਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਾਮਡਿੰਗ ਮੱਠ ਦਾ ਘਰ ਹੈ ਜੋ ਝੀਲ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਇਕ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਮੱਠ ਇਕਮਾਤਰ ਤਿੱਬਤੀ ਮੱਠ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਔਰਤ ਪੁਨਰ ਅਵਤਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਨੌਨਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸਦੀ ਔਰਤ ਮਠਾਠ ਲਗਭਗ ਤੀਹ ਭਿਕਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਨਨਾਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਾਮਡਿੰਗ ਮੱਠ ਉਹ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਔਰਤ ਅਵਤਾਰ ਲਾਮਾ, ਸਮਡਿੰਗ ਦੋਰਜੇ ਫਗਮੋ ਠਹਿਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਯਮਦਰੋਕ ਯੁਮਤਸੋ ਝੀਲ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ।[3]
ਅੱਜ, ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀ ਦੋਵੇਂ ਝੀਲ ਦੇ ਘੇਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਤੁਰਦੇ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ. ਝੀਲ ਦੇ ਟਾਪੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੇਡ ਜ਼ੋਂਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਰਥਿਕ ਮਹੱਤਤਾ[ਸੋਧੋ]
ਯਮਦਰੋਕ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ੌਲਾਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਆਬਾਦੀ ਦੁਆਰਾ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ, ਇਸ ਝੀਲ ਤੋਂ ਫੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਹਾਸਾ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਚੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਝੀਲ ਦੇ ਟਾਪੂ ਸਥਾਨਕ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਲਈ ਅਮੀਰ ਚਰਾਗਾਹ ਜ਼ਮੀਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Guide to Tibet - Things to do, Place to visit, Practicalities". 14 June 2017.
- ↑ 2.0 2.1 Petra Seibert and Lorne Stockman. "The Yamdrok Tso Hydropower Plant in Tibet: A Multi-facetted and Highly Controversial Project". Archived from the original on 2007-08-05. Retrieved 2007-06-29.
- ↑ "Lake Yamdrok Yumtso". Archived from the original on 2008-07-09.