ਟੀ. ਏ. ਸਰਸਵਤੀ ਅੰਮਾ
ਟੀ. ਏ. ਸਰਸਵਤੀ ਅੰਮਾ | |
|---|---|
 ਟੀ. ਏ. ਸਰਸਵਤੀ ਅੰਮਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ | |
| ਜਨਮ | 26 ਦਸੰਬਰ 1918 |
| ਮੌਤ | 15 ਅਗਸਤ 2000 |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਗਣਿਤ ਵਿਗਿਆਨੀ |
ਟੀ.ਏ. ਸਰਸਵਤੀ ਅੰਮਾ (ਟੇਕਥ ਅਮਯੰਕੋਟੁਕੁਰੁੱਸੀ ਕਲਾਥਿਲ ਸਰਸਵਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਟੀ.ਏ. ਸਰਸਵਤੀ ਅੰਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; 26 ਦਸੰਬਰ 1918[1] – 15 ਅਗਸਤ 2000) ਚੇਰਪੁਲਾਸਰੀ, ਪਲੱਕੜ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਕੇਰਲਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਇੱਕ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ।[2]
ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਸਰਸਵਤੀ ਅੰਮਾ ( ਚੇਰਪੁਲਾਚੇਰੀ, ਪਲੱਕੜ ਜ਼ਿਲੇ, ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ) ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਕੁੱਟੀਮਾਲੂ ਅੰਮਾ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਮਰਾਠ ਅਚੁਤਾ ਮੈਨਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਧੀ ਸੀ।[3] ਉਸ ਨੇ ਮਦਰਾਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਡਿਗਰੀ ਲਈ ਅਤੇ ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਡਾ. ਵੀ. ਰਾਘਵਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਸਰਸਵਤੀ ਅੰਮਾ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਕੇਰਲਾ ਵਰਮਾ ਕਾਲਜ, ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਰ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਾਲਜ, ਏਰਨਾਕੁਲਮ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਕਾਲਜ, ਰਾਂਚੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ 1973 ਤੋਂ 1980 ਤੱਕ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਨਰਾਇਣ ਟਰੱਸਟ ਮਹਿਲਾ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ, ਧਨਬਾਦ, ਝਾਰਖੰਡ ਦੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਸਾਲ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰਹਿ ਸ਼ਹਿਰ ਓਟੱਪਲਮ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ। 2000 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਟੀ.ਏ. ਰਾਜਲਕਸ਼ਮੀ ਮਲਿਆਲਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਹਾਣੀ-ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੇ 1965 ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।
ਅਕਾਦਮਿਕ ਕਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਕੇਰਲ ਮੈਥੇਮੈਟੀਕਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਨੇ 2002 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਾਲਾਨਾ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਪ੍ਰੋ. ਟੀ.ਏ. ਸਰਸਵਤੀ ਅੰਮਾ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਲੈਕਚਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[4][5] ਮਿਚਿਓ ਯਾਨੋ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਰਸਵਤੀ ਅੰਮਾ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ, ਕਿਤਾਬ ਨੇ "ਭਾਰਤੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨੀਂਹ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ"।[6]
ਡੇਵਿਡ ਮਮਫੋਰਡ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਿਮ ਪਲੋਫਕਰ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਮੈਥੇਮੈਟਿਕਸ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਨਾਲ, "ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਰਵੇਖਣ ਹੈ, ਦੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿੰਘ ਦਾ 1938 ਦਾ ਹਿੰਦੂ ਗਣਿਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ... ਸਰਸਵਤੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਲੱਭਣ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰਕ ਹੈ। ਅੰਮਾ (1979), ਜਿੱਥੇ, ਭਾਰਤੀ ਗਣਿਤ ਵਿੱਚ "ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ"।[7]
ਉਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ ਹੈ, ਜੋ ਵੈਦਿਕ ਸਾਹਿਤ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੈਦਿਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਸੁਲਬਾ ਸੂਤਰ, ਜੈਨ ਕੈਨੋਨੀਕਲ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੇ ਗਣਿਤਿਕ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਗਣਿਤ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਆਰੀਆਭੱਟ I ਅਤੇ II, ਸ਼੍ਰੀਪਤੀ, ਭਾਸਕਰ I ਅਤੇ II, ਸੰਗਮਗ੍ਰਾਮ ਮਾਧਵ, ਪਰਮੇਸ਼ਵਰ, ਨੀਲਕੰਠ, ਉਸ ਦੇ ਚੇਲੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਰੇਖਾਗਣਿਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਸਤਾਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗਣਿਤ-ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਮਹਾਵੀਰ, ਸ਼੍ਰੀਧਰ ਅਤੇ ਨਾਰਾਇਣ ਪੰਡਿਤਾ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਕਸ਼ਲੀ ਹੱਥ-ਲਿਖਤ ਦਾ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਮ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਗਣਿਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੀਜਗਣਿਤ ਅਤੇ ਗਣਨਾਤਮਕ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਸਬੂਤਾਂ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚਦੀ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਕੂਲ ਸੀ ਜੋ ਬੀਜਗਣਿਤਿਕ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਜਿਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ ਸੀ।[8]
ਚੁਨਿੰਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ[ਸੋਧੋ]
ਕਿਤਾਬ[ਸੋਧੋ]
- T.A. Sarasvati Amma (2007). Geometry in Ancient and Medieval India. Motilal Banarsidass Publishers Limited. pp. 277. ISBN 978-81-208-1344-1.
ਪੇਪਰ[ਸੋਧੋ]
- T.A. Sarasvati Amma (1958–1959). "Sredi-kshetras Or Diagrammatic representations of mathematical series". Journal of Oriental Research. 28: 74–85.
- T.A. Sarasvati Amma (1961). "The Cyclic Quadrilateral in Indian Mathematics". Proceedings of the All-India Oriental Conference. 21: 295–310.
- T.A. Sarasvati Amma (1961–1962). "The Mathematics of the First Four Mahadhikaras of Trilokaprajnapati". Journal of Ganganath Jha Research Institute. 18: 27–51.
- T.A. sarasvati Amma (1962). "Mahavira's Treatment of Series". Journal of Ranchi University. I: 39–50.
- T.A. Sarasvati Amma (1969). "Development of Mathematical Ideas in India". Indian Journal of History of Science. 4: 59–78.
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1094 of the Kollam Era translates to 26 December 1918. See https://www.mobilepanchang.com/malayalam/malayalam-month-calendar.html?date=26/12/1918
- ↑ Gupta, R.C. (2003). "Obituary: T.A. Sarasvati Amma" (PDF). Indian Journal of History of Science. 38 (3): 317–320. Archived from the original (PDF) on 16 March 2012.
- ↑ Gupta, R.C. (2003). "Obituary: T.A. Sarasvati Amma" (PDF). Indian Journal of History of Science. 38 (3): 317–320. Archived from the original (PDF) on 16 March 2012.Gupta, R.C. (2003). "Obituary: T.A. Sarasvati Amma" (PDF). Indian Journal of History of Science. 38 (3): 317–320. Archived from the original (PDF) on 16 March 2012.
- ↑ Gupta, R.C. (2003). "Obituary: T.A. Sarasvati Amma" (PDF). Indian Journal of History of Science. 38 (3): 317–320. Archived from the original (PDF) on 16 March 2012.Gupta, R.C. (2003). "Obituary: T.A. Sarasvati Amma" (PDF). Indian Journal of History of Science. 38 (3): 317–320. Archived from the original (PDF) on 16 March 2012.
- ↑ Fraser, Craig. "Report on the Awarding of the Kenneth O. May Prize". International Commission on the History of Mathematics. Archived from the original on 21 July 2010. Retrieved 7 June 2010.
- ↑ Yano, Michio (1983). "Review of Geometry of Ancient and Medieval India by T. A. Sarasvati Amma". Historia Mathematica. 10: 467–470. doi:10.1016/0315-0860(83)90014-9.
- ↑ Mumford, David (March 2010). "Book Review" (PDF). Notices of the AMS. 57 (3).
- ↑ Sarasvati Amma, T. A. (1999). Book Review by Google. Motilal Banarsidass Publ. ISBN 9788120813441. Retrieved 28 May 2010.