ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ
| ਏਜੰਸੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
|---|---|
| ਸਥਾਪਨਾ | ਮਈ 1994 |
| ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ | ਪੰਜਾਬ |
| ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ | ਐਸਸੀਓ 49, ਸੈਕਟਰ 17-ਈ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ - 160017 |
| ਏਜੰਸੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ |
|
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | www |
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਆਜ਼ਾਦ, ਨਿਰਪੱਖ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣ। ਧਾਰਾ 243K ਅਤੇ 243 ZA ਅਤੇ ਅਨੁਛੇਦ 324 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਪਬੰਧਾਂ ਵਾਲਾ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਥਾਨਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾਵਾਂ, ਨਗਰ ਨਿਗਮਾਂ, ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਲਈ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ[ਸੋਧੋ]
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਗਠਨ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਸਾਲ 1950 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1][2] ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਰਾਜਪਾਲ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[3][4] ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਗੋਆ ਰਾਜ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੂੰ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜ ਲਈ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਆਧਾਰ ਅਤੇ ਢੰਗ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਐਸ ਕਰੁਣਾ ਰਾਜੂ ਨੇ ਸਾਲ 2022 ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਵਿਆਪੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਲਈ ਸਮੀਖਿਆ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ।[5]
ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ[ਸੋਧੋ]
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ:[1][6]
- ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਗਰ ਨਿਗਮਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਾਲਾ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕਰੋ।
- ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਗਰ ਨਿਗਮਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣੀਆਂ।[7]
- ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਗਰ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਾਲਾ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ।
- ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਗਰ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣੀਆਂ
- ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਗਰ ਨਿਗਮਾਂ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜਨ ਦੇ ਯੋਗ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ।
- ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਗਰ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣੀਆਂ।
- ਸਥਾਨਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਆਦਰਸ਼ ਚੋਣ ਜ਼ਾਬਤੇ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।[8]
- ਨਵੇਂ ਜੋੜਾਂ ਨਾਲ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨਾ
- ਹਟਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨਾ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹੋਵੇ।
- ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਗਰ ਨਿਗਮਾਂ ਲਈ ਹੋਈਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਐਲਾਨ।
- ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਗਰ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਲਈ ਹੋਈਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਐਲਾਨ।
- ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਮੁੜ ਚੋਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦੇਣਾ।
- ਰਾਜ ਵਿਆਪੀ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ।[5][9]
ਰਚਨਾ[ਸੋਧੋ]
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿੰਨੇ ਮੈਂਬਰ ਸਟੇਟ ਐਕਟ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਹਨ।[5] ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸੁਤੰਤਰ ਵਿਅਕਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਕੇਂਦਰ ਜਾਂ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਹੁਦਾ ਜਾਂ ਅਹੁਦਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।[10]
ਡਾ: ਐਸ ਕਰੁਣਾ ਰਾਜੂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਨ।[11] ਉਸਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਮਿਆਦ 5 ਸਾਲ ਹੋਵੇਗੀ ਜਾਂ 65 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਜੋ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਵੇ।
ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਲੋੜਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ 73ਵੀਂ ਅਤੇ 74ਵੀਂ ਘੋਸ਼ਣਾ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[12] ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਗਠਨ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਧਾਰਾ 243K ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਧਾਰਾ 324 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[2]
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 "WHAT IS ELECTION COMMISSION OF INDIA (ECI)?". Business Standard India. Retrieved 6 December 2021.
- ↑ 2.0 2.1 "State election panels: Independent of central EC, with similar powers". The Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 12 April 2018. Retrieved 6 December 2021.
- ↑ "India Code: Section Details". www.indiacode.nic.in. Retrieved 6 December 2021.
- ↑ "State Election Commissioner Conditions of Service Rules, 1994". www.bareactslive.com. Retrieved 6 December 2021.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 "Punjab assembly polls 2022: Chief Electoral Officer holds review meeting" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). ANI News. 8 December 2021. Retrieved 9 December 2021.
- ↑ "Election Commission directs all state electoral officers to immediately redress all pending voter applications". The Statesman. 23 November 2021. Retrieved 6 December 2021.
- ↑ "Punjab local body elections on February 14" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Tribuneindia News Service. 16 January 2021. Retrieved 10 December 2021.
- ↑ "No code of conduct in Punjab from Dec 23, clarifies CEO" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). The Indian Express. 9 December 2021. Retrieved 10 December 2021.
- ↑ "Punjab gears up for 2022 Assembly elections" (in Indian English). The Hindu. 14 September 2021. Retrieved 10 December 2021.
- ↑ "State election commissioners should be independent, says SC". www.telegraphindia.com. 13 March 2021.
- ↑ "Punjab election: State Election panel to conduct webcasting to avoid violations of code of conduct" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). ANI News. 7 December 2021. Retrieved 9 December 2021.
- ↑ "India State Election - Find information of all State elections in India". www.elections.in. Retrieved 6 December 2021.