ਮਿਲਮ, ਭਾਰਤ
ਮਿਲਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪਿਥੌਰਾਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਜੌਹਾਰ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਆਖਰੀ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਗੋਰੀ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਮਿਲਮ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਿਲਮ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੋਈ ਜੌਲਜੀਬੀ ਵਿਖੇ ਕਾਲੀ ਗੰਗਾ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਤਿੱਬਤ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਪਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਮਿਲਮ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜੀ ਲਾਂਘਿਆਂ ( ਉਨਟਾ ਧੂਰਾ, ਜੰਡੀ ਧੂਰਾ ਅਤੇ ਕਿੰਗਰੀਬਿੰਗਰੀ ਧੂਰਾ) ਤੋਂ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨਮਾ ਮੰਡੀ ਤੱਕ ਦੇ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਹੈ। 1962 ਦੀ ਚੀਨ-ਭਾਰਤ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਹੱਦ ਬੰਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਮਿਲਮ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨਾਲ਼ ਇੱਕ ਭੂਤ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਹ 500 ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਾਲ਼ਾ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਵਪਾਰ ਕੇਂਦਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਤਿੱਬਤ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਵਪਾਰ ਬੰਦ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਮੁਨਸ਼ਿਆਰੀ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵਸ ਗਏ ਹਨ। ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਉੱਥੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚਿਕਿਤਸਕ ਪੌਦਿਆਂ, ਉਚਾਈ ਵਾਲੇ ਬਕਵੀਟ ਅਤੇ ਜੰਭੂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤਿੱਬਤੀ ਵਪਾਰੀ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬੋਰੈਕਸ, ਕੀਮਤੀ ਪੱਥਰ, ਪਸ਼ਮੀਨਾ ਅਤੇ ਨਮਕ ਦਾ ਵਪਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਮਿਲਮ ਦੇ ਵਾਸੀ ਵੀ ਖੱਚਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਚਾਵਲ, ਸੂਤੀ ਕੱਪੜੇ, ਗੁੜ, ਖੰਡ ਆਦਿ ਤਿੱਬਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਚਣ ਲਈ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਤਿੱਬਤ ਖੇਤਰ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੰਡਿਤ-ਖੋਜਕਾਰ ਨੈਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਇਸੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੋਕ[ਸੋਧੋ]
- ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਾਵਤ (1850-1921), ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਰਾਏ ਬਹਾਦੁਰ ਵਜੋਂ ਆਨਰੇਰੀ ਸਿਰਲੇਖ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਖੋਜੀ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਟੋਏ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ (1 : 63,360) ਸਕੇਲ ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। [1]
- ਨੈਨ ਸਿੰਘ ਰਾਵਤ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ CIE ਵਜੋਂ ਆਨਰੇਰੀ ਲਕਬ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਖੋਜੀ ਸੀ, ਉਹ ਖੋਜੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਾਵਤ ਦਾ ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ ਸੀ। [2] ਉਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਥੋਕ ਜਾਲੁੰਗ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਠੰਡਾ ਸਥਾਨ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਗਿਆ ਸੀ। [3] [4]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- ਕਾਲਾਪਾਣੀ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ BALASUNDARAM, M., DUBE, A. Ramgarh, 1973, "Structure, India", Nature (journal), 242, 40 doi:10.1038/242040a0.
- ↑ "Nain Singh Rawat's 187th birthday". Google. Alphabet. Retrieved 24 April 2019.
- ↑ Hopkirk, p. 39.
- ↑ Wade., Davis (2012). Into the Silence : The Great War, Mallory, and the Conquest of Everest. New York: Vintage Books. p. 49. ISBN 9780375708152. OCLC 773021726.
The pundit Nain Singh, the first surveyor to fix the location of the Tibetan capital, traveled on foot from Sikkim to Lhasa and then all over central Tibet, walking 1,580 miles, or 3,160,000 paces, each counted.