ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ
| ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ | |
|---|---|
.svg) ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ | |
| ਸਰਗਰਮ | 1941 - ਮੌਜੂਦ |
| ਦੇਸ਼ |  ਭਾਰਤ |
| ਬ੍ਰਾਂਚ |  ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ |
| ਕਿਸਮ | ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ |
| ਭੂਮਿਕਾ | ਇਨਫੈਂਟਰੀ |
| ਆਕਾਰ | 19 ਬਟਾਲੀਅਨਾਂ |
| ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਸੈਂਟਰ | ਫ਼ਤਹਿਗਗੜ੍ਹ, ਉਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |
| ਮਾਟੋ | ਦੇਗ ਤੇਗ ਫਤਿਹ (Prosperity in Peace and Victory in War) |
| ਸਨਮਾਨ |
|
| ਅਧਿਕਾਰਤ ਚਿੰਨ੍ਹ | |
| ਜੰਗੀ ਨਾਅਰਾ | ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ, ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਆਕਾਲ! |
ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਇੱਕ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟ੍ਰੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਹੈ।[1] ਇਹ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਦੇ 23ਵੇਂ, 32ਵੇਂ ਅਤੇ 34ਵੇਂ ਰਾਇਲ ਸਿੱਖ ਪਾਇਨੀਅਰਜ਼ ਦੀ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਇਕਾਈ ਹੈ। ਇਹ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਭਰਤੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਦੀ ਬਹੁਪੱਖਤਾ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਸਿਆਚਿਨ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ 'ਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।[1][ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ] ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਫੋਰਸ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਵੀ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਮਾਟੋ "ਦੇਗ ਤੇਗ ਫਤਿਹ" ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ"।
ਇਸ ਆਦਰਸ਼ ਵਾਕ ਦਾ ਦਸਵੇਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿਂਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਖਾਲਸਾ ਰੱਖਿਆ। ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦਾ ਟੋਪੀ ਬੈਜ ਇੱਕ ਚੱਚੱਕਰਾਮ ਜਾਂ ਕੁਇਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਊਂਟਡ ਕਿਰਪਾਨ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਚਿੰਨ੍ਹ ਖਾਲਸਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਅਕਾਲੀ ਨਿਹੰਗ ਵੰਸ਼ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਦੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਦੇ 32ਵਾਂ, 32ਵੇਂ ਅਤੇ 34ਵੇਂ ਰਾਇਲ ਸਿੱਖ ਪਾਇਨੀਅਰ, ਸਾਰੇ 1857 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। 23ਵੀਂ ਸਿੱਖ ਪਾਇਨੀਅਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਦੀ 15ਵੀਂ (ਪਾਇਨੀਅਰ ਰੈਜੀਮੈਂਟ) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਭਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪਾਇਨੀਅਰ ਸਨ, ਪਰ ਉਹ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਪਾਇਨੀਅਰ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੂਜੀ ਅਫੀਮ ਜੰਗ, ਅਬੀਸੀਨੀਆ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ, ਦੂਜੀ ਐਂਗਲੋ-ਅਫਗਾਨ ਜੰਗ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। 32ਵੇਂ ਸਿੱਖ ਪਾਇਨੀਅਰਾਂ ਅਤੇ 34ਵੇਂ ਸ਼ਾਹੀ ਸਿੱਖ ਪਾਈਨੀਅਰਾਂ ਨੂੰ 1857 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਸੈਪਰਜ਼ ਵਜੋਂ ਉਭਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1857 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਰੋਹ, ਦੂਜੇ ਐਂਗਲੋ-ਅਫਗਾਨ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਲੜੀ। ਸੰਨ 1922 ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਸਿੰਗਲ ਬਟਾਲੀਅਨ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਹੁ-ਬਟਾਲੀਅਨ ਰੇਜੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 23ਵੀਂ, 32ਵੀਂ ਅਤੇ 34ਵੀਂ ਸਿੱਖ ਪਾਇਨੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਤੀਜੇ ਸਿੱਖ ਪਾਈਨੀਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[2] ਦਾ ਨਾਮ 1929 ਵਿੱਚ ਕੋਰ ਆਫ਼ ਸਿੱਖ ਪਾਇਨੀਅਰਜ਼ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1933 ਵਿੱਚ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਫਿਰ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਮਜ਼ਹਬੀ ਅਤੇ ਰਾਮਦਸੀਆ ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਉਭਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਬਟਾਲੀਅਨ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1941 ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਰਾਮਦਾਸੀਆ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਭਰਤੀ ਖੋਲ੍ਹੀ ਗਈ।[3] ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਪਾਇਨੀਅਰਜ਼ ਦੇ ਕੋਰ ਦੇ ਜੰਗੀ ਸਨਮਾਨ, ਰੰਗ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀਆਂ। ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦਾ ਨਾਮ ਫਿਰ 1944 ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਕੇ ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਜ਼ਹਬੀ ਜਾਂ ਰਘਰੇਤੇ ਸਿੱਖ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜਪੂਤ ਜਾਂ ਰਣਘਰ (ਰਾਜਪੂਤ ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ 'ਰਾਜੇ-ਦੇ-ਪੁੱਟ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਪੂਤ ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਸੈਂਟਰ ਨੂੰ ਫਤਿਹਗਡ਼੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫਰੂਖਾਬਾਦ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕੋ ਮੂਲ ਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਾਤੀ ਦੇ ਮੂਲ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਅਰਥਾਤ ਮਜ਼ਹਬੀ ਸਿੱਖ ਜਾਂ ਰੰਗਰੇਟੇ ਸਿੱਖ (ਰਾਜਪੂਤ/ਰਣਘਰ) ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ 1987 ਵਿੱਚ 'ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਅਸ਼ੋਕ' ਦੁਆਰਾ 'ਮਜ਼ਹਬੀ ਸਿਖ ਦਾ ਇਥਾਸ' ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਪੁਸਤਕ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖ ਪਾਇਨੀਅਰਜ਼ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਸ਼ੁੱਧ ਜਾਂ ਸੰਪੂਰਨ ਮਜ਼ਹਬੀ ਸਿੱਖ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਸੀ ਜੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਵਿਭਾਜਿਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਫਰੀਦਕੋਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬੰਸ ਬਹਾਦਰਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ 'ਬੰਸ ਬਹਾਦੁਰ ਬਰਾੜ' ਸੀ।
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ[ਸੋਧੋ]
ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਅਲਾਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਗੋਆ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ[ਸੋਧੋ]
1961 ਵਿੱਚ ਗੋਆ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦੌਰਾਨ, ਦੂਜੀ ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਬਟਾਲੀਅਨ, ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਨੇ 50ਵੀਂ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ। ਬਟਾਲੀਅਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੱਛਮੀ ਕਾਲਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਹਮਲੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਜ਼ੋਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।[4] ਪਣਜੀ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣਨ ਲਈ ਮਾਈਨਫੀਲਡਾਂ, ਸਡ਼ਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਅਤੇ ਚਾਰ ਨਦੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧੇ।
ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਪਵਨ[ਸੋਧੋ]
13ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ, ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਨੂੰ 1987 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਰੱਖਿਆ ਬਲ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਪਵਨ ਦੌਰਾਨ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 13 ਸਿੱਖ ਐਲ. ਆਈ. ਦੇ ਸੈਨਿਕ ਜਾਫਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੈਲੀਡ੍ਰੌਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਇੱਕ ਕਾਰਵਾਈ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਜਾਫਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਿਖੇ ਲਿੱਟੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨੂੰ ਫਡ਼ਨਾ ਸੀ। ਖੁਫੀਆ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਅਸਫਲਤਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈ। ਮੇਜਰ ਬੀਰੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਡੈਲਟਾ ਕੰਪਨੀ, 13 ਸਿੱਖ ਐੱਲ. ਆਈ., ਹੈਲੀ-ਡ੍ਰੌਪ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਕੰਪਨੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਲਿੱਟੇ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤੀ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਆਰਪੀਜੀ ਅਤੇ. 50 ਕੈਲੀਬਰ ਮਸ਼ੀਨ ਗਨ ਦੇ ਗੋਲਿਆਂ ਨਾਲ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਘਾਤ ਲਾ ਕੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਹੋਰ ਡ੍ਰੌਪ ਅਸੰਭਵ ਸਨ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, 360 ਸਿੱਖ ਐਲ. ਆਈ. ਸੈਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ 30 ਹੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੇਜਰ ਬੀਰੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਪਲਟਨ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ, ਸਬ-ਕਮਾਂਡਰ, ਸਬ-ਇੰਸਪੈਕਟਰ, ਸਬ-ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸਬ-ਕਮਿਸ਼ਨਰ, ਸਬ-ਮੈਡੀਕਲ ਅਫਸਰ, ਸਬ-ਚੇਅਰਮੈਨ, ਸਬ-ਚੀਫ਼, ਸਬ-ਮੈਨੇਜਰ, ਸਬ-ਕਮਾਂਡ, ਸਬ-ਗਵਰਨਰ, ਸਬ-ਸੁਪਰਡੈਂਟ, ਸਬ-ਕਾਬਲਟਰ, ਸਬ-ਕਮਾਂਡਿੰਗ, ਸਬ-ਸਟਾਫ, ਸਬ-ਸਟਾਫ਼, ਸਬ-ਕਲੱਬ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਸੰਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਘੇਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ, ਡੀ ਕੋਇ ਦੇ 30 ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮੇਜਰ ਬੀਰੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਬ. ਸੰਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਸਵੇਰੇ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ ਤੱਕ ਸਿਰਫ 3 ਸੈਨਿਕ ਬਚੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੇਨੇਟ ਲਗਾਏ ਅਤੇ ਚਾਰਜ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 2 ਲਿੱਟੇ ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਤੀਜੇ, ਸੈਪ. ਗੋਰਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕੈਦੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਡੀ ਕੋਇ ਦੇ 30 ਸੈਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 29 ਜੋ ਉੱਤਰੇ ਸਨ, ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।
40 ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀ ਬਚੇ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ 4 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਬਿਨਾਂ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਲਡ਼ੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਰਦਾਸ ਨੇ ਲਿੱਟੇ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਾਠੀਆਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਮਾਰੇ ਗਏ।
ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਭਾਰੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਫੌਜਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਐਲ. ਆਈ. ਵਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੀ. ਐਮ. ਜੀ. ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ 50 ਗੋਲੇ ਪਏ ਸਨ। ਸਤੰਬਰ ਗੋਰਾ ਸਿੰਘ ਅਨੁਸਾਰ, ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਹਥਿਆਰ, ਵਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਮਾਨ ਖੋਹ ਲਏ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨੰਗੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਦੇ ਬੋਧੀ ਨਾਗਰਾਜ ਵਿਹਾਰ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤੇਲ ਦੀ ਇੱਕ ਬੈਰਲ ਨਾਲ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਲਿੱਟੇ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਪਲਾਲੀ ਵਿਖੇ ਆਈ. ਪੀ. ਕੇ. ਐੱਫ. ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਜ਼ਾਹਰਾ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿਅਰਥ ਰਹੀਆਂ। ਲਾਸ਼ਾਂ ਸੜ੍ਹਨ ਲੱਗੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਇਕਾਈਆਂ[ਸੋਧੋ]
_to_participate_in_Malabar_2006.jpg)
- ਪਹਿਲੀ ਬਟਾਲੀਅਨ
- ਦੂਜੀ ਬਟਾਲੀਅਨ
- ਤੀਜੀ ਬਟਾਲੀਅਨ
- ਚੌਥੀ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 5ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 6ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 7ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 8ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 9ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 10ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 11ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 12ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 13ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 14ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 15ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 16ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 17ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 18ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
- 19ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ
ਟੈਰੀਟੋਰੀਅਲ ਆਰਮੀ (ਟੀ. ਏ.)
- 103ਵੀਂ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਟੈਰੀਟੋਰੀਅਲ ਆਰਮੀ (ਸਿੱਖ ਲੀ.: ਲੁਧਿਆਣਾ, ਪੰਜਾਬ)
- 158ਵੀਂ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਟੈਰੀਟੋਰੀਅਲ ਆਰਮੀ (ਸਿੱਖ ਲੀ) (ਘਰ ਅਤੇ ਹਿਰਥ) ਜੰਗਲਾਤ, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ
- 163ਵੀਂ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਟੈਰੀਟੋਰੀਅਲ ਆਰਮੀ (ਸਿੱਖ ਲੀ) (ਘਰ ਅਤੇ ਹਿਰਥ) ਹੈਦਰਬੀਘ, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਈਫਲਜ਼ (ਆਰ. ਆਰ.)
- 2 ਆਰ. ਆਰ.
- 19 ਆਰ. ਆਰ.
- 49 ਆਰ. ਆਰ.
9ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੇ ਰਾਇਲ ਮਰੀਨਜ਼ ਦੇ ਸਮਾਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਲ-ਥਲ ਹਮਲੇ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਸਭਿਆਚਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਚੱਚੱਕਰਾਮ ਅਤੇ ਕਿਰਪਾਨ ਅਕਾਲੀ ਨਿਹੰਗ ਆਰਡਰ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਿਤ ਹਥਿਆਰ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਯੋਧਾ ਭਿਕਸ਼ੂ ਆਰਡਰ ਹਨ।[5] ਅਤੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਕ੍ਰਮ ਉੱਤੇ ਮਜ਼ਹਬੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੱਚੱਕਰਾਮ ਅਤੇ ਕਿਰਪਾਨ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਕੈਪ ਬੈਜ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।
ਆਪਣੀਆਂ ਭਰਤੀਆਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੂਲ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਿੱਖ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਮਜਬੂਤ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਭਾਂਗਰਾ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ, ਜੋ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਨਿਯਮਿਤ ਮਨੋਰੰਜਨ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੰਮਕਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਦੀ ਪੱਗ ਉੱਤੇ ਚੱਕਰ ਹਨ। ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਆਪਣੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪੂਜਾ ਲਈ ਆਪਣਾ ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਜੀਵਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦ ਕਿਰਤਾਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਪੂਜਾ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਤ ਸਿਪਾਹੀ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ।[6] ਤੌਰ ਉੱਤੇ, ਮਜ਼ਹਬੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੀ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਖਾਲਸਾ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਾਰ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਰਦਾਸ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਲੜਾਈ ਵਿੱੱਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੇ ਗਠਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਰੱਤਰੇ ਦੇ ਸਿੱਖ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਦਾਡ਼੍ਹੀ ਨਹੀਂ ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਲਡ਼ਾਈ ਵਿੱਚ 3 ਫੁੱਟ ਲੰਬੀਆਂ ਤਲਵਾਰਾਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਮਾਟੋ, ਦੇਗ ਤੇਗ ਫਤਿਹ ("ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ") ਵੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਭਾਵਨਾ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਜਾਂ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਸ ਨੈਤਿਕਤਾ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਸਹਿ-ਹੋਂਦ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤਲਵਾਰ ਨੂੰ ਉਤਾਰਨਾ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ। ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦਾ ਯੁੱਧ ਰੋਣਾ ਹੈ "ਜੋ ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ, ਸਤ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ!" ਭਾਵ "ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਪਡ਼੍ਹਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜਿੱਤਦਾ ਰਹੇਗਾ!"
ਭਰਤੀ[ਸੋਧੋ]
ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਇੱਕ "ਸਿੰਗਲ ਕਾਸਟ" ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਹੈ।[7] ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਸਿਰਫ ਮਜ਼ਹਬੀ ਅਤੇ ਰਾਮਦਾਸੀਆ ਸਿੱਖਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[8] ਮਜ਼ਹਬੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਹਬੀ ਸਿਖ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਪਛਾਣ ਪੱਤਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਅਧਿਕਾਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟ[ਸੋਧੋ]
- 1 ਅਸ਼ੋਕ ਚੱਕਰ[9]
- 15 ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ
- 16 ਕੀਰਤੀ ਚੱਕਰ
- 23 ਵੀਰ ਚੱਕਰ
- 28 ਸ਼ੌਰਿਆ ਚੱਕਰ
- 182 ਸੈਨਾ ਮੈਡਲ
- 14 ਪਰਮ ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ
- 28 ਅਤਿ ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ
- 13 ਯੁੱਧ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ
- 17 ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ
- 109 ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ
- 322 ਸੀ. ਓ. ਏ. ਐੱਸ. ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪੱਤਰ[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ[ਸੋਧੋ]
- ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਬਾਬਾਜੀ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਐਮਵੀਸੀ ਅਤੇ ਬਾਰ (ਐਮਵੀਸੀ) ਨੂੰ ਦੋ ਵਾਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
- ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਪੀ. ਕੇ. ਨੰਦਗੋਪਾਲ
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 Anniversary Celebrations of Sikh LI Archived 3 February 2011 at the Wayback Machine.
- ↑ Home, DC; Shebbeare, RH. "The Story of the Renowned and the Redoubtable Sikh Light Infantry". Archived from the original on 15 April 2009. Retrieved 18 February 2016.
- ↑ Full text of "The Sikhs of the Punjab"
- ↑ BHARAT RAKSHAK MONITOR: Volume 4(3) Archived 4 February 2013 at the Wayback Machine.
- ↑ McQueen. Sir. J.W and Baaghaa. A.S (1994) Unseen faces and untold cases, heroes and villains of Sikh rule, Volume 8 of Series in Sikh history and culture. Bahri Publications p106
- ↑ Sikh army regiments infantry valour war
- ↑ Wilkinson, Steven I. (2015). Army and Nation: The Military and Indian Democracy Since Independence. Harvard University Press. p. 41. ISBN 978-0-674-72880-6.
Some regiments, such as the Sikh Regiment and Sikh Light Infantry, are "single class," and therefore recruit combat troops only from members of a specified class, such as Jat Sikhs and Mazhabi and Ramdasia Sikhs.
- ↑ Kundu, Apurba (1994). "The Indian Armed Forces' Sikh and Non-Sikh Officers' Opinions of Operation Blue Star". Pacific Affairs. 67 (1): 48. doi:10.2307/2760119. JSTOR 2760119.
Moreover, with the exception of Gurkhas (recruited in Nepal), Sikhs remain the only community to have infantry regiments drawn exclusively from their own numbers: the Sikh Regiment (manned, though not officered, by high-caste Jat Sikhs) and the Sikh Light Infantry (manned entirely by Mazhabi, or Scheduled Caste, "untouchable" Sikhs.
- ↑ Aggarwal, Rashmi (January 0101). "Ashoka Chakra Recipients".