ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ (ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼)
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ (ਬਾਂਗਲਾ: বাংলাদেশের প্রধানমন্ত্রী, ਬਾੜਗਲਾਦੇਸ਼ੇਰ ਪ੍ਰੋਧਾਨਮੋਂਤਰੀ), ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਜਪ੍ਰਮੁੱਖ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਥਾਪਤ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਹੁਦਾ ਹੈ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ ਸ਼ਾਸਿਤ ਅਤੇ ਸੰਸਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਰਾਸ਼ਟਰਪ੍ਰਮੁੱਖ, ਉਥੇ ਹੀ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸਰਕਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਤੇ ਰਾਜਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ ਇਕੱਠੇ ਰੂਪ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਨਿਅੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮਿਲ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਨੀਤੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਕੁਲ ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ, ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸਤੁਤੀ ਬਚਾਉ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਸਦਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਦਲ ਦੇ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾਧਾਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਵੀ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੀ ਸਹੁੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਦਿਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਨਿਯੁਕਤੀ
[ਸੋਧੋ]ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਸਾਂਸਦ ਆਮ ਚੋਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਦ (ਜਾਤੀਯੋ ਸ਼ੌਂਸ਼ੋਦ) ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਦਲ (ਜਾਂ ਗੰਢ-ਜੋੜ) ਦੇ ਨੇਤਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸਮਤ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੈਬਨਿਟ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੇ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਮੰਤਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 90 % ਮੈਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਹੋਰ 10% ਮੈਂਬਰ, ਗੈਰ ਸਾਂਸਦ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕ ਜਾਂ ਟੇਕਨੋਕਰੇਟ ਜੋ ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਚੁੱਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸਾਂਸਦ ਹੋਣ ਨਾਲ ਨਾਲਾਇਕ ਨਾ ਹੋਣ, ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਲਿਖਤੀ ਅਨੁਰੋਧ ਉੱਤੇ ਸੰਸਦ ਭੰਗ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਗਠਨ
[ਸੋਧੋ]ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਦ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਵਿਧਾਇਕ ਸਦਨ ਹੈ। ਇਸ 350 - ਮੈਂਬਰੀ ਇੱਕ ਸਦਨੀ ਵਿਧਾਇਕਾ ਦੇ ਕੁਲ ਆਸਣਾਂ ਵਿੱਚ 300 ਆਸਨ ਜਨਤਾ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੁਪ ਨੂੰ ਚੁਣੇ ਹੋਇਆ ਸਾਂਸਦਾਂ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰਹਿੰਦ-ਖੂਹੰਦ 50 ਆਸਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਰਾਖਵੀਂਆਂ ਹਨ। ਰਾਖਵਿਆਂ ਆਸਣਾ ਦੇ ਨਾਰੀ ਸਦੱਸਗਣ, ਮੌਜੂਦਾ 300 ਸਾਂਸਦਾਂ ਦੇ ਮਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਰੋਕਸ਼ ਨਿਰਵਾਚਨ ਪੱਧਤੀ ਤੋਂ ਚੁੱਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਸਾਂਸਦ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 5 ਸਾਲ ਦਾ ਹੁਦਾ ਹੈ।