ਖ਼ਲੀਲ ਬਿਨ ਅਹਿਮਦ
| ਮੁਸਲਿਮ ਵਿਦਵਾਨ ਅਲ-ਫ਼ਰਾਹੀਦੀ | |
|---|---|
 ਅਲ-ਫ਼ਰਾਹੀਦੀ ਦਾ ਬੁੱਤ ਬਸਰਾ ਵਿੱਚ | |
| ਖਿਤਾਬ | ʻAbqarī al-lughah |
| ਜਨਮ | 110 AH/718 CE[1] Oman |
| ਮੌਤ | 786 or 791 CE[1] Basra,।raq |
| ਮੁੱਖ ਰੁਚੀ(ਆਂ) | Lexicography, Philology |
| ਮੁੱਖ ਵਿਚਾਰ | Harakat, Arabic prosody |
| ਮੁੱਖ ਰਚਨਾ(ਵਾਂ) | Kitab al-'Ayn |
Influenced by | |
Influenced | |
ਅੱਬੂ ਅਬਦੁੱਰ ਰਹਿਮਾਨ ਖ਼ਲੀਲ ਇਬਨ ਅਹਿਮਦ ਅਲਫ਼ਰਾਹੀਦੀ ਅਲਬਸਰੀ (ਜਨਮ 100 ਹਿਜਰੀ, ਵਫ਼ਾਤ 170 ਹਿਜਰੀ) ਇਲਮ-ਏ-ਅਰੂਜ਼ ਦਾ ਬਾਨੀ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਮਾਹਿਰ ਸੀ। ਉਹ ਓਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਬਸਰਾ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਾਰਿਆ ਅਤੇ ਉਥੇ ਹੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਦਫਨ ਹੋਏ। ਇਲਮ - ਏ - ਉਰੂਜ਼ ਦੇ ਮੂਜਿਦ ਖ਼ਲੀਲ ਬਿਨ ਅਹਿਮਦ ਨੂੰ ਮੁੱਤਫਿਕਾ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਲਮ-ਏ-ਅਰੂਜ਼ ਦਾ ਬਾਨੀ ਅਤੇ ਮੂਜਿਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਇਲਮ ਦੀ ਵੀ ਕਾਮਿਲ ਵਾਕਫ਼ੀਅਤ ਹਾਸਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਜ਼ਬਾਨ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾ ਕੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਇਲਮ, ਇਲਮ-ਏ-ਅਰੂਜ਼ ਸੂਤਰਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕਲਾਮ ਜਾਂ ਸ਼ੇਅਰ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਇਲਮ-ਏ-ਅਰੂਜ਼ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਉਸਨੇ ਪੰਜ ਦਾਇਰਿਆਂ ਅਤੇ ਪੰਦਰਾਂ ਬਹਿਰਾਂ ਦੀ ਕਾਢ ਕਢੀ, ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਅਰਬੀ, ਫਾਰਸੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿੱਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।