ਵਾਸਕੋ ਦਾ ਗਾਮਾ

ਵਾਸਕੋ ਦਾ ਗਾਮਾ
Admiral of the Seas of Arabia, Persia, India and all the Orients (more...)
Count of Vidigueira
Tenure	29 December 1519 – 23 December 1524
ਵਾਰਸ	Francisco da Gama
ਜਨਮ	1460 or 1469 Sines or Vidigueira, Alentejo, Kingdom of Portugal
ਮੌਤ	23 December 1524 (aged ਅੰ. 55–65) Kochi, Portuguese India
ਦਫ਼ਨ	Jerónimos Monastery, Lisbon, Kingdom of Portugal
ਜੀਵਨ-ਸਾਥੀ	Catarina de Ataíde
ਔਲਾਦ Among others	D. Francisco da Gama, 2nd Count of Vidigueira D. Estêvão da Gama, Viceroy of India D. Cristóvão da Gama, Captain of Malacca
ਨਾਮ Vasco da Gama
ਪਿਤਾ	Estêvão da Gama
ਮਾਤਾ	Isabel Sodré
ਕਿੱਤਾ	Explorer, Viceroy of India
ਦਸਤਖਤ

ਡਾਮ ਵਾਸਕੋ ਦ ਗਾਮਾ (ਪੁਰਤਗਾਲੀ: Vasco da Gama) (ਲੱਗਭੱਗ 1460 ਜਾਂ 1469-24 ਦਸੰਬਰ, 1524) ਇੱਕ ਪੁਰਤਗਾਲੀਖੋਜੀ ਖੋਜੀ, ਯੂਰੋਪੀ ਖੋਜ ਯੁੱਗ ਦੇ ਸਭਤੋਂ ਸਫਲ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਅਤੇ ਯੂਰੋਪ ਵਲੋਂ ਭਾਰਤ ਸਿੱਧੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਣ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜਾਂ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਸੀ, ਜੋ ਕੇਪ ਆਫ ਗੁਡ ਹੋਪ, ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਦੱਖਣ ਕੋਨੇ ਵਲੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਅੱਪੜਿਆ। ਉਹ ਜਹਾਜ ਦੁਆਰਾ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਆਇਆ। ਉਸਦੀ ਜਨਮ ਦੀ ਠੀਕ ਤਾਰੀਖ ਤਾਂ ਅਗਿਆਤ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਦੀ ਉਹ ੧੪੯੦ ਦੇ ਦਸ਼ਕ ਵਿੱਚ ਸਾਇਨ, ਪੁਰਤਗਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੋਧਾ ਸੀ।

ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ

ਵਾਸਕੋ ਦ ਗਾਮਾ ਦਾ ਜਨਮ ਅਨੁਮਾਨਤ: ੧੪੬੦ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ੧੪੬੯ ਵਿੱਚ ਸਾਇੰਸ, ਪੁਰਤਗਾਲ ਦੇ ਦੱਖਣ - ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਤਟ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਨੋੱਸਾ ਸੇਂਹੋਰਾ ਦਾਸ ਸਲਾਸ ਦੇ ਗਿਰਿਜਾਘਰ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਸਥਿਤ ਸੀ। ਤਤਕਾਲੀਨ ਸਾਇੰਸ ਜੋ ਹੁਣ ਅਲੇਂਤੇਜੋ ਤਟ ਦੇ ਕੁੱਝ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਤੱਦ ਕੁੱਝ ਸਫੇਦ ਪੁਤੀ, ਲਾਲ ਛੱਤ ਵਾਲੀ ਮਛੇਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਝੋਂਪੜੀਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਭਰ ਸੀ। ਵਾਸਕੋ ਦ ਗਾਮੇ ਦੇ ਪਿਤਾ ਏਸਤੇਵਾਓ ਦ ਗਾਮਾ, ੧੪੬੦ ਵਿੱਚ ਡਿਊਕ ਆਫ ਵਿਸੇਉ, ਡਾਮ ਫਰਨੈਂਡੋ ਦੇ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਨਾਇਟ ਸਨ। ਡਾਮ ਫਰਨੈਂਡੋ ਨੇ ਸਾਇੰਸ ਦਾ ਨਾਗਰ - ਰਾਜਪਾਲ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਤੱਦ ਸਾਇੰਸ ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਾਬਣ ਕਾਰਖਾਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਕਰ ਵਸੂਲਦੇ ਸਨ। ਏਸਤੇਵਾਓ ਦ ਗਾਮਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਡੋਨਾ ਇਸਾਬੇਲ ਸਾਦਰੇ ਵਲੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵਾਸਕੋ ਦ ਗਾਮੇ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਆਰੰਭਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਿਆਦਾ ਗਿਆਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਇਤੀਹਾਸਕਾਰ ਟੇਕਸਿਏਰਾ ਦ ਅਰਾਗਾਓ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਕਿ ਏਵੋਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵਾਸਕੋ ਦ ਗਾਮਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹੋਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਸ਼ਾਇਦ ਹਿਸਾਬ ਅਤੇ ਨੌਵਹਨ ਦਾ ਗਿਆਨ ਅਰਜਿਤ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਵੀ ਗਿਆਤ ਹੈ ਕਿ ਗਾਮਾ ਨੂੰ ਖਗੋਲਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਵੀ ਗਿਆਨ ਸੀ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਸੰਭਵਤ: ਖਗੋਲਗਿਅ ਅਬ੍ਰਾਹਮ ਜਕਿਊਤੋ ਵਲੋਂ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ੧੪੯੨ ਵਿੱਚ ਪੁਰਤਗਾਲ ਦੇ ਰਾਜੇ ਜਾਨ ਦੂਸਰਾ ਨੇ ਗਾਮਾ ਨੂੰ ਸੇਤੁਬਲ ਬੰਦਰਗਾਹ, ਲਿਸਬਨ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਉੱਥੇ ਵਲੋਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਜਹਾਜਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕਰ ਲਿਆਉਣ ਸੀ। ਇਹ ਕਾਰਜ ਵਾਸਕੋ ਨੇ ਕੌਸ਼ਲ ਅਤੇ ਤਤਪਰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਕੀਤਾ।

ਯਾਤਰਾ

੮ ਜੁਲਾਈ, ੧੪੯੭ ਦੇ ਦਿਨ ਚਾਰ ਜਹਾਜ ( ਸਾਓ ਗੈਬਰਿਏਲ, ਸਾਓ ਰਾਫੇਲ, ਬੇਰਯੋ, ਅਤੇ ਅਗਿਆਤ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਇਕੱਤਰੀਕਰਨ ਜਹਾਜ ) ਲਿਸਬਨ ਵਲੋਂ ਚੱਲ ਪਏ, ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। [ 6 ] ਉਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਯੂਰੋਪੀ ਨੇ ਇੰਨੀ ਦੂਰ ਦੱਖਣ ਅਫਰੀਕਾ ਜਾਂ ਇਸਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਯਾਤਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਖੋਜਕਰਤਾ, ਬਾਰਟੋਲੋਮੀਉ ਡਿਆਸ ਬਸ ਇੰਨੀ ਹੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਕਰਿਸਮਸ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਦ ਗਾਮੇ ਦੇ ਕਰਮੀਦਲ ਨੇ ਇੱਕ ਤਟ ਦਾ ਨਾਮ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਹੋਕੇ ਉਹ ਗੁਜਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਨੈਟਾਲ ਰੱਖਿਆ। ਇਸਦਾ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਮਤਲੱਬ ਹੈ ਕਰਿਸਮਸ, ਅਤੇ ਉਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਇਹ ਨਾਮ ਅੱਜ ਤੱਕ ਉਹੀ ਹੈ।

ਜਨਵਰੀ ਤੱਕ ਉਹ ਲੋਕ ਅਜੋਕੇ ਮੋਜਾੰਬੀਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ, ਜੋ ਪੂਰਵੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦਾ ਇੱਕ ਕਿਨਾਰੀ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜਿਸਪਰ ਅਰਬ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਇੱਕ ਭਾਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਾਬੂ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਇੱਕ ਗੁੱਸਾਵਰ ਭੀੜ ਨੇ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਚੱਲ ਗਿਆ ਦੀ ਉਹ ਲੋਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਉੱਥੇ ਵਲੋਂ ਕੀਨਿਆ ਦੇ ਵੱਲ ਚੱਲ ਪਏ। ਉੱਥੇ ਉੱਤੇ, ਮਾਲਿੰਡਿ (3°13′25″S 40°7′47.8″E) ਵਿੱਚ, ਦ ਗਾਮਾ ਨੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਨੂੰ ਕੰਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਨ੍ਹੇ ਅੱਗੇ ਦੇ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਦੀ ਅਗੁਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ੨੦ ਮਈ, ੧੪੯੮ ਦੇ ਦਿਨ ਕਾਲੀਕਟ ( ਇਸਦਾ ਮਲਯਾਲੀ ਨਾਮ ਕੋਜੀਕੋਡ ਹੈ ) , ਕੇਰਲ ਲੈ ਆਇਆ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਤਟ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਗਾਮਾ ਨੇ ਕੁੱਝ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਉਥੇ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਉਸ ਨਗਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਭ ਕੁੱਝ ਉਥੇ ਹੀ ਛੱਡ ਕਰ ਚਲੇ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਉੱਤੇ ਉਹ ਉੱਥੇ ਵਲੋਂ ਬੱਚ ਨਿਕਲਿਆ ਅਤੇ ਸਿਤੰਬਰ ੧੪੯੯ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪੁਰਤਗਾਲ ਪਰਤ ਗਿਆ।

ਉਸਦੀ ਅਗਲੀ ਯਾਤਰਾ ੧੫੦੩ ਵਿੱਚ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਗਿਆਤ ਹੋਇਆ ਦੀ ਕਾਲੀਕਟ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਿੱਛੇ ਛੁੱਟ ਗਏ ਸਾਰੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਅਰਬ ਜਹਾਜਾਂ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਧਵਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਕਾਲੀਕਟ ਉੱਤੇ ਕਾਬੂ ਕਰਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਚੱਲਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸੀ ਦੌਲਤ ਉੱਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸਤੋਂ ਪੁਰਤਗਾਲ ਦਾ ਰਾਜਾ ਉਸਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ।

ਸੰਨ ੧੫੩੪ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੀ ਅੰਤਮ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਨਿਕਲਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੁਰਤਗਾਲ ਦੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਪਨਿਵੇਸ਼ ਬਸਤੀ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ( ਰਾਜਪਾਲ ) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਇਆ, ਉੱਤੇ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।