ਬਿਪੋਦਤਾਰਿਨੀ ਦੇਵੀ
ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਿਪੋਦਤਾਰਿਨੀ (ਬਿਪੋਤਾਰਿਨੀ) ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਿਪੋਦਤਾਰਿਨੀ ਜਾਂ ਬਿਪਾਦਤਾਰਿਨੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ (ਦੇਵੀ) ਹੈ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੇਵੀ ਸੰਕਟਾਰਿਨੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ 108 ਅਵਤਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਬਿੱਦਪਾਤਾਰੀਨੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਪ੍ਰਾਥਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1] ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਾਲਾਨਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੁਆਰਾ ਵਰਣਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਬਿਪੋਦਤਾਰਿਨੀ ਵ੍ਰਤਾ, ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਦਵਿਤਿਆ (ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ) ਤੋਂ ਦਸ਼ਕਮੀ {(ਉਲਟਾ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ) ਜਾਂ (ਬਹੂਦਾ ਜਾਤਰਾ)} ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਦਸਵੇਂ ਦਿਨ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਅਨੁਸਾਰ ਅਸ਼ਦ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਮੰਗਲਵਾਰ ਜਾਂ ਸ਼ਨਿਚਰਵਾਰ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ 'ਚ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ, ਬਿਪਦਾ- ਤਾਰਿਨੀ, ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀਦਾਤਾ ਹੈ।[2][3]
ਕਥਾ
[ਸੋਧੋ]
ਬਿਪੋਦਤਾਰਿਨੀ ਦੀ ਪੂਜਾ - ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਵੀ ਬਾਰੇ ਕਥਾ ਸੁਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਥਾ ਵਿਰਾਸਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ 7ਵੀਂ ਸਦੀ ਈ. ਤੋਂ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਮੱਲਾਂ ਦੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਬਾਗੜੀ ਜਾਤੀ (ਬਰਗਾ ਸ਼ਤਰੀਆ) ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰਪੁਰ ਜਾਂ ਬਿਸ਼ਨੁਪੁਰ (ਮੌਜੂਦਾ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ) ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਰਾਣੀ ਦਾ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਮੋਚੀ ਜਾਤ ਤੋਂ ਸੀ ਜੋ ਗਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਂਦਾ ਸੀ। ਰਾਣੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਤੋਂ ਡਰਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਰਾਣੀ ਕੁੱਝ ਚਮਤਕਾਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮੀਟ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਰਾਣੀ ਨੇ ਆਪਨੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਮੀਟ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਕੁੜੀ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਾ ਦੇ ਡਰ ਨਾਲ ਇੰਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਬਾਅਦ 'ਚ ਰਾਣੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਥਨਾ 'ਤੇ ਉਹ ਮੰਨ ਗਈ। ਪਰ, ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਰਾਜੇ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਰਾਣੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਪੜਿਆਂ 'ਚ ਮਾਸ ਛਿਪਾ ਰੱਖਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਨੂੰ ਮਦਦ ਲਈ ਪੁਕਾਰ ਲਗਾਈ। ਜਦੋਂ ਰਾਜਾ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਕਪੜਿਆਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲੈਣ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਕਪੜਿਆਂ 'ਚੋਣ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਜਾਬਾ ਫੁੱਲ ਨਿਕਲੇ। ਅੱਜ ਵੀ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸੰਕਟ ਦੌਰਾਨ ਦੇਵੀ ਦੇ ਦਖ਼ਲ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[3]
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ
[ਸੋਧੋ].JPG)
- Maa Bipadtarini Mandir, Garia, Kolkata
- Maa Bipadtarini Temple, Rajpur, South 24 Parganas
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "See Durga's 51 avatars under a single roof". Indian Express. Oct 4, 2008.
- ↑ Chakrabarti, S. B. (2002). A Town in the Rural Milieu Baruipur, West Bengal. Anthropological Survey of India, Ministry of Tourism and Culture, Dept. of Culture. p. 16. ISBN 978-81-85579-73-3.
- ↑ 3.0 3.1 Östör, Ákos (2004). The Play of the Gods: Locality, Ideology, Structure, and Time in the Festivals of a Bengali Town. Orient Blackswan. p. 43. ISBN 81-8028-013-6.