ਵਿਆਕਰਨ
ਇਹ ਲੇਖ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। |
ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅੰਗ ਪ੍ਰਤਿਅੰਗ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵਿਵੇਚਨ ਵਿਆਕਰਨ (ਗਰਾਮਰ) ਕਹਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਆਕਰਨ ਉਹ ਵਿਦਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸ਼ੁੱਧ ਬੋਲਣਾ, ਸ਼ੁੱਧ ਪੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਲਿਖਣਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਲਿਖਣ, ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਬੋਲਣ ਦੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਿਯਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਯਮ ਵੀ ਵਿਆਕਰਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਕਰਨ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅੰਗ ਪ੍ਰਤਿਅੰਗ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵਿਵੇਚਨ ਵਿਆਕਰਨ ਕਹਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗ ਪ੍ਰਤਿਅੰਗ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵਿਵੇਚਨ ਸ਼ਰੀਰ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਆਦਿ ਦਾ ਵਰਣਨ ਭੂਗੋਲ। ਯਾਨੀ ਵਿਆਕਰਨ ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਦੇਸ਼ ਵਲੋਂ ਨਹੀਂ ਚਲਾਂਦਾ ਘੁਮਾਉਂਦਾ, ਪ੍ਰਤਿਉਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਇੱਕ ਕਿਰਿਆਪਦ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਆਕਰਨ ਪੜ੍ਹੇ ਬਿਨਾਂ ਵੀ ਸਭ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੋਲਦੇ ਹਨ; ਇਸ ਦਾ ਠੀਕ ਮਤਲਬ ਸਮਝ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਕਰਨ ਇਸ ਪਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰ ਕੇ ਦੱਸੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹਿੱਸੇ ਹਨ - ਚੱਲਦਾ ਅਤੇ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਹ ਇਸ ਦੋ ਅਵਿਕਾਰੀmiraculous ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰ ਕੇ ਦੱਸੇਗਾ ਕਿ (ਚੱਲ ਅ ਤ ਅ ਆ ਉ) ਚੱਲਦਾ ਅਤੇ (ਹ ਅ ਇ ਉ) ਹੈ ਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਹਨ। ਚੱਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਰਣ ਸਪਸ਼ਟ ਹਨ ; ਪਰ ਵਿਆਕਰਨ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰੇਗੀ ਕਿ ਚ ਵਿੱਚ ਦੋ ਅੱਖਰ ਹਨ ਚ ਅਤੇ ਅ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲ ਅਤੇ ਅ। ਹੁਣ ਇਸ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ; ਅੱਖਰ ਹਨ ਇਹ। ਵਿਆਕਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਬਣਾਵੇਗਾ, ਵਿਅੰਜਨ ਅਤੇ ਸ੍ਵਰ। ਚ ਅਤੇ ਲ ਵਿਅੰਜਨ ਹਨ ਅਤੇ ਅ ਸ੍ਵਰ। ਚਿ, ਚੀ ਅਤੇ ਲਿ, ਲੀ ਵਿੱਚ ਸ੍ਵਰ ਹੈ ਇ ਅਤੇ ਈ, whateverਵਿਅੰਜਨ ਚ ਅਤੇ ਲ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵੱਡੇ ਕੰਮ ਦੀ ਚੀਜ ਹੈ; ਵਿਅਰਥ ਦਾ ਗੋਰਖ ਧੰਧਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਹੀ ਵਿਆਕਰਨ ਹੈ।
ਵਿਆਕਰਨ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਮ ਸ਼ਬਦਾਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਸ਼ਬਦ ਸੰਬੰਧੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਕਰਦਾ ਹੈ - ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ; ਵਿਆਕਰਨ ਦੇ ਕਹਿਣ ਨਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਚਲਦੇ। ਪਰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਆਕਰਨ ਸ਼ਬਦਪ੍ਰਯੋਗ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਸ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋਕਸ਼ਿਖਿਆ ਦਾ ਜਰੀਆ ਹੈ। ਵਿਆਕਰਣ ਦੇ ਚਾਰ ਭੇਦ ਹਨ 1.ਅੱਖਰ ਬੋਧ 2.ਸ਼ਬਦ ਬੋਧ 3.ਵਾਕ ਬੋਧ 4.ਅਰਧ ਬੋਧ