ਪੰਢਰਪੁਰ ਵਾਰੀ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਇਹ ਵਾਰੀ ਦੇਵਤਾ ਵਿਥੋਬਾ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਪੰਢਰਪੁਰ ਵਾਰੀ ਜਾਂ ਵਾਰੀ ਵਿਥੋਬਾ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਪੰਢਰਪੁਰ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਤ ਦੀ ਪਾਦੁਕਾ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਿਆਨੇਸ਼ਵਰ ਅਤੇ ਤੁਕਾਰਾਮ ਦੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੋਂ ਪੰਢਰਪੁਰ ਤੱਕ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪੈਦਲ ਹੀ ਇਸ ਜਲੂਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਾਰਕਾਰੀ ਇੱਕ ਮਰਾਠੀ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ " ਵਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ"। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ 700 ਤੋਂ 800 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ।[1][2][3]

ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਾਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਥੋਬਾ ਮੰਦਰ ਤੱਕ ਮਾਰਚ ਪੈਦਲ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[4] ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ 21 ਦਿਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪਾਲਕੀਆਂ ਮੁੱਖ ਤੁਕਾਰਾਮ ਅਤੇ ਗਿਆਨੇਸ਼ਵਰ ਪਾਲਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਸਬਿਆਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਦੋ ਖਾਸ ਤੀਰਥ ਅਸਥਾਨਾਂ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਸਤਿਕਾਰਤ ਪਾਲਕੀਆਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ: ਸੰਤ ਗਿਆਨੇਸ਼ਵਰ ਦੀ ਪਾਲਕੀ ਅਲਾਂਦੀ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਤੁਕਾਰਾਮ ਦੀ ਦੇਹੂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਿਆਣੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਵਿਥੋਬਾ ਮੰਦਰ ਵਿਖੇ ਵਾਰ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[5] ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪਵਿੱਤਰ ਤੁਲਸੀ ਦੇ ਮਣਕੇ ਪਹਿਨ ਕੇ ਅਤੇ ਵਿਥੋਬਾ ਦੀਆਂ ਮਹਿਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ "ਗਿਆਨਬਾ ਤੁਕਾਰਮ" ਵਰਗੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਪੰਢਰਪੁਰ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[6] ਜਦੋਂ ਉਹ ਸ਼ਯਾਨੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਪੰਢਰਪੁਰ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਭੀਮਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]

ਸ਼ੁਰੂਆਤ[ਸੋਧੋ]

ਵਾਰੀ ( ਮਰਾਠੀ : पंढरपूरची वारी ਜਾਂ वारी) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬਾਰੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇੱਕ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਾਰਕਾਰੀ ਸੰਤ ਗਿਆਨੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵਿੱਠਲਪੰਤ ਨੇ ਅਸਾਧ ਅਤੇ ਕਾਰਤਿਕ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੰਧਰਪੁਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਵਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 800 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[7][8]

ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਾਰੀ[ਸੋਧੋ]

ਵਾਰਕਾਰੀਆਂ-ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਦੇਵਤਾ ਵਿਥੋਬਾ ਹੈ-ਪੰਧਰਪੁਰ ਦੀ ਵਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਆਸਾਧ (ਜੂਨ-ਜੁਲਾਈ) ਦੇ ਚਮਕੀਲੇ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ( ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ) ਦੇ ਗਿਆਰ੍ਹਵੇਂ ਚੰਦਰ ਦਿਨ ( ਏਕਾਦਸ਼ੀ ) ਸ਼ਿਆਨੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੀ-ਆਪਣੀ ਸਮਾਧ ਦੇ ਸਥਾਨਾਂ ਤੋਂ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਕੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[9][10][11]

ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ[ਸੋਧੋ]

ਅੰਦਾਜ਼ਨ 10 ਲੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਪਾਲਕੀ ਜਾਂ ਸੁਤੰਤਰ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਾਰਕਾਰੀਆਂ, ਹਰ ਸਾਲ ਪੰਢਰਪੁਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਠਿਆਈਆਂ ਅਤੇ ਅਸਥਾਈ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਘਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[12]

ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦੇ ਮੁੱਦੇ[ਸੋਧੋ]

ਕਿਉਂਕਿ ਵਾਰੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਪੰਧਰਪੁਰ ਦੇ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦੇ ਉਪਾਅ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਟੀਕੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੈਜ਼ਾ ਅਤੇ ਪਲੇਗ, ਸੰਕਰਮਿਤ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ।[13] ਮੰਜੀਰੀ ਕਾਮਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰੀ ਟੈਕਸ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਮਾਲੀਆ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ, ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਉਪਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ।[14] 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਉਪਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਾਲਕੀਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ, ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣਾ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਲਈ ਖੂਹ ਨੂੰ ਸੋਧਣਾ, ਖਾਈ ਖੋਦਣ, ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਡੱਬੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।[15] ਹੈਜ਼ਾ ਅਤੇ ਟਾਈਫਾਈਡ ਦੇ ਟੀਕੇ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ।[16]

ਗੋਆ ਦਿੰਡੀ ਤਿਉਹਾਰ[ਸੋਧੋ]

ਦਿੰਡੀ ਤਿਉਹਾਰ ਮਾਰਗੋ, ਗੋਆ ਦੇ ਵਿਠਲ ਰਖੁਮਈ ਮੰਦਿਰ ਅਤੇ ਦਾਮੋਦਰ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਸਾਲਾਨਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ।[17][18][19][20] ਦਿੰਡੀ ਤਿਉਹਾਰ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ ਵਿਥੋਬਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ, ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ 1909 ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਲਸੇਟੇ (ਮਾਰਗਾਓ) ਤਾਲੁਕਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[21]

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. ↑ "Pandharpur Wari 2015, Schedule, Route and Pandharpur Yatra Videos". Punebuzz.com. 8 June 2015. Archived from the original on 27 ਜੁਲਾਈ 2017. Retrieved 11 August 2017.
  2. ↑ "Warkari wave sweeps Pune city, Pimpri-Chinchwad". Indianexpress.com. 22 June 2014. Retrieved 11 August 2017.
  3. ↑ "Pandharpur Palkhi Sohala 2015". Tourismpune.org. Archived from the original on 27 ਸਤੰਬਰ 2015. Retrieved 11 August 2017.
  4. ↑ Nitnaware, Himanshu (June 3, 2019). "This year's wari moves towards greener pastures; plantation drive to be undertaken on widened Mangalwedha-Pandharpur stretch". Pune Mirror (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2019-06-13. Retrieved 2019-10-15.
  5. ↑ "Ashadi Ekadashi, Pandharpur". Incredibleindia.org. Archived from the original on 30 July 2015. Retrieved 11 August 2017.
  6. ↑ "Elaborate arrangements for Sant Tukaram Maharaj palkhi procession". Times of India. Retrieved 11 August 2017.
  7. ↑ "Pandharpur Wari" (PDF). Parikramaholidays. Archived from the original (PDF) on 2016-03-04. Retrieved 2023-03-29.
  8. ↑ "PANDHARPUR WARI:PILGRIMAGE ON FOOT". All India Radio. Archived from the original on 2018-06-20. Retrieved 2023-03-29.
  9. ↑ "Pandarpur Yatra - Pandharpur Ashadhi Ekadasi Wari Pilgrimage, Palkhi Festival - Palki Festival Maharashtra, Palkhi Festival Pandharpur India". www.newsonair.com. Archived from the original on 20 ਜੂਨ 2018. Retrieved 11 August 2017.
  10. ↑ "The Pandharpur Wari" (PDF). Parikramaholidays.com. Archived from the original (PDF) on 4 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 11 August 2017. The Wari begins on the 8th/9th lunar day of the waning moon in the Hindu month of Jyeshtha and reaches a day before Ashadhi Ekadashi at Pandharpur. People from various castes and socio-economic backgrounds participate in the Wari, with the common goal to reach Pandharpur and worship the deity. Along the Way the procession passes cities, towns and villages. The local residents of place along the route come out to greet, feed and house the varkari pilgrims.
  11. ↑ Jayant K. Lele (1 January 1989). Language and Society: Steps Towards an Integrated Theory. BRILL. p. 26. ISBN 90-04-08789-3.
  12. ↑ Baad, D (2016). IMPORTANTANCE OF WARI (YATRA) IN POINT OF ECONOMIC VIEW. Lulu.com. p. 40. ISBN 9781329943117.
  13. ↑ Das, Dilip (March 2013). Pandey, Gyanendra (ed.). Subalternity and Difference: Investigations from the North and the South. Routledge. pp. 27–28. ISBN 978-1-136-70162-7.
  14. ↑ Kamat, M., 2001. The Palkhi as plague carrier’: The Pandharpur fair and the sanitary fixation of the colonial state; British India, 1908–1916. Health, medicine and empire: Perspectives on colonial India, pp.299-316.
  15. ↑ Biswamoy Pati; Mark Harrison (13 February 2018). Society, Medicine and Politics in Colonial India. Taylor & Francis. p. 1279. ISBN 978-1-351-26218-7.
  16. ↑ Koiso, C., Social Implications of Two Hindu Pilgrimages in Maharashtra. In Regional Routes, Regional Roots? Cross-Border. Patterns of Human Mobility in Eurasia (pp. 99-109). Hokkaido Slavic-Eurasian Reserarch Center.
  17. ↑ Pran Nath Chopra Encyclopaedia of India: Goa, Daman & Diu 1992– Page 102 "A big festival attended by thousands of people known as 'Dindi' is held every year. A procession is taken out from this temple to Vithal "
  18. ↑ Robert Bradnock, Roma Bradnock Footprint Goa Handbook: The Travel Guide 1903471222 - 2002 -Page 173 The Damodar Temple, 2 km ftom Kadamba bus terminaL hosts the winter Dindi festivaL when there is a palanquin ptocession along with singing of devotional hynms.
  19. ↑ "Palkhi procession: Virtual dindi walks for a noble cause this year — Save Water Campaign in Pune | The Indian Express". The Indian Express. Retrieved 2016-11-27.
  20. ↑ "Herald: Dindi euphoria stems demonetisation anxiety". heraldgoa.in. Retrieved 2016-11-27.
  21. ↑ "Dindi festival lights up Margao". www.navhindtimes.in (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2018-11-25.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਪੰਢਰਪੁਰ_ਵਾਰੀ&oldid=723408" ਤੋਂ ਲਿਆ