ਹੈਦਰਪੁਰ ਵੈਟਲੈਂਡ
ਹੈਦਰਪੁਰ ਵੈਟਲੈਂਡ | |
|---|---|
ਵੈਟਲੈਂਡ | |
 | |
  ਹੈਦਰਪੁਰ ਵੈਟਲੈਂਡ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ  ਹੈਦਰਪੁਰ ਵੈਟਲੈਂਡ ਹੈਦਰਪੁਰ ਵੈਟਲੈਂਡ (ਭਾਰਤ) | |
| ਗੁਣਕ: 29°22′35″N 78°02′02″E / 29.376478°N 78.034001°E | |
| ਦੇਸ਼ | ਭਾਰਤ |
| ਰਾਜ | ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |
| ਖੇਤਰ | ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ |
| ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਬਿਜਨੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ |
| ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ | 1984 |
| ਅਹੁਦਾ | 13 ਅਪਰੈਲ 2021 |
| ਹਵਾਲਾ ਨੰ. | 2463[1] |
| ਸਰਕਾਰ | |
| • ਬਾਡੀ | ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ |
| ਖੇਤਰ | |
| • ਕੁੱਲ | 69 km2 (27 sq mi) |
| ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (ਆਈਐਸਟੀ) |
| ਪਿੰਨ ਕੋਡ | |
| ISO 3166 ਕੋਡ | IN-UP |
ਹੈਦਰਪੁਰ ਵੈਟਲੈਂਡ ਇੱਕ ਯੂਨੈਸਕੋ ਰਾਮਸਰ ਸਾਈਟ ਹੈ ਜੋ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਸਤੀਨਾਪੁਰ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸੈਂਚੁਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਿਜਨੌਰ ਗੰਗਾ ਬੈਰਾਜ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।[2][3][4]
ਹੈਦਰਪੁਰ ਵੈਟਲੈਂਡ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵੈਟਲੈਂਡ ਹੈ ਜੋ 1984 ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਗੰਗਾ ਬੈਰਾਜ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਗੰਗਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਸੋਲਾਨੀ ਨਦੀ ਦੁਆਰਾ ਖੁਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ ਅਤੇ ਬਿਜਨੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਸਤੀਨਾਪੁਰ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸੈਂਚੂਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰ 6908 ਹੈਕਟੇਅਰ ਦਾ ਖੇਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵੈਟਲੈਂਡ ਰਣਨੀਤਕ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆਈ ਫਲਾਈਵੇਅ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜੋ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਛੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਟਾਪ ਓਵਰ ਸਾਈਟ ਹੈ।[5]
ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ[ਸੋਧੋ]
ਵੈਟਲੈਂਡ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ 320 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਾਲੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[6][7] ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਏਵੀਅਨ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਤਿੱਤਰ, ਬਟੇਰ, ਮੋਰ, ਕਬੂਤਰ, ਬਾਜ਼, ਬਾਜ਼, ਸਪਾਟ-ਬਿਲਡ ਡਕ, ਕ੍ਰੇਨ, ਈਗਲ, ਉੱਲੂ, ਚਿੱਟੇ ਗਿਰਝ, ਕੋਕੀ ਅਤੇ ਨਾਈਟਿੰਗੇਲ । ਕਿੰਗਫਿਸ਼ਰ, ਮਾਈਨਾ, ਲਾਲ-ਵੈਂਟਡ ਬੁਲਬੁਲ, ਸਪੈਰੋ, ਬਾਯਾ ਜੁਲਾਹੇ ਆਦਿ ਵੀ ਗਿੱਲੇ ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[8][9]
ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਵਿੱਚ, ਚੀਤਾ, ਜੰਗਲੀ ਬਿੱਲੀਆਂ, ਬਾਂਦਰ, ਲੂੰਬੜੀ, ਬਘਿਆੜ, ਨੀਲਗਾਈ , ਗਿੱਦੜ , ਮੂੰਗੀ, ਸ਼ਹਿਦ ਬੈਜਰ, ਬਾਰਸਿੰਘਾ, ਜੰਗਲੀ ਸੂਰ, ਖਰਗੋਸ਼, ਮਸਕਰਟ ਅਤੇ ਚਮਗਿੱਦੜ ਗਿੱਲੀ ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਨੀਟਰ ਕਿਰਲੀ, ਪਾਇਥਨ, ਇੰਡੀਅਨ ਕੋਬਰਾ, ਕ੍ਰੇਟ ਅਤੇ ਵਾਈਪਰ ਵਰਗੇ ਰੀਂਗਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[10] IUCN ਰੈੱਡ ਲਿਸਟ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਬਾਦੀ ਗੰਭੀਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਘੜਿਆਲ ( ਗੈਵੀਆਲਿਸ ਗੈਂਗੇਟਿਕਸ ) ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਉਭੀਵੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੈਟਲੈਂਡ ਅਤੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[11]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Haiderpur Wetland". Ramsar Sites Information Service. Retrieved 10 December 2021.
- ↑ Haiderpur Wetland (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), retrieved 2021-08-11
- ↑ "This Haiderpur wetland guide has spread his wings". www.daijiworld.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-08-11.
- ↑ "Agencies working towards making Haiderpur wetland in west UP a Ramsar site". www.downtoearth.org.in (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-08-11.
- ↑ "हैदरपुर वेटलैंड में बढ़ी प्रवासी पक्षियों की आवक, तीन दिवसीय बर्ड वाॅचिंग में दिखे 27 हजार से ज्यादा मेहमान". Amar Ujala (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2021-08-11.
- ↑ "Winter Stop: Birdwatchers Spot Unusual Sighting of Chinese Rubythroat at Haiderpur Wetland". The Weather Channel (in Indian English). Retrieved 2021-11-11.
- ↑ Rai, Sandeep (August 18, 2019). "Plans afoot to transform Haiderpur Wetland into biodiversity park". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-08-11.
- ↑ "Fig. 1. Study area in Haiderpur wetland, Muzaffarnagar District of..." ResearchGate (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-08-11.
- ↑ "Recent visits - Muzaffarnagar, UP, IN - eBird". ebird.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-08-11.
- ↑ Haiderpur wetland biodiversity - Egrets in flight, Monitor Lizard, Common Chaser dragonfly (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), retrieved 2021-08-12
- ↑ "Official Website of UP Ecotourism". www.upecotourism.in. Retrieved 2021-08-11.